Zaterdagavond 23 maart 2024 wordt AMUZ in de volle romantiek van de piano ondergedompeld door Els Biesemans. Zij maakt er die avond de thuis van Robert en Clara Schumann van.

Het programma dat Els samentelde is geïnspireerd op de ‘Davidsbund’ die Schumann in het leven riep – een groep van gelijkgezinden, bestaande uit levende, maar ook reeds gestorven componisten, die tegen de ‘Filistijnen’ vocht.

Schumann richtte in 1834 het tijdschrift ‘Neue Zeitschrift für Musik’ op, dat tot op heden bestaat. Hij schreef talrijke artikels over muziek, dikwijls onder verschillende pseudoniemen. Ook andere auteurs gaf hij andere namen, zoals ‘Jeanquirit’, pseudoniem voor Stephen Heller, die een door hem geschat componist en soort buitenlandse correspondent vauit Parijs was. Naast vele etuden voor piano componeerde hij ook virtuoze muziek, zoals deze fantasie op een thema van Schubert. Voor Mendelssohn voelde Schumann een grote bewondering en een innige vriendschap. En natuurlijk was Clara een constante in zijn leven. De Davidsbündlertänze zijn gebaseerd op een muzikaal motto van een Mazurka van haar, die ook weerklinkt in het programma.

• Franz Schubert (1797-1828)

Impromptu B-Dur, op. 142 nr. 3

• Stephen Heller (1813-1888), alias “Jeanquirit”

Caprice brillant over “Wohin” van Franz Schubert, op. 33 nr. 1

• Clara Schumann (1819-1896) alias “Chiarina”

Romanze in g op. 21 nr. 3

• Felix Mendelssohn Bartholdy (1810-1847) alias “Felix Meritis”

Variations sérieuses, op. 54

• Clara Schumann (1819-1896)

Mazuka uit Soirées musicales, op. 6

• Robert Schumann (1810-1856) alias “Florestan” en “Eusebius“

Davidsbündlertänze, op. 6

Een woordje over de geprogrammeerde werken

De Davidsbündlertänze (later ‘Davidsbündler’ genaamd) zijn achttien stukken voor piano gecomponeerd in 1837 door Robert Schumann, die ze vernoemde naar zijn uitgevonde muziekvereniging Davidsbündler.

Robert Schumanns vroege pianowerken werden aanzienlijk beïnvloed door zijn relatie met Clara Wieck. Op 5 september 1839 schreef Schumann aan zijn voormalige professor: “Zij was praktisch mijn enige motivatie voor het schrijven van de Davidsbündlertänze, het Concerto, de Sonate en de “Novelettes”. Ze zijn een uitdrukking van zijn hartstochtelijke liefde, angsten, verlangens, visioenen, dromen en fantasieën.

Het thema van de Davidsbündlertänze is gebaseerd op een mazurka van Clara Wieck. De intieme karakterstukken zijn zijn meest persoonlijke werk. In 1838 vertelde Schumann aan Clara dat de dansen “veel huwelijksgedachten” bevatten en dat “het verhaal een hele Polteravond (Duits bruiloftsfeest, waarbij oud servies kapot wordt gegooid om geluk te brengen) is”. Hij schreef haar ook dat hij bij het componeren nog nooit zo gelukkig was geweest.

De stukken zijn muzikale dialogen tussen Schumanns personages Florestan en Eusebius. Zij vertegenwoordigen respectievelijk de onstuimige en de lyrische, poëtische kant van Schumanns natuur. Elk stuk is toegeschreven aan een van hen of aan beiden. Hun namen volgen op het eerste stuk en de bijpassende initiaal of initialen volgen op elk van de andere stukken, behalve het zestiende (dat direct overgaat in het zeventiende, waarvan de toeschrijving voor beiden geldt) en het negende en achttiende, die respectievelijk worden voorafgegaan door de volgende opmerkingen: “Hier maakte Florestan een einde aan, en zijn lippen trilden pijnlijk”, en “Nogal overbodig merkte Eusebius het volgende op: maar al die tijd sprak er grote gelukzaligheid uit zijn ogen.”

Els Biesemans is een internationaal veelgevraagde pianiste, organiste, kamermuzikante en liedbegeleidster. Haar concerten kenmerken zich door stijlvolle en onconventionele programma’s.

Met een opvallend genuanceerd toucher en sprekende virtuositeit brengt ze de veelzijdigheid van fortepiano’s, orgels, clavecimbels en moderne piano’s tot leven. Els Biesemans staat bekend als briljante vertolkster van beroemde componisten en als ontdekster van vergeten muzikale pareltjes. Julian Prégardien, Marie-Claude Chappuis, Giuliano Carmignola, Avi Avital, Pieter Wispelwey em het Gringolts Quartet zijn enkele van haar muziale partners.

Na studies aan het Leuvense Lemmensinstituut legt ze zich toe op het klavierrepertoire van de 18e en 19e eeuw aan de Schola Cantorum Basiliensis. Met een repertoire dat van de middeleeuwen tot op heden rijkt, sleept ze heel wat prijzen in de wacht. De Antwerpse artieste is laureaat van internationale wedstrijden in Brugge, Parijs, Praag, Tokyo en Montréal. Ze won eerste prijzen op de Ciurlionis-wedstrijd in Vilnius en op het Arp-Schnitger concours in Bremen. Haar concertcarrière speelt zich af in Europa, Japan, Canada en Amerika. Ze wordt herhaardelijk uitgenodigd in de Berlijnse Philharmonie, de Tonhalle Zürich, Salle Philharmonique Liège, BOZAR Brussel, Maison de Radio France Parijs, op het  Musikfest Bremen, het Bach-Festival Montréal, Bachfest Leipzig, Musikfestspiele Sanssouci Potsdam. Verschillende cd’s documenteren haar werk. Als soliste aan de fortepiano deelde ze het podium met o.a. La Cetra en Andrea Marcon, Capriccio Barockorchester, Hofkapelle München, Orkest van de Opera in Zürich, La Festa Musicale en Ensemble 1800. Met haar eigen Ensemble Elsewhere verkent ze het repertoire van de 19e eeuw.

• Els woont in Zürich. Ze leidt er het fortepiano-festival «Flügelschläge».
• WAT: Pianorecital om en rond Robert Schumann
• WIE: pianiste Els Biesemans
• WAAR & WANNEER: 23 maart 2024, AMUZ, Antwerpen, 20 uur
• WEBSITE: AMUZ – tickets hier bestellen
• FOTO’S: © Tatyana Jenni