Amateurorkest met klasse
Het is altijd spannend naar een concert te gaan van een amateurorkest. Hoe zal het klinken, welke accidenten zullen er gebeuren, hoeveel valse noten, welke groep zal uit de toon vallen ? Symfonieorkest Sonores uit Gent bestaat al meer dan twintig jaar uit een vijftigtal musici “die van klassieke muziek niet hun beroep maar wel hun passie hebben gemaakt”, lees ik in het mooie programmaboekje. Soliste op 21 juni in Merelbeke is de beloftevolle jonge violiste Dora Oliva Devoghel. Naar haar is het concert getiteld: “Dora!”.
Behalve het vioolconcert van Tschaikovsky spelen ze twee werken van Borodin, In de steppen van Centraal-Azië en zijn tweede symfonie in b.
Al van bij de eerste minuten van de steppen weet ik dat het goed zit. Het ruwe klankmateriaal is niet gepolijst zoals bij een professioneel orkest, de strijkers klinken soms wat metaalachtig, de celli missen wat stabiele intonatie, maar qua structuur, klankopbouw, frasering voel je dat dirigent Joeri Van Hove zijn troepen goed samen houdt. Prachtige houtblazerssectie, bijna zonder intonatiefoutjes, die ook bij professionele orkesten voorkomen. Een orkest met klasse. De dirigent heeft geen stokje en staat zelfs niet op een verhoog. Hij heeft een ietwat elastische gestiek met boven- en onderlichaam, alsof hij soms met zijn buik dirigeert.
Leeftijdsverschil
Het leeftijdsverschil in een professioneel orkest is zowat veertig jaar, tussen de vijfentwintig en vijfenzestig. Bij Sonores spelen ook jongeren en senioren, het leeftijdsverschil is maar liefst zeventig jaar! De jongste is een meisje van tien (dochter van de dirigent) en de oudste op dit concert was maar liefst tachtig jaar. Achteraf spreek ik met de kranige hoornist van tachtig. Hij speelt in vijf orkesten door het tekort aan hoornisten, een instrument dat ook fysiek veel krachten vraagt van de muzikant.
Violiste Dora Oliva Devoghel is een beloftevolle jonge violiste, pas 21 jaar, met een Belgische moeder en een Venezolaanse vader. Nog maar 14 was ze, toen ze al werd toegelaten in de klas van Ning Kam aan het Brusselse conservatorium, daarna ging het naar de Yehudi Menuhin School in Engeland. Reeds op jonge leeftijd begon Dora prijzen te verzamelen. Met 13 jaar won ze de derde prijs op de Leonid Kogan wedstrijd voor jonge violisten in Brussel, werd tweede op het Concours Vieuxtemps en in 2018 won ze de eerste en publieksprijs op de muziekwedstrijd Breughel in Brussel (cat.B). In 2022 won ze voor de tweede maal de eerste prijs op de muziekwedstrijd Breughel (cat.C). Vorig jaar moest ze kiezen tussen Juillard in New York of het New England Conservatory in Boston om haar studies verder te zetten. In beide topinstituten werd ze trouwens toegelaten, dat wil wat zeggen.
Verder studeren
Ze kiest voor Boston, daar gaat ze verder studeren bij Donald Weilerstein, die sommigen misschien nog kennen als eerste violist van het Cleveland Quartet. In 1963 was hij twaalfde (dus laatste) van de Elisabethwedstrijd. Last but not least, toonde zijn lange carrière aan. Dora krijgt steun van SWUK Vlaanderen, Stichting Robus en een beurs van de Latin Grammy Cultural Foundation. Desondanks blijft studeren in de VS heel duur, dus startte ze een crowdfunding op gofundme.com
Met een romige vibrato vat ze het concert aan, sommige tempi konden misschien wat pittiger, dacht ik, maar ze speelt heel gedragen en matuur. Niet applaudisseren tussen de delen, had de presentatrice gevraagd in de inleiding. Maar waarom zou je na het eerste deel van Tschaikovsky’s vioolconcert niet klappen ? Het slotakkoord nodigt er toe uit. Een eerste daverend applaus.
De begeleiding van dit concerto door het orkest is trouwens geen sinecure. De dialoog met de solist en de vele tempowisselingen moeten door de dirigent strak in de hand worden gehouden. In het tweede deel hoor ik een jazzy twist in de repliek van de klarinet aan de soloviool. Een originele vondst, wat dit orkest typeert. Bij de houtblazers is het nauwelijks te horen dat ze geen professionals zijn.
Gepassioneerd
Het is niet omdat ze niet fulltime actief zijn als musicus dat ze geen professionele opleiding hebben gehad. Klarinettiste An Beazar is een goed voorbeeld. Behalve musicus is ze ingenieur en ondernemer, ze werd door de VRT geselecteerd als ‘straffe madam’, als expert om duiding te geven in de media. Na een tweede daverend applaus op het einde van het vioolconcert speelt Dora het bekende “Por una Cabeza” van Carlos Gardel (arr. van Augustin Hadelich), de bekende tangocomponist naast Piazzolla. De kers op de taart. Ze heeft trouwens een jongere broer en zus die ook meespelen in het orkest, Leandro en Selena. Op 18 en 19 juli speelt ze samen met hen een recital in de Gentse Sint-Coletakerk en in de Ryelandtzaal in Brugge.
Niet alleen de orkestleden, ook Aleksandr Borodin was veelzijdig. Behalve componist was hij ook chemicus met muziek als hobby. Zijn tweede symfonie wordt vaak gespeeld, ook door amateurorkesten. Zijn massieve akkoorden en ruwere orkestklank klinker Slavischer dan de meer geraffineerde Tsjaikovsky. Er komen ook meer koperblazers aan de pas. Drie trombones en een harpiste sluiten aan. Eigenlijk doet het woord amateurorkest Sonores te weinig eer aan. Amateur is een te negatief woord. Het zijn allen gepassioneerde musici.
