Het Transit festival is aan zijn 25ste editie. En zoals altijd kan je er weer volop creaties meemaken uit vele windstreken maar ook uit de hedendaagse Vlaamse componistenwereld. Er is zelfs een postume creatie bij. Werk van de te vroeg overleden Wim Henderickx. Er lagen nog heel wat schetsen op zijn werktafel. Zijn jarenlange assistent Diederik Glorieux maakte de vergevorderde partituur voor accordeon en strijkers speelklaar voor de musici. De creatie komt er op zaterdag 19 oktober tijdens het Transit festival in de Soetezaal van het Leuvense STUK.
Hij schreef altijd al voor heel uiteenlopende bezettingen. Ook dit nieuwe werk zal weer ongewoon klinken. En zal er weer ook electronica in zitten en zullen we weer in een Oosters bad gedompeld worden? We vroegen het aan zijn vrouw Bea Steylaerts.
K-C: Vanwaar toch dat jarenlange omgaan in zijn muziek met raga’s, chakra’s, tantra’s …die instrumenten als een ud, een duduk…..waar komt die interesse vandaan?
Wim hield enorm van reizen, mensen en andere culturen. Ook de muziek uit andere windstreken had op hem een grote aantrekkingskracht. Aanvankelijk waren dat Afrikaanse instrumenten en ritmes. In de vroege jaren negentig van vorige eeuw hoorde hij de Indische G.S. Sachdev bansuri spelen op een concert in Antwerpen en hij was helemaal omver geblazen. Vanaf dan is hij zich gaan verdiepen in de muziek en de cultuur uit het oosten, hij reisde naar India en Nepal en bracht koffers vol instrumenten mee. Later kwam daar zijn fascinatie voor het Midden-Oosten bij. Hij leerde zelf tombak en Daf bespelen en implementeerde dat in zijn muziek. Voor hem was de wereld één grote speeltuin, waarin hij zich met groot enthousiasme en nieuwsgierigheid bewoog.
K-C: Iemand zei over hem “een Oosterling verdwaald in het Westen”, was dat zo?
© Ruben Henderickx
Eigenlijk zei hij dat over zichzelf, in de documentaire die over hem werd gemaakt door Canvas in 2009. Later vertelde hij dat voor hem de cirkel rond was. Met werk als Revelations, geïnspireerd op de indrukwekkende visioenen van de 13e-eeuwse dichteres en mystica Hadewijch d’Anvers, kwam hij terug bij zijn oorspronkelijke roots. Hij was zonder meer een heel spiritueel iemand, maar zag alle religies als één groot geheel, voor hem was er geen onderscheid. Bovendien was hij bijzonder geboeid door het heelal, de sterren en de planeten. Het ongrijpbare, het mysterieuze triggerde hem van jongs af aan.
K-C: Hoe verklaar je die veelzijdigheid, hij was te vinden in de klassieke concertzalen, maar ook op Jazz-Middelheim en op popfestivals….
Net zoals bij religies, kon muziek voor hem heel breed zijn. Zolang er kwaliteit en vakmanschap aan te pas kwam, kon hij ervan genieten en wilde hij ervan leren. In de zomer bezocht ik jaarlijks met hem de Laus Polyphoniae concerten in Antwerpen, waar hij zich kon laten meeslepen door muziek uit de middeleeuwen, de renaissance en de barok. Met onze zonen gingen we meermaals naar het North Sea Jazz Festival in Rotterdam, een hoogtepunt in onze zomers. Daar woonden we jazz-concerten bij, maar ook optredens van Miles Davis, Al Jarreau, Lionel Richie, Carlos Santana, Erykah Badu, Robert Glasper, Earth Wind & Fire, Chaka Khan, D’Angelo etc. Samen genieten van goeie muziek was voor hem het summum en samen dansen hoorde daar dan ook bij als dat kon.
K-C: De titel van de compositie is geïnspireerd op de iconische zin “Thunder only happens when it’s raining” uit het album Dreams van Fleetwood Mac. Mogen we stellen dat Wim Klassiek en Pop dichter bij elkaar probeerde te brengen.
Dat kan je zeker stellen en niet alleen de muziek zelf. Hij wilde ook liefst van al zoveel mogelijk mensen naar de ‘klassieke’ muziekconcerten halen. Hij vond dat klassiek-hedendaagse muziek toegankelijk moest zijn voor alle mensen in de maatschappij en dat was ook de reden dat hij steeds meer inclusief wilde werken met zijn eigen composities. In zijn grote opera De Bekeerlinge werkte hij met een stadskoor van amateurs, waarvan sommigen geen noten konden lezen, maar wel prachtig konden zingen. Hij wilde hen in het operahuis halen en zo muren slopen voor mensen die er anders nooit mee in aanraking zouden komen.
K-C: En ligt er nog werk op de plank dat zal worden afgewerkt?
vlnr: Diederik Glorieux, Jorrit Tamminga (elektronica) en Wim Henderickx ©Tine Van den Bunder
Er lagen meerdere werken op zijn werktafel, die zo goed als klaar waren. Sommige helemaal, aan andere was nog wat meer werk. Omdat Diederik Glorieux als muzikale assistent zeventien jaar intens samenwerkte met Wim, vroeg ik aan hem of het haalbaar was om de werken speelklaar te maken. Na een gesprek met mijn zonen en de familie, kwamen we tot het besluit dat de muziek waar Wim nog zo hard aan had gewerkt, niet zomaar mocht verdwijnen in de kast. Hij had nog zovele ideeën en plannen en was met een groot deel daarvan al enorm ver gevorderd. Diederik stemde toe en ook voor de opdrachtgevers was het heel bijzonder dat de werken nog een première zouden kunnen krijgen. Zijn werk Inner Life ging in première in DE SINGEL in september 2024 en reist door naar TABLOO in Dessel, November Music in Den Bosch en Muziekgebouw aan’t IJ in Amsterdam. Ook het Accordion Concerto krijgt na Leuven een Nederlandse première op November Music. In maart 2025 gaat zijn Pauken Concerto in première met Gert François, Brussels Philharmonic en Jorrit Tamminga (elektronica) in Brussel. Ook een orkestwerk voor Antwerp Symphony Orchestra, een werk voor slagwerk, trompet en orkest en zelfs zijn derde Symfonie lagen op zijn werktafel klaar.
K-C: En als we even persoonlijk mogen zijn. Overal staat hij geportretteerd met die lieve maar ook doordringende blik. Hoe heb jij die ervaren in jullie samenleven?
Wim was een unieke persoonlijkheid. Zo iemand kom je maar zelden tegen in je leven. Ik heb ervoor gekozen om deel uit te maken van zijn wereld, niet alleen privé, maar ook professioneel. Muziek maken, uitvoeren, beleven en ook lesgeven, muziek doceren was zijn levensmissie. Mijn levensmissie werd steeds meer hij en mijn zonen. Ik heb voluit gekozen voor mijn vier mannen. Ik wilde nooit liever dan bij hen zijn en dankzij Wim heb ik zo kunnen leven. Hij had een ontzettend strakke organisatie, een enorme werkethiek en een groot gevoel voor verantwoordelijkheid. Maar hij kon ook goed feesten, een geweldige sfeer creëren. Het alleen zijn op zijn kamer, was in zekere zin tegen zijn natuur in. Hij had een enorme nood aan de aanwezigheid van mensen. Maar hij wilde bepaalde zaken bereiken en een eigen oeuvre creëren en daar deed hij graag opofferingen voor. Na zijn werk omringde hij zich graag met familie en vrienden. En ons samenzijn en samen werken was voor hem ontzettend belangrijk. Er was een groot vertrouwen tussen ons twee, gedrevenheid, plezier ook en bondgenootschap. We begrepen elkaar zonder veel woorden.
Het Nederlandse orkest LUDWIG en accordeonvirtuoos Vincent van Amsterdam brengen de creatie op zaterdag 19 oktober om 20:30 in STUK, Leuven tijdens het Transitweekend. Meer info op de website van festival 20.21
Transit kijkt resoluut vooruit naar wat er bruist in de nieuwe muziek en laat in dat diverse landschap een spannende combinatie van recente artistieke stemmen klinken.
Van Noorwegen tot Zuidoost-Azië. Van gerespecteerde boegbeelden (met zelfs postume hommages) tot piepjong talent. Met geïmproviseerde muziek, elektronica, videokunst en performance. Evenzeer is er een postmoderne twist van de oerklassieke pianosonate. Transit geeft internationale ontwikkelingen een podium naast of in dialoog met de bloeiende Vlaamse nieuwe muziekscène.
