Op 23 september 2022 vond er een unieke uitvoering plaats in de Koningin Elisabethzaal Antwerpen. Het was een stijlvolle aangelegenheid, een waar gala, maar het kroonjuweel van de soirée was het programma: een liedprogramma van de Welshe basbariton Sir Bryn Terfel. Met een repertoire gaande van volksliederen tot aria’s en – als je nu dan toch een Wagnerbariton hebt gestrikt – fantastische stukken uit Wagner’s Die Meistersinger von Nürnberg en Die Walküre. De avond beloofde al veel, maar laat dat zeker een aanrader zijn om de rest van het seizoen van Antwerp Symphony Orchestra mee te volgen!
Het orkest
Antwerp Symphony Orchestra (ASO), het internationaal gelauwerde symfonisch orkest van Vlaanderen en België. Normaal gezien is mijn forte als recensente eerder de vocale kant, maar de musicologe in mij kan het nooit laten om een goed orkestraal deel te loven. Het eerste deel bestond uit een selectie Wagnercomposities – klinkende, Duitse romantische muziek. Als je een combinatie wilt hebben waar stem en orkest even sprekend als krachtig uitkomen is het werk van deze Duitse componist gewoon een meesterzet. Met “Die Ritt der Wälkuren” (Die Walküre, 1870) bewees het ASO dat hun selectie bestaat uit topmuzikanten. Niet alleen het dragen van de melodie is lastig – kopersecties overal, wees gewaarschuwd –, maar de boogtechnieken van de strijkers waren tevens lovenswaardig. Herhaalde korte en krachtige bewegingen, steeds weer dezelfde techniek en snelheid, het is een kunst op zich. Het resultaat was een heldere, gedragen klankproductie. En in de allesomvattende muziek, in zijn Gesamtkunst, is elke noot een noodzaak. Ook de gebruikelijke publieksfavoriet, de ouverture van Jacques Offenbach’s Orphée aux enfers (1858), was bij het ASO een kunstwerk. Als vocale recensente blijft het leuk als er lof kan gegeven worden aan een orkest, want dat bewijst dat de muziek ook werkt – zowel bij de selectie, als bij de uitvoering.
Sir Bryn Terfel
Als muziekliefhebber heb ik een grote liefde voor basbaritons: de duivelse Scarpia’s, de geslepen Figaro’s en de bombastische Falstaffs. Vroeger bestond mijn eerste plaats exclusief uit de meesterlijke Ambrogio Maestri, maar move over Maestri, je deelt nu de troon met Bryn Terfel! Bij de stemmen die je absoluut een keer in je leven gehoord moet hebben reken ik als recensente de prachtige dieptes van Terfel. Diep, helder, krachtig, doorborend, maar dan daarnaast ook nog zo’n sublieme pianissimo hebben in de messa di voce (een sterk gedragen dynamiek in de stem, aangehouden dan nog) – het is niet velen gegeven. Daarnaast kan gezegd worden dat Sir Terfel wel een ongelooflijke hoeveelheid charisma bezit, die hij ook uitspeelt bij zijn publiek. Naast de eerder genoemde Wagnerstukken bracht hij ook volksliederen en musicalnummers, naast de verwachte aria’s. Alhoewel elk stuk van begin tot einde ontroerde kan er speciale aandacht gegeven worden aan de aria van Mefistofele “Son lo spirito che nega” (Arrigo Bioto, Mefistofele, 1868). Mooi zingen (Bel Canto) is één ding, een wervelwind zijn van dynamiek en zangtechniek is iets anders. Terfel is een zanger die de kracht heeft om heel dynamisch om te gaan met zijn fraseringen, en dat kwam duidelijk naar boven in deze aria. Expressies, dynamische toonvallen en zelfs fluittonen doorheen de zaal, het bevatte het hele pakket. Het was tevens een aria die de hele zaal mee had in energie, zoals duidelijk werd op het einde toen, spontaan, en tot plezier van Terfel, meerdere gasten begonnen te fluiten. Een actief, enthousiast publiek dat loskomt uit zijn keurslijf – het zou vaker mogen gebeuren. Daarnaast wist hij te ontroeren met sterke anekdotes tussendoor. Maar uiteindelijk was zijn meesterzet het afsluiten met volksliederen uit Wales, Ierland en Schotland. Het was prachtig, en niet vaak gehoord. En waarom niet, doorheen het jaar moet het klassieke publiek vaak dezelfde aria’s aanhoren, maar hoe zeldzaam is een goed, gevarieerd en sterk programma wel niet! Jerry Bock’s musicalnummer uit Fiddler on the Roof (1964) “If I were a Rich Man” was het welgekozen slotstuk. Een gala eindig je uiteindelijk in vreugde en energie.
Het openingsgala van Antwerp Symphony Orchestra, met Sir Bryn Terfel was een meesterzet. Belofte maakte schuld, dus deze recensente hoopt alvast met deze verdiende lofrede jullie als publiek warm te maken voor het orkestjaar van ASO. Het is alvast veelbelovend gestart!
Informatie
WAT: Openingsgala Antwerp Symphony Orchestra met Sir Bryn Terfel, 23/09/2022
WIE: Sir Bryn Terfel (basbariton), Marcus Merckel (gastdirigent), Antwerp Symphony Orchestra met composities van Richard Wagner, Jacques Offenbach en Charles Gounod.
WAAR: Koningin Elisabethzaal, Antwerpen
WANNEER: zondag 23/09/2022
Agenda
- 30.09: Openingsconcert met Elim
- 13-15.10: Aimard speelt Beethoven
- 11.11: Ein deutsches Requiem
- 25-26.11: De Oorlog (Peter Benoit)
- 04.12: Francks symfonie in d
- 06.01: Nieuwjaarsconcert