Voor het eerst, na meer dan een jaar, opnieuw een voorstelling kunnen bijwonen in het internationaal kunstcentrum deSingel doet deugd. Weer kunnen genieten van het diverse kunstaanbod. En uw verslaggever is niet alleen. De Rode Zaal van deSingel loopt nagenoeg vol voor een kennismaking.

Mónica Calle is actrice en theatermaakster en voor het eerst te gast in deSingel. In Portugal, haar thuisland, heeft ze reeds langer een bijzondere staat van dienst. Als tedere anarchist verovert ze nu de international podia. Zij is geen supernova en steeg niet direct aan de top. Een treffer als jonge blaag kan altijd, maar het is de ervaring, voortschrijdend esthetisch inzicht, de studie, visie op de wereld, die indruk maakt. In ‘Carta’ de Latijnse term voor cartografie voorziet ze samen met 15 actrices en 15 muzikanten Beethovens Zevende Symfonie van een nieuwe interpretatie. Het is een meditatie over en verzet tegen de heersende normen waarin het vrouwenlichaam centraal staat. 

Kennismaking

© Filipe Ferreira

Een bont uitgedoste groep vrouwen betreedt de scène, een instrument in de hand. Meteen maak je de bedenking: hoe mooi is dat niet al die kleurrijk uitgedoste vrouwen met authenticiteit zijn?. Amper enkele duizenden km van ons verwijderd worden vrouwen door de taliban respectloos gereduceerd tot schimmen! Er wordt niets expliciet uitgelegd, je kan de verbanden zelf leggen.

Regisseur Mónica Calle maakt deel uit van het gezelschap, treedt naar voor en begroet joviaal en ongekunsteld het publiek, stelt de uitvoerders van haar creatie één voor één voren en verlaat daarna de scène. 

Mise-en-scène

De instrumenten worden op de grond gelegd en vrijmoedig, zonder schroom, ontdoen de vrouwen zich van hun kleren. Wat je ziet is waardigheid en puurheid. Naakt kun je niets faken. Weg onderscheid, het wordt één entiteit. Dit maakt deel uit van de Calle-esthetiek. Na de presentatie van hun pure zijn, rapen ze hun plunje en instrument bij elkaar en verdwijnen ermee in de coulissen. Druppelsgewijs komen ze weer op het podium en scharen zich in één lijn achteraan op het podium. Een rij van dertig jonge vrouwen die de connectie opzoeken. Hier geen gezeur over perfecte of imperfecte lichamen, ze zijn wie ze zijn en vormen schouder aan schouder een langgerekte sterke dam. 

© Filipe Ferreira

Centraal wordt een beweging ingezet: rechtervoet voor, linker opgeheven. Het voetwerk, de beweging wordt links en rechts opgepikt en dijt uit als een golf op het strand tot de laatste in de rij. De handeling wordt in een strak sec ritme hernomen. Jonge lichamen die oerdynamiek uitstralen. 

Door de warme belichting, hebben de lichamen een gouden glans. Het lijken  sculpturen van vruchtbaarheidsgodinnen uit de paleolithische tijd. Langzamerhand hoor je klank, subtiele geluidstrillingen, geneurie, een melodie groeit. Via voortdurende loops en stemreproducties wordt de 7^de Symfonie in een ander licht geplaatst. De synchrone bewegingen houden een tijd aan. Je komt terecht in een universum van veranderende inzichten. Geleidelijk aan maken zich figuren uit de lijn los en verdwijnen. Ze komen terug met hun instrument. De groep muzikanten groeit aan. De muziek klinkt eerst aarzelend maar dan voluit in haar volle schoonheid door. Richard Wagner, noemde de 7^de Symfonie van Beethoven, refererend aan de levendige ritmes van het werk, ‘de  apotheose van de dans’. Calle speelt daarop in door enkele performers op spitsen enkele danspassen te laten uitvoeren. 

© Filipe Ferreira

Het geheel zit vol mooie momenten, vertragen, versnellen, afbreken en weer opbouwen in een spel van energieën en intensiteiten. Het overgrote deel van de vrouwen stelt zich weer op, deze keer in V-vorm als de vlucht van vogels, terwijl de muziek verder gaat. Het voetwerk wordt hernomen, ook de rechterarm wordt geheven tot schouderhoogte, alsof ze aan de linkse zijde vleugellam zijn. Een quote van Aldious Huxleyis:  “Na stilte is muziek het meest geschikt om het onzegbare te zeggen.” Regisseur  Mónica Calle  gaat nog een stapje verder, voegt nog een dimensie toe. Alle licht valt weg. In de complete  duisternis spelen de instrumentalisten verder. Als een hint om het onzichtbare, zichtbaar maken. Het triggert ook de zintuigen. Nu alle andere prikkels wegvallen komt de muziek puur en onversneden binnen. Flarden uit Beethovens’ 7^de Symfonie zweven als miniatuurtjes, sfeervol en prachtig ingekleurd. 

Het licht gaat weer aan. Weer posteren de vrouwen zich op een lijn achteraan het podium. De warme belichting valt weg. De vrouwen worden donkere schimmen tegen een witte achtergrond en rennen naar de voorscène, weer naar achteren en naar voren in een uitputtingsslag. Hoe verzetten we ons, en hoe overwinnen we  individueel en collectief? Weer komen ze allemaal op één lijn te staan. Het zoemen start weer, je waant je in een reuze bijennest. Het geluid transformeert in een ander ritme, een andere melodie in een associatieketen. Ze hangen hun stem aan de  slingerende vocale lijn vast. Een melodie, een oorwurm die zich vastklikt in je brein. 

‘Carta’, nabijheid en aanraking als verzet tegen de evolutie naar een steriele en ongelijke samenleving. Mónica Calle, voor het eerst te gast in deSingel, en haar debuut werd geapprecieerd.

INFO:

• waar en wanneer: vrijdag 17 september Rode zaal
• regie: Mónica Calle
• performers: Sofie Vitória, Mónica Garnel, Mafalda Jara, Silvia Barbeiro, Lucília Raimundo, Eufrosina Makengo, Ana Agua, Roxana Ionesco, Cleo Travares, Maria Inés Roque, Miu Lapin, Inés Vaz, Sofia Dinger, Carolina Varela, Marta Félix, Joanna de Verona, Brígida Soussa, Sofia Santos Silva, Berta Vidal, Madalena Rato, Mariana Correira,Bruna de Moura, Beatriz Almeida, Sofia Duarte Carvalho, Cire Ndiaye, Sofia Miguel Castro, Mariana Sardinha, Angela Flores Baltazar, Mafalda Tuna, Maria da Rocha, Kristina Van de Sand, Sara Miguel
• muzikale leiding: Martim Sousa Travares
• lichtontwerp: Joé Alvaro Correire