Het bericht dat het mandaat van Giampaolo Bisanti, muziekdirecteur van de Opéra Royal de Wallonie verlengd is tot 2031 kan na de voorstelling van Gounods Faust, waarmee het nieuwe seizoen van ORW opent, alleen maar toegejuicht worden. Dit meesterwerk uit het Franse repertoire, kreeg onder zijn leiding een prachtige vertolking.
Charles Gounod was al vroeg geboeid door het verhaal van Goethes Faust. De figuur van Faust, de man die zich verzet tegen de alledaagsheid van het bestaan en via een pakt met de duivel de poort ziet opengaan naar een wereld waar verbeelding, avontuur en mateloos genieten de troeven zijn, spreekt hem aan. Nadat hij in 1839 de Prix de Rome gewonnen heeft, zag hij het toneelstuk van Michel Carré “Faust et Marguerite”. Michel Carré en Jules Barbier ontwerpen voor hem het libretto, waarin Faust niet meer optreedt als de eeuwig zoekende en nooit bevredigde mens, maar waarin de episode Faust-Marguerite centraal staat. De opera focust op het verhaal van de eenvoudige bedrogen onschuld van Marguerite, haar gewetensconflict, ondergang en de uiteindelijke redding, opgenomen in de hemel. De première heeft plaats in Parijs in maart 1859. Gounod slaagt erin de dramatische handeling op fascinerende manier te verklanken en elke scène heeft een sterke emotionele impact. De partituur biedt geraffineerde orkestmuziek met aangrijpende aria’s en opwindende koorpassages. Een veeleisend geheel dat topkwaliteit vereist.
Hallucinante verbeelding
Reeds van bij de aanvang van het eerste bedrijf maakt regisseur Thaddeus Strassberger duidelijk dat hij kiest voor een wereld waarin het irreële een hoofdrol speelt. De oude Faust – die de duivelse machten oproept – bevindt zich achter een gordijn van draadfijne tralies, de grens tussen realiteit en de magische wereld waar hij in verzeild raakt. Eens Méphistphélès verschijnt, is er geen grens meer aan de wereld van verbeelding. Twee deuren als van een bibliotheek in een Renaissance-paleis beheersen het decor. Misschien een verwijzing naar de wereld van kennis en wetenschap waar Faust zich in verdiepte. Om duidelijk te maken dat het in de opera ook om de strijd tussen goed en kwaad gaat, gaan de deuren als een diptiek open op een schilderij van Adam en Eva met de slang. Een opmerkelijk detail zijn de rij doodshoofden in de bovenlijst van de deuren. Doodshoofden spelen doorheen de hele voorstelling een rol, als lugubere verwijzing naar de fataliteit van het leven, ook geraamten zijn nooit ver weg. Een fataliteit die in het laatste bedrijf tot een hoogtepunt komt, waar de doodshoofden een bizarre afschuwwekkende uitvergroting krijgen. Behalve de bibliotheekdeuren, vormt een astronomische klok met sterrenbeelden en planeten een opvallende achtergrond in het decor, bizarre struiken groeien uitbundig in de tuin van Marguerite. In de eerste scène van de Walpurgisnacht staan carnavaleske personages opgesteld die herinneren aan de lugubere cryptes met lijken. Regisseur en decorontwerper hebben zich laten gaan om zoveel mogelijk een groteske en fantaisistische wereld op te roepen, die geregeld wel wat van het goede te veel wordt. Zelfs de – eindelijke – soberheid van de soort kraamkamer van Marguerite – die doet denken aan filmbeelden uit A Handmaid’s Tale – grijpt dan nog nauwelijks aan (ondanks de wreedheid ervan). De engelenvleugels die Marguerite op het einde ten hemel leiden zijn toch wel een stap te ver en grenzen jammer genoeg aan het ridicule.
Aangrijpende muzikale vertolking
Wat wel blijft aangrijpen is de muzikale benadering van zowel dirigent, orkest en solisten. Hierin wordt topkwaliteit bereikt, die de productie van ORW op hoog niveau tilt. Het orkest volgt zijn dirigent Giampaolo Bisanti feilloos. Het laat zich gewillig opzwepen in de dramatische en felle passages, maar speelt delicaat en poëtisch in de passages van liefde en onschuld, zoals in het heerlijke lied van Marguerite, “La chanson de Thulé” of in het slotduet van het derde bedrijf, waarin de geliefden uiting geven aan hun verwarde emoties in soepele frasen en snelle modulaties. Bisanti beklemtoont heerlijk de soepele vocale lijn en de muzikale gevoeligheid van Gounods opera, de meer intieme en lyrische passages zijn subliem.
Het vocale trio van de hoofdpartijen is nauwelijks te overtreffen. Erwin Schrott is zoals te verwachten absoluut in zijn element als Méphistphélès. Met zijn krachtige en toch ook buigzame bas-bariton beheerst hij de partij moeiteloos maar vooral als acteur kruipt hij helemaal in de huid van de boosaardige duivelse rol. Evenveel als hij er lijkt van te genieten, geniet je als publiek van zijn optreden. Grandioos is ook Nino Machaidze als Marguerite. Ze kleurt haar heldere sopraan van uitbundig blij naar angstig en bedrukt, naargelang de scène. Uiteraard is de juwelenaria een hoogtepunt, maar zeker ook haar uitputtende slot “Anges purs, anges radieux” waarin ze elke hoge noot feilloos zingt. Faust werd uitstekend vertolkt door John Osborne, met zijn aangename tenorstem en overtuigende en authentieke inleving van Faust.
Maar ook de kleinere partijen waren perfect bezet, met Markus Werba (Valentin), Elmina Hasan (Siebel), Ivan Thirion (Wagner), Julie Bailly (Marthe)
De betoverende schoonheid van de muziek liet toe de soms al te uitbundige visuele pracht te aanvaarden en vooral te genieten van de prachtige opera van Gounod.
