Vanavond werden de jaarlijkse Caeciliaprijzen van de Vereniging van de Belgische Muziekpers uitgegeven. Met deze prijzen wil de vereniging de beste muzikale opnames van het voorbije jaar bekronen. Dit zijn de 10 laureaten van 2023.

Beyond
Bernabei, Caccini, Cappellini, Cavalli, Frescobaldi, Jarzębski, Kapsberger, Marini, Monteverdi, Moratelli, Netti, Pallavicino, Pollarolo, Saracini, Sartorio, Strozzi, Vitali, Kerll
Jakub Józef Orliński
Il Pomo d’Oro

Wat een prachtige opname hebben we hier: opera-aria’s, « canzoni », serenades, tarantella’s en cantates van het Seicento waarbij de onterecht miskende componist Giovanni Cesare Netti eindelijk in ere wordt hersteld. Het programma, dat zowel bekende nummers als een tiental plaatpremières bevat, weet door zijn pracht, intelligentie en samenhang te bekoren. Gesteund door de bonte en zijdezachte kleuren van het schitterende Il Pomo d’Oro, laat de Poolse countertenor Jakub Józef Orliński een hemelse, immer expressieve en zonodig fonkelende stem horen, die hij met een ongedwongen en verbluffend gemak tot in de hoogste tonen van zijn tessituur voert. Schitterend ! (Olivier Vrins)

Bach & l’Italie
Johann Sebastian Bach, Benedetto Marcello, Antonio Scarlatti, Antonio Vivaldi
Justin Taylor

De Frans-Amerikaanse klavecinist biedt ons -met dank het prachtig historisch instrument (c.1730) van het kasteel van Assas- een wondermooi programma aan. J.S. Bach brengt hier door zijn transcripties van orkestwerken van voornamelijk Vivaldi (maar ook van het prachtige hoboconcert van Benedetto Marcello) een hulde aan de door hem zo geliefde Italiaanse muziek. Onder de handen van Justin Taylor, straalt Bach Italiaanse zon en levensvreugde uit. (Patrice Lieberman)

Johann Sebastian Bach
Cello Suites Nos. 3 & 4
Sonia Wieder-Atherton

Bij het spelen van de cellosuites van Bach beweert Sonia Wieder-Atherton het beeld te zien van de handen van Giacometti die de klei kneedt tot er een gelaat verschijnt. Na de twee eerste suites die in 2021 verschenen, biedt de Frans-Amerikaanse celliste ons nu haar kijk op de Suites 3 en 4. Zo richt zij stap voor stap dit monument van zuivere muziek op met een kracht en een klank die haar volledig eigen zijn. Sonia Wieder-Atherton, die in Rusland bij Natalia Sjachovskaja in de leer ging, betovert ons eens te meer. Haar aanpak van de muziek is ingetogen, spiritueel, met krachtige basklanken die zij uit de snaren puurt en de vliedende tijd trotseren. Maar deze Bach verkijkt zich niet op onze menselijke eindigheid en Sonia Wieder-Atherton evenmin, die in haar frasering de metafysieke dimensie van de muziek openbaart. (Stéphane Renard)

Wolfgang Amadeus Mozart
String Quintets K.515 & K.516
Antoine Tamestit, Quatuor Ébène

Het Quatuor Ébène verwelkomt altviolist Antoine Tamestit in een prachtige uitvoering van de twee grootste strijkkwintetten van Mozart. Deze interpretaties slagen erin om tot in het minste detail doordacht te zijn maar klinken op geen ogenblik pedant of gekunsteld. Integendeel, de vijf musici dringen op een feilloze manier tot de kern van deze buitengewone muziek door. Dit is een uitmuntende versie. (Patrice Lieberman)

Giacomo Puccini
Turandot
Gregory Bonfatti, Ermonela Jaho, Jonas Kaufmann, Siyabonga Maqungo, Mattia Olivieri, Michele Pertusi, Sondra Radvanovsky, Michael Spyres – Coro & Orchestra dell’Accademia Nazionale Di Santa Cecilia, Antonio Pappano

Pappano levert met deze opname een schitterende orkestrale interpretatie van Puccini, waarbij hij alle nuances fijnzinnig weet te vertolken. Het koor en orkest klinken indrukwekkend, met krachtige forte en fortissimo momenten, en een warm, vol en helder geluid in de koorscènes. Ook de solistenpartijen zijn uitstekend vertolkt, door een uitmuntende cast met Sondra Radvanovsky, Jonas Kaufmann en Ermonela Jaho in de hoofdrollen. Deze keizerlijke Turandot bezorgde me kippenvel. (Helena Gaudeus)

Eugène Ysaÿe
Six Sonatas op. 27
Hilary Hahn

Met zijn cyclus van zes sonates voor soloviool die hij vanaf 1923 begon te componeren, zette  Eugène Ysaÿe de kroon op de uitstraling van de Belgische vioolschool. Hilary Hahn viert de honderdste verjaardag van dit avontuur met een adembenemende opname. De Amerikaanse violiste, wier leraar een leerling van de componist was, deinst voor geen enkele moeilijkheid terug. Ze geniet zelfs van dissonanties die bij andere vertolkers wat wrang konden klinken. Deze versie valt op door de meest tedere frasering -met de Tweede sonate als hoogtepunt-, de beheersing van het discours en een ideale musicaliteit. (Stéphane Renard)

1923
Delius, Achron, Bloch, Eisler, Hauer, Jaques-Dalcroze, Janáček, Klein, Mompou, Schoenberg, Tansman
Yaara Tal, Andreas Groethuysen

Neen, de Israëlische pianiste Yaara Tal is allerminst de eerste die zich door de bijzonder vruchtbare artistieke periode van het interbellum laat inspireren. Maar haar tijdsprong van precies een eeuw levert wel een bijzonder uniek album op. Het repertoire is gevarieerd, vol onderbeminde ontdekkingen, maar nooit disparaat. In haar spel zet de pianiste de toenmalige nieuwigheden nog wat extra in de verf: het vloeien tussen -of het schuren van- tonaliteiten, de uitbundige ritmes, de mechanische aanslagen… Oprecht, grondig geïnformeerd en bovenal uitermate interessant: dit is hoe een periodeplaat moet klinken. (Jasper Croonen)

Igor Stravinsky
The Rite of Spring & The Fire Bird
Orchestre de Paris, Klaus Mäkelä

Jong en uiterst begaafd, is de amper 28-jarige Klaus Mäkelä hoofddirigent van het Filharmonisch Orkest van Oslo, geassocieerd kunstenaar bij het Koninklijk Concertgebouworkest (waar hij in 2027 de functie van hoofddirigent zal bekleden) en muziekdirecteur van het Orchestre de Paris. Hij werd onlangs aangesteld tot muziekdirecteur van het Chicago Symphony Orchestra vanaf het seizoen 2027-2028. Met het Ochestre de Paris was het ‘liefde op het eerste gezicht’. Het resultaat van deze sterke en vertrouwensvolle relatie mondt uit in een uiterst levendige versie van deze twee iconische werken van Stravinsky. De feilloze energie van de Finse dirigent zorgt voor een zwierige en genuanceerde uitvoering, maar getuigt ook van de rustige kracht die van deze nu al vooraanstaande dirigent uitgaat. (Gaëlle Moury)

Francis Poulenc
La Voix humaine & Sinfonietta
Véronique Gens – Orchestre National de Lille, Alexandre Bloch

Poulencs micro-opera La voix humaine is op alle vlakken een pittige partituur. De componist wisselt natuurlijk spreekgezang en speelse luchtigheid af met dramatische uithalen; het is muziek vol onuitgesproken woorden en levensbelangrijk stiltespel. En vooral: als uitvoerder sta je er helemaal alleen voor. De luisteraar krijgt immers maar één kant van het telefoongesprek tussen een vrouw en haar ex-man te horen. Véronique Gens voelde zich eindelijk klaar om de hoorn op te nemen -en hoe. Fenomenaal theatraal, maniakaal tragisch en emotioneel overdonderend sleurt ze je mee in deze eenzijdige dialoog. (Jasper Croonen)

Veljo Tormis
Reminiscentiae
Estonian Philharmonic Chamber Choir, Tallin Chamber Orchestra Tõnu Kaljuste

Arvo Pärt staat tegenwoordig haast gelijk aan de Estse koormuziek. Maar hij is niet de enige Estse componist van formaat. Hoewel Tormis in onze streken minder bekend is, koestert de Estse dirigent Tõnu Kaljuste een diepe bewondering voor hem. Kaljuste heeft samen met het Ests Filharmonisch Kamerkoor en het Tallinn Kamerorkest het omvangrijke repertoire van hem opgenomen. Reminiscentiae maakt deel uit van Kaljustes missie om Tormis’ werk te eren. Het repertoire valt op door zijn eenvoudige harmonieën, waardoor de melodieën bijzonder naar voren komen. Dit album kenmerkt zich door zijn intrigerende virtuoze opstellingen, navigerend op de delicate grens tussen het vreemde en het vertrouwde. (Helena Gaudeus)

Speciale Prijzen

Hommage

Music for Cello & Piano
J.S. Bach, Debussy, Fauré, Lysight, Prokofiev, Rachmaninov, Saint-Saëns, Schumann, Ysaÿe
Aleksandr Khramouchin / Eliane Reyes

Op 13 mei 2023, bezweek onverwacht de 43-jarige Wit-Russische cellist Aleksandr Khramouchin aan een acute bloedvergiftiging. Deze hulde-cd die een belangrijke discografie afsluit verscheen enkele maanden later op initiatief van platenlabel Et’cetera en met de actieve medewerking van de entourage van de kunstenaar, en vooral van pianiste Eliane Reyes, zijn echtgenote en muzikale partner. Wat we hier te horen krijgen is een klein wonder: de rijkdom en veelzijdigheid van het aangeboden repertoire (allemaal live-opnames), de kwaliteit van de mastering, de vormgeving en het tekstboekje en, vooral, de « stem » van een schitterend musicus die helaas veel te vroeg van ons heen ging, laten een diepe indruk achter. (Martine D. Mergeay)

Snepvangersprijs

Voor een uitstekende Belgische productie

Adrien Tsilogiannis
S’élancer
Ensemble Sturm und Klang
Thomas Van Haeperen
Clara Inglese, Lorenzo Caròla

Adrien Tsilogiannis, docent Analyse en Schriftuur op het Conservatoire royal de Bruxelles en leraar cello aan de Muziekacademie van Schaarbeek, is een van de meest begaafde Belgische componisten van de jonge generatie. Zijn onbeschroomd moderne klanktaal vertoont hier en daar sporen van zijn bewondering voor Kaija Saariaho, George Benjamin, Magnus Lindberg en Salvatore Sciarrino. Maar Tsilogiannis is ondertussen 42 en staat op zijn vrijheid als kunstenaar. Zijn werken voeren ons naar een droomwereld die dikwijls naar literatuur verwijst, en de componist toont zich hier zowel schilder, dichter en muzikant. Eens te meer lukt Cypres een schot in de roos met het uitbrengen van de eerste plaat die helemaal aan deze talentvolle kunstenaar is gewijd. De opname bevat vijf tussen 2012 en 2022 geschreven werken, uitgevoerd door de vaste partners van de componist: het fenomenale ensemble Sturm und Klang onder de meesterlijke leiding van Thomas Van Haeperen, soprano Clara Inglese en tenor Lorenzo Caròla. Elke partituur berust op een specifieke combinatie van klankkleuren, waarbij meteen opvalt hoe precies Tsilogiannis met timbre en instrumentale textuur omgaat. De helderheid van stemvoering en polyfonie, de klankweelde en een uitgesproken gevoel voor ritme en beweging maken van deze subtiel glanzende werken schilderijen vol fantasie, prachtig gediend door een precieze en transparante geluidsopname. (Olivier Vrins)

Albert De Sutter Prijs

Voor een uitstekende historische opname

Alfred Dubois
De Taeye, Franck, Goeyens, Jongen, Nardini, Rogister, Vieuxtemps, Voss, Ysaÿe

Deze zorgzaam gerestaureerde publicatie doet eindelijk recht aan Alfred Dubois. Deze zeldzame opnames van rond de jaren 1930 laten ons kennis maken met een rasartiest, een onmisbare schakel in de Belgische vioolschool tussen Vieuxtemps en Grumiaux, wiens leraar hij aan het Brussels Conservatorium was. Dubois maakt een diepe indruk door zijn delicate en sobere stijl, zijn fijnzinnige smaak en zijn discrete gevoeligheid. In dit Belgisch repertoire -waar zowel genrestukken als een prachtige Sonate van Franck met pianist Marcel Maas alsook de Derde Sonate van Ysaÿe te horen zijn- imponeert hij door zijn aristocratische terughoudendheid waar geen spoor van sentimentalisme te vinden is en waar emotie impliciet eerder dan beklemtoond is. (Patrice Lieberman)