De Chinese en de Westerse muzikale talen versmelten in het werk van Tan Dun (°1957). In zijn Eight Memories in Watercolor (1978, rev. 2002) schildert hij dromerige tafelen die verwijzen naar de Chinese cultuur. De muziek kent een schijnbare eenvoud maar is technisch veeleisend. Ralph van Raat weet de werken op meesterlijke wijze te vertolken. Echo’s van traditionele instrumenten zijn te horen in zijn pianospel.
Tan Dun (°1957) is een Chinese componist en dirigent. In zijn composities vermengt hij de Chinese en Westerse muziektraditie en verrijkt ze met onconventionele “instrumenten”. Zo maken Water Passion After St. Matthew (2002) en Water Concerto (2007) gebruik van waterschalen als percussie-instrumenten. En zoals de titel reeds verraadt, doet Dun in zijn Paper Concerto (2008) uitsluitend beroep op papier om muziek te produceren. Deze Chinese componist weet via filmmuziek naam te maken. Voor de film Crouching Tiger, Hidden Dragon (2000) won hij de Oscar voor Beste Originele Muziek en voor Hero (2002) de Grammy Award for Best Score Soundtrack for Visual Media. In 2017 ontving hij een Gouden Leeuw voor zijn volledige oeuvre.
Eight Memories in Watercolor (1978) is een van Duns vroegste pianowerken. Het is zijn opus 1. Dun componeerde het werk na zijn vertrek uit Hunan naar Peking om er aan het conservatorium te studeren. De Grote Proletarische Culturele Revolutie (1966-1976) was net voorbij en de Chinese Republiek opende zich voor de rest van de wereld. Westerse, modernistische muziek vond haar weg naar de Chinese hoofdstad. Dun liet zich onderdompelen in de nieuwe klanken en vermengde ze met geliefde volksmelodieën uit zijn geboortestad. Zijn Watercolor verklankt Duns heimwee. Als “een dagboek van verlangen” beschrijft hij het. Op zijn nieuwste Naxos-cd is de revisie uit 2002 te horen. Pianist Ralph van Raat die specialiseert in muziek uit de 20e en 21e eeuw verzorgt de uitvoering.
Het werk bestaat uit acht korte delen. Elke melodie is een muzikale reflectie van de Chinese cultuur. “Missing Moon” opent deze bundel. Aan de hand van speeltechniek zoals voorslagnoten imiteert de piano het Chinese instrument de guzheng. Om deze imitatie goed uit te voeren, horen de toetsen vederlicht en met de juiste snelheid aangeslagen te worden. Van Raat weet deze techniek met de geschikte intonatie te spelen.
In het tweede deel “Staccato Beans” vormen stoutmoedige en gedurfde muzikale lijnen een dromerig klankbeeld. Het geheel klinkt als een Chinese inkttekening.
Zowel het muzikaal als technisch hoogtepunt van deze muzikale aquarellen is deel 7 “Floating Clouds”. De moeilijkheid van dit deel is de controle over de piano-dynamiek te behouden. De delicate stroom van noten moet klinken als een zijden waterdeken. Opnieuw bewijst van Raat zijn muzikale en technische vaardigheid. Met zijn fijnzinnige impressie weet hij de luisteraar te ontroeren.
Deze aquarellen eindigen met het vrolijke “Sunrise”. Dit deel is gebaseerd op het waterspetterfestival van het Dai-volk. De energieke trommels van dit festival weerklinken in fff-akkoorden en staccato’s op de piano. Van Raat brengt dit textuurcontrast in een dansachtige stijl tot leven.
Na de Eight Memories in Watercolor vervolgt de cd met C-A-G-E- (In Memory of John Cage) (1993) een ode aan Duns leermeester, Film Music Sonata (2016), Traces (1989, rev. 1992), The Fire (2020) en Blue Orchid (2020) gebaseerd op Beethovens Diabelli Variation. Het werk The Fire wordt daarmee voor het eerst op cd uitgebracht. De titel verwijst naar zijn eerder geschreven Piano Concerto “The Fire” (2008), gecomponeerd voor Lang Lang en de New York Philharmonic. Dun componeerde deze soloversie speciaal voor Ralph van Raat. Het resultaat is virtuoos en dramatisch.
- WIE: Ralph van Raat [piano]
- WAT: Tan Dun: Eight Memories in Watercolor
- UITGAVEN: NAXOS 8.570621
- BESTELLEN: JPC
