In den beginne van Els Biesemans haar carrière stond het orgel centraal. Als jonge tiener gaf ze al concerten voor een telkens verbaasd publiek. Na studies aan het Lemmensinstituut en later in Zwitserland aan de befaamde Schola Cantorum Basiliensis bleef ze ‘plakken’ in Zwitserland waar ze sinds jaar en dag verbonden is aan een parochiekerk in Zürich als organiste.

In Zwitserland viel ze voor de pianoforte en romantische piano’s uit de vroegere 19de eeuw. Zo werd de ‘Hammerflügel’ haar tweede liefde en flaneert ze tussen een aantal oude instrumenten om thuis aan haar ontbijttafel een hapje te kunnen genieten.

In AMUZ kon het publiek luisteren naar een uitgelezen programma met werken die hun première allemaal kenden op die warm articulerende toetsinstrumenten met hun diepere bassen en zachte sopraanklanken. Het is toch heel wat anders dan de moderne concertvleugels die veel dominanter klinken. Het nadeel is dat je zo’n piano uit die goede oude tijd niet als concertinstrument kan inzetten in een grote concertzaal. Het moet dus, net zoals de klank van zo’n oude piano is, allemaal wat intiemer en daar is AMUZ een uitgelezen ruimte voor met bovendien de ideale akoestiek.

Els Biesemans opende met het bekende Impromptu op. 142 nr. 3 van Franz Schubert. Heel het vriendelijke karakter van de dromende componist wordt hier blootgelegd, zijn verlangens, zijn wensen, maar ook zijn tegenslagen, angsten en miseries wat niet wegneemt dat hij eindigt in hoop. Els vertolkt het subliem, het muisstille publiek droomt samen weg en vertoeft even ergens in het Wenen van de eerste 25 jaar van de 19de eeuw op een of andere kamer – of is het een bruin cafeetje? – waar Schubert uren en uren aan een stuk de mooiste klanken en melodieën uit zijn hoge hoed toverde en deels aan het papier toevertrouwde.

Van de amper gekende Stephen Heller (1813-1888), alias “Jeanquirit” laat Els het publiek kennis maken met diens Caprice brillant over “Wohin” van Franz Schubert, op. 33 nr. 1. Het is zoeken naar Schuberts melodie. Des te meer maakte de Hongaarse componist, die het beter vond in Parijs, er een allegaartje van dat past in een muziekdoos. Els moet er wat bij glimlachen, terecht. Al mag zo’n muzikale ‘zonde’ best wel eens geprogrammeerd worden.

Van Clara Schumann (1819-1896) alias “Chiarina” vertolkt Els Biesemans de Romanze in g op. 21 nr. 3. Het is wat heftiger dan een zachte romance, maar ja, wie weet hoe zij romantiek beleefde? Met meer temperament is zeker als je dit werk hoort. Biesemans legt ook hier alles in.

Het ware meesterwerk van dit recital is van Felix Mendelssohn Bartholdy (1810-1847), alias “Felix Meritis”, met zijn Variations sérieuses, op. 54  dat hij aan de eeuwigheid schonk. Véél te weinig uitgevoerd is dit bijzonder moeilijke, maar o zo fraaie werk. Het begint zacht, in alle rust maar groeit verder uit tot een ware weelde. Els smelt samen met de partituur en haar piano, meer nog, heel haar omgeving wordt in elkaar verweven.

De Mazurka uit Soirées musicales, op. 6 van Clara Schumann is een kort dansend werk waar je zin krijgt Els van de piano weg te halen en even met haar het podium te delen om op de tonen van deze mazurka enkele passen te zetten. Ze voorkomt dit ‘onheil’ en schakelt zonder echte adempauze over naar het langste werk van de avond: de Davidsbündlertänze, op. 6 van Robert Schumann (1810-1856) alias “Florestan” en “Eusebius“. Deze alias zijn voor dit werk van groot belang. Hij schrijft een soort dialoog tussen beide karakters. Het ene energiek, het andere rustig. Een paar keer komen ze samen en vormen een ideale harmonie waar die energie en die rust knap in elkaar gevlochten zijn. Het is een tweedelig werk van in totaal 18 stukjes, eigenlijk 19 maar het laatste is niet afgewerkt. Beide karakters zijn lid van Schumanns fictieve kunstenaarskring Davidsbündler. Dit is een minder bekend gegeven en we geven u graag de link naar Wikipedia waar u er een woordje meer over kunt vinden.

Schumann vond, in zijn nog redelijk prille verloving met Clara Wieck, inspiratie voor deze compositie in volgende vers:

Alter Spruch:

In all und jeder Zeit

Verknüpft sich Lust und Leid:

Bleibt fromm in Lust und seyd

Dem Leid mit Muth bereit

Oud gezegde:

In alle tijden

Verbinden zich lust en lijden,

Blijft vroom in de lust en zijt,

Tot het leed met moed bereid.

Voelde hij toen al spanningen die zich jaren later dramatisch zouden exploderen door zijn sprong in de Rijn? Hier gaat het toch om een andere dualiteit dan deze tussen man en vrouw op zich. Wie zal het zeggen? Schumann zegt het als jonge echtgenoot met noten. Aan ons om het geheim te ontrafelen, al dan niet met de hulp van de Alter Spruch en de vertolking door Els Biesemans…

• WAT: Recital ‘Zu Hause bei Robert & Clara Schumann’
• WIE: Els Biesemans, piano
• WAAR & WANNEER: AMUZ Antwerpen, 23 maart 2024
• FOTO’S: © Robert Biesemans