September zag de geboorte van een nieuw Belgisch Kamerorkest, ‘The Romantics’. We spraken met Oriana Dierinck, de oprichtster van dit nieuwe initiatief.
-Vertel eens wat over jezelf. Wat/Wie zijn jouw grootste muzikale voorbeelden?
Mijn klassieke opleiding als fluitiste vond vooral plaats in Nederland. Aanvankelijk was ik mijn studie begonnen aan het Lemmensinstituut, maar ik ben er – letterlijk – gaan lopen na het behalen van mijn eerste prijs solfège : ik kon er niet ademen en men zag daar niet wie ik was. Naar mijn gevoel ging het ook veel te weinig over muziek.
Het is de perfecte keuze gebleken : plots klopte alles. Na een afgeronde DM (Docerend Musicus) in Tilburg bij Raymond Delnoye (solo-fluitist Brabants Orkest), werd ik aangenomen voor de tweede fase (vergelijkbaar met wat toen hier ‘Hoger Diploma’ heette) in de klas van Jo Hagen (solo-fluitist Rotterdams Filharmonisch Orkest) aan het Rotterdams Conservatorium. Die manier van muziek maken sprak (en spreekt) mij enorm aan : energiek, in het moment en.. gáán -haha.
Bijna elke vrijdagavond ging ik luisteren in de Doelen naar dat fantastische orkest, het RPhO. Het was een geweldige inspiratiebron : ik hoorde (eigenlijk is het eerder “beleefde”) alle grote, belangrijke orkestwerken in fantastische uitvoeringen met als solisten en dirigenten de grote namen uit de internationale scene. Ik herinner me nog goed de dag van mijn toelatingsproef – het Gergiev Festival bestond toen nog – waar op dezelfde dag ’s avond Mahlers derde Symfonie onder leiding van Valery Gergiev op het programma stond. Tegenwoordig is het politiek heel fout om zelfs maar zijn naam te noemen.. toch is hij één van mijn grote inspiratoren : die man is een genie met een unieke vibe.. en het is exact die vibe die communiceert, die je – zonder al te veel woorden – laat voelen hoe hij de muziek, jouw noten wil. Die Mahler III is me altijd bij gebleven, het ging van ziel tot ziel.. Hoe moeilijk het politiek ook ligt, ik denk toch dat het essentieel is onderscheid te maken tussen de persoon en zijn kunst.
Andere grote klassiek muzikale helden zijn grotendeels dode mensen : Mozart, Tsjaikovski, Stravinsky, Mahler, Wagner.. musici als Rostropovitsj, Hirschhorn, Horowitz, Schwarzkopf, Callas, Pavarotti, Rampal .. dirigenten als Kleiber, Rhozjdestvenski, Celibidache… en ook de – ook weer “foute” – rebel Currentzis.
Nochtans luister ik niet enkel naar klassiek : ik ben grote fan van Blixa Bargeld, David Bowie en Jacques Brel. Tuxedomoon, Current 93, the Legendary Pink Dots, Bauhaus, .. Nog vorige week gingen mijn partner en ik naar een concert van “Die Einsturzende Neubauten” .. het was héél lang geleden dat ik nog zo’n sterke verbondenheid voelde op, naast, achter en voor het podium.
Het visuele werkt bij mij ook heel goed als inspiratie. Tijdens het studeren, maar ook “zomaar”… ik kan echt betoverd raken door een beeld. Iets dat zich vaak vertaalt in kleurrijke, surrealistische dromen. Als kind schilderde ik al graag, maar erg serieus nam ik dat nooit. Toch moet ik toegeven dat sinds een tiental jaren de grens tussen muziek en beeld wat vervaagt : soms ontstaan er “vreemde” schilderijen en ik ben verslaafd geraakt aan fotografie. Zo werd tot mijn eigen verbazing één van mijn foto’s (het zelfportret “O2”) in een samenwerking met mijn partner, kunstenaar-dichter Douglas Park (U.K.), gepubliceerd door NICC in hun festival en bijhorende publicatie “Zonder Kunstenaars Geen Kunst” (MuHKA, 2021). Misschien moet ik toch ook maar eens iets gaan doen met al die beelden en foto’s..
Zo woonde en werkte ik ongeveer 10 jaar in Nederland, voornamelijk Rotterdam. Ik vond het aanvankelijk een verschrikkelijke stad, maar ze heeft me nooit meer los gelaten. Ik gaf er les (dwarsfluit en samenspel) en speelde in de meeste Nederlandse Symfonieorkesten.
Rond 2010 ongeveer verhuisde ik terug naar België (Antwerpen). Het klinkt misschien vreemd, maar ik miste mijn eigen dialect. Vrijwel onmiddellijk besloot ik om mijn eigen kamermuziek ensemble op te richten, Z V E Z D O L I K I, genoemd naar een werk van Stravinsky.
-Wat inspireerde je om het nieuwe Belgische kamerorkest, The Romantics’ op te richten?
Zowat alles en iedereen dat ik hierboven beschreef.. plus het prachtige repertoire van de symfonische muziek.
-wat onderscheidt The Romantics van andere (kamer)orkesten?
De manier waarop het zich gevormd heeft. Ik speelde al heel lang met het idee, maar het leek onhaalbaar. Tegelijkertijd voelde ik ook dat het kon lukken, dus ben ik er gewoon aan begonnen. Ergens in maart-april 2024 had ik een gezellige koffiemeeting met dirigent Michel Tilkin in Leuven en legde hem mijn idee voor. Eerlijk toegegeven, het was met de nodige schroom want het is en blijft een ambitieus plan. Ik legde hem ook uit waarom ik dit wou doen en waarom deze naam. Hoewel hij me waarschuwde voor de obstakels, was hij onmiddellijk te vinden voor een samenwerking in de vorm van een eerste concert.
Eerste stap was een prachtig én haalbaar programma samenstellen. Daarna volgde een scouting waarbij we op zoek gingen naar de geknipte mensen : musici die gaan voor de muziek, die heel goed zijn op hun instrument én met zin voor avontuur en humor.
Dus gebaseerd op de wens om prachtig repertoire te willen spelen eerder dan de “must” een auditie te winnen, want dat heeft doorgaans weinig tot niets met muziek te maken. Ook de vorm is uniek : er is momenteel geen professioneel kamerorkest actief in België.
Er is geen administratief personeel, geen HR, geen PR-mensen. De kracht ligt bij de musici en zij bepalen wie er als (gast)dirigent met het orkest komt werken. We zijn (nog) niet gesubsidieerd, er is (nog) geen hoofdsponsor.. “enkel” een top Belgische dirigent en uitstekende musici die zich op 30 november gaan “smijten” in een prachtig Beethoven programma.
Verder denk ik dat er behoefte is aan een nieuw elan, een nieuw “vuur”. De muziekwereld is haast “té” geconceptualiseerd : alles moet in het correcte hokje omdat de cijfers zo belangrijk zijn. Ook.. maar dit zeg ik met het grootste respect naar de authentieke uitvoeringspraktijk toe : ik denk dat de “stempel’ van hun grondleggers en vertegenwoordigers toch wat te groot is geworden.. het kan toch niet zo zijn dat musici met moderne instrumenten haast geen Bach meer durven spelen.. ? Leidt dat niet uiteindelijk tot stilstand..? En monopolisering.. ?
In die zin vond en vind ik “The Romantics” een gepaste en mooie naam. Die vond ik bij het lezen van Konstantin Paustovki’s “De Romantici”, waarin hij schrijft “”the Heart, Imagination and Mind are the environment where what we call Culture is born”.
The Romantics is ook gegroeid vanuit mijn ensemble Z V E Z D O L I K I : veel musici waarmee ik ooit samenwerkte spelen nu in het kamerorkest mee. Op die manier groeien dingen organisch.. Samenwerking blijft dus belangrijk. Tussen de orkestleden onderling, maar ook naar de buitenwereld toe : we willen samenwerken met solisten, koren, organisaties, platenlabels, sponsors … en zo een eigen pad creëren.
Een leuk analogietje is dat Beethoven ook zelf een orkest samenstelde voor de première van zijn eerste symfonie..
-Kan je iets vertellen over de geboorte van The Romantics? (hoe heb je het orkest opgericht) Ben je op obstakels gestuit en hoe heb je die opgelost?
Goh.. het grootste obstakel was misschien wel mezelf -haha. Ik twijfelde lang omdat ik dacht zo’n groot project niet aan te kunnen (omdat ik weet vanuit mijn rol binnen en voor Z V E Z D O L I K I wat er allemaal bij komt kijken). Dus eerste stap was mezelf in gang duwen! Beginnen is vaak het moeilijkst, dat kan iedereen die iets spannends begint ongetwijfeld beamen.
Wat ook niet evident was : de geknipte personen vinden. We zochten naar mensen die niet onder de categorie “poenschepper” vallen. Dat klinkt ietwat oneerbiedig, maar is het juist niet : een dergelijke start lukt alleen als de muziek op de eerste plaats komt. Andere, meer praktische obstakels waren er eigenlijk niet, behalve dat we nog een repetitieruimte zoeken in Antwerpen die groot genoeg is voor ongeveer 40 musici.
De gelegenheid was eigenlijk al daar : Z V E Z D O L I K I speelt elke 3 jaar een benefiet concert, “Noot voor Nood” en de 4e editie stond gepland voor eind dit jaar. Het is nu enkel wat groter geworden dan voorzien..
-Je bent ook oprichtster en artistiek leidster van Z V E Z D O L I K I Antwerp Chamber Music Collective. Hoe zie je de relatie tussen beide en wat onderscheidt beide ensembles van elkaar?
Z V E Z D O L I K I zie ik als een soort kameleon, vanwege het feit dat per project of programma de bezetting anders is, maar wel steeds in kamermuziek gezelschap. Soms spelen we in trio, soms – zoals bv. bij onze “María de Buenos Aires” – zitten er vijftien mensen op het podium. Z V E Z D O L I K I werkt ook regelmatig samen met andere kunstvormen, zoals bv. beeldende kunst of poëzie. Het repertoire van Z V E Z D O L I K I is ook breder, haast ongelimiteerd, bij manier van spreken : het gaat van improvisaties op Renaissance muziek, over “gewone” programma’s met Mozart, Duruflé of Fauré tot hedendaags werk van Henderickx of Celis. Z V E Z D O L I K I speelt altijd zonder dirigent, ongeacht de grootte van het ensemble.
Het repertoire van The Romantics zal voornamelijk romantisch symfonisch repertoire als uitgangspunt hebben en verschillende (gast)dirigenten hebben.
Overeenkomst met The Romantics is dat het ook begonnen is ‘from scratch’. Door vol te houden en vast te houden aan mijn oorspronkelijk idee over wat ik wilde gaan doen, is er nu een prachtig internationaal samenwerkingsproject met een Baskisch ensemble waarbij de Basken hierheen komen voor een concert en wij over een goeie week naar Bilbao gaan, volledig gesubsidieerd door de Baskische en Vlaamse Overheid.
De relatie tussen beide is dat het één uit het ander gegroeid is en beide ensembles “artist run” zijn.
-Hoe zie je de toekomst van The Romantics? (de eerstvolgende plannen, maar eventueel ook op langere termijn)
Het eerstkomende doel is een prachtig concert geven op 30 november a.s. om 20u in AMUZ (Kammenstraat 81, 2000 Antwerpen). Op het programma staan dan een Mozart ouverture, het beroemde viool concerto van Beethoven met als soliste Koningin Elisabethwedstrijd laureate Sylvia Huang en na de pauze Beethovens eerste symfonie.
Dat lijkt me voorlopig al ruim voldoende qua omvang in organisatie. Vertrekpunt als losse schets voor de toekomst is voorlopig één of twee concerten per jaar, maar dat kan héél snel veranderen..
-Mogen we uit de naam “The Romantics” afleiden dat het orkest voornamelijk ‘romantische’ muziek zal brengen?
De naamgeving slaat zowel op de musici als op het repertoire. Musici die dit avontuur aangaan hebben doorgaans een romantische ziel. Niet in de zin van witte-vleugelpiano-met-rode-rozen maar qua mentaliteit : ze geloven in de kracht van muziek (en kunst in het algemeen) en zijn idealistisch van aard, zonder te beginnen zweven. Ze dromen van een betere wereld vol Schoonheid.
Qua repertoire zal inderdaad het Romantisch repertoire het uitgangspunt zijn. Iets dat zich ook zal vertalen in de manier van spelen.
