Verismo maestro!

Onze website is vernieuwd, geef zelf je evenementen in. Heb je een fout gezien. Mail ons!

12 februari, 2022
Jessy Baeken

Onder leiding van dirigent David Giménez Carreras brengt het Belgian National Orchestra, samen met Roberto Alagna (tenor) en Aleksandra Kurzak (sopraan) de negentiende-eeuwse romantiek tot leven. Geef deze twee topvocalisten de begeleiding van een orkest als het Belgian National Orchestra, en een repertoire vol met midden- tot laatnegentiende-eeuwse operaparels, en het resultaat is een verbluffende, dramatische uitvoering. Met componisten als Guiseppe Verdi, Giacomo Puccini, Jules Massenet en Pietro Mascagni was de belofte alvast groot.

Van Verdi naar verismo

Wat verismo-opera sprekend maakt is hoe het streeft naar schoonheid in de ware klank, en niet alleen maar naar mooie zanglijnen. Uitgeworpen woorden en gepijnigd gegrom zijn in deze muziek geen teken van foute techniek, maar juist een uitvergrote dynamische expressie. Dichter bij de realiteit komen, het echter klinken, brengt het verismorepertoire nader bij wat er eigenlijk gezegd wordt. Al eeuwen zingen verliefde paren afwisselend over pijn en passie, maar waar een Rossini klinkt als een goede lichte romantische komedie, brengt het latere Italiaanse repertoire pure drama. De verhalen zijn meer gepijnigd, gevuld met gebroken figuren in realistische taferelen. Mascagni’s Cavalleria Rusticana (1889) speelt zich af op Paaszondag in een klein dorpje in Sicilië, Puccini’s Tosca (1900) is een Italiaanse, devote diva die kijkt naar de afgrond van haar ziel en liefde, en Verdi’s Nabucco (1841) brengt het verhaal van verlangen en vrijheid. Deze laatste opera liep dan ook parallel met de politieke ontwikkelingen in het negentiende-eeuwse Italië. “V.I.V.A Verdi!” was een synoniem voor de componist, maar ook voor de eenmaking van Italië. Onbespreekbare verlangens, zoals lust en politieke vrijheid, werden een vast onderdeel van het verismo-opera repertoire.

“Vieni la sera”

Het programma van de avond is een selectie van opera-aria’s en -duetten, afgewisseld met instrumentale passages. De opbouw is slim gekozen en gebalanceerd, duetten omsluiten het kader van de avond, met een afwisseling van instrumentale en solostukken. In een concertante uitvoering is samenstellen van een repertoire als het wandelen op een koord: alles moet in balans liggen om het publiek in vervoering te houden. Hiermee is alvast een eerste goede stap gezet door het Belgian National Orchestra, Alagna en Kurzak.

Door te beginnen met “Vieni la sera” uit Puccini’s Madama Butterfly (1904) brengen Alagna en Kurzak direct intimiteit in de ruimte. Geen overbekende showstopper als opener, maar een intiem – voor het avondvallen – duet tussen de geisha Cho-Cho-San (Butterfly) en luitenant Pinkerton. Over de chemie tussen Alagna en Kurzag is het mogelijk om boeken te schrijven, zo uitgesproken is deze. Er is, naar mijn bescheiden mening, niets mooiers om te zien dan twee operazangers met zo’n connectie. Een goede operarepertoire-uitvoering is de som van getrainde stemmen en een onderlinge fysieke taal. Het een zonder het ander creëert een mooi spektakel, maar daar blijft het dan bij. Tijdens deze avond is er geen moment geweest dat het publiek niet betrokken werd, ingezogen bijna, in het spel tussen de muziek, Kurzak en Alagna.

De stemmen zelf, los van de sterallure van het operakoppel, waren ook een met het repertoire. Bij de belofte van verismo-opera verwacht mijn oor ook exact dat te horen: harde emotie, afwisseling tussen schone lijn en ruwe klank, dynamische breuken en onverwachte uitbarstingen. Verismo staat zover van de Bel Canto in intentie dat het puur schoon zingen van dit repertoire een hoofdzonde tout court is. De enige zonde die Alagna en Kurzak begingen is dat ze niet meer duetten samen brachten, want het publiek leek eeuwig te kunnen luisteren naar de twee. Beiden brachten de nodige verismo in het verhaal, met de sterke vocale drama van Alagna in het duet “È dessa!” uit Verdi’s Don Carlos (1867), en een bijna bittere, schitterende Kurzak in “Tu qui, Santuzza?” uit Mascagni’s Cavalleria Rusticana. Ook de instrumentale passages, alhoewel in de bescheiden minderheid, waren een toonbeeld van de dramatische negentiende-eeuwse storm. Er is niet zo belangrijk als dynamiek, klankkleur en interpretatie, en dat was in overvloed aanwezig in de uitvoering van het Belgian National Orchestra.

Tijdens deze avond maakten het Belgian National Orchestra, Alagna en Kurzak hun belofte van romantische dramatiek waar, zoveel is zeker. Het was een mooie balans tussen een welgekozen repertoire, een toporkest en steruitvoerders. Verismo, als kunst, moet kunnen spreken, en dat heeft het tijdens dit concert zeker gedaan!