Op 17 juli 2025 verscheen de debuut-cd van een jong, ambitieus ensemble bij het prestigieuze label CPO. De keuze voor het programma is opvallend en gedurfd: het album is volledig gewijd aan Johann Caspar Ferdinand Fischer (ca. 1656–1746), een componist die vandaag nauwelijks nog bekendheid geniet, maar in zijn tijd tot de toonaangevende figuren van de Duitse barok gerekend werd.
Een componist tussen stijlen
Johann Caspar Ferdinand Fischer werd vermoedelijk geboren in Bohemen en maakte carrière als hofkapelmeester in Baden-Baden. In zijn werken horen we hoe hij verschillende Europese invloeden verzoent. De Franse hofstijl van Jean-Baptiste Lully klinkt duidelijk door in zijn orkestsuites en balletten, terwijl de Italiaanse expressiviteit en virtuositeit, bekend van componisten als Arcangelo Corelli, een tweede pijler vormt. Deze mengvorm wordt door Fischer steeds gefilterd door een diepgewortelde Duitse contrapuntische traditie.
Dat maakt zijn oeuvre bijzonder intrigerend: enerzijds elegant en dansant, anderzijds complex en intellectueel uitdagend. Fischer schreef zowel instrumentale werken – zoals de bundel Le journal du printemps (1695) – als geestelijke muziek, waaronder missen en litanieën. Zijn klavierwerken, met de cyclus Ariadne musica (1702), waren bovendien een belangrijke inspiratiebron voor Johann Sebastian Bach, die er mogelijk de kiem vond voor zijn Das wohltemperierte Klavier.
Een vergeten stem uit de barok
Ondanks deze indrukwekkende nalatenschap is Fischer grotendeels in de schaduw beland van zijn beroemdere tijdgenoten. Waar Georg Muffat, Johann Kuhnau en uiteraard Bach een plaats kregen in de muziekgeschiedenisboeken, bleef Fischer een voetnoot. De debuut-cd van het ensemble wil daar verandering in brengen.
De opname presenteert een representatief programma waarin de veelzijdigheid van Fischers muziek tot uiting komt. Van de verfijnde hoflijke dansvormen tot de krachtige polyfone structuren: de luisteraar ontdekt een componist die zich niet laat vastpinnen op één stijl of traditie, maar die juist excelleert in de synthese van meerdere invloeden.
Sinds 17 juli is de cd integraal beschikbaar via alle grote digitale platformen, waaronder Spotify. Voor recensenten en redacties kan desgewenst een fysiek exemplaar worden aangevraagd, zodat Fischers rijkdom ook in optimale geluidskwaliteit beluisterd kan worden.
Vooruitblik: Zelenka’s Te Deum
Terwijl het ensemble zijn debuut viert, staat er al een volgende ambitieuze stap gepland. Op 15 november 2025 brengen zij in het Gentse Begijnhof een feestelijk programma met als hoogtepunt het Te Deum van Jan Dismas Zelenka (1679–1745). Ook Zelenka is een componist die lange tijd onderschat werd, maar die de laatste decennia terecht in ere is hersteld.
Zelenka’s muziek wordt vaak omschreven als eigenzinnig, onvoorspelbaar en kleurrijk. Zijn contrapunt is bijzonder inventief en zijn harmonieën verrassen keer op keer met onverwachte wendingen. Het Te Deum, een lofzang op God die traditioneel bij feestelijke gelegenheden werd uitgevoerd, barst van vitaliteit en grandeur. Het is muziek die de luisteraar meesleept in een golf van jubelzang en instrumentale kracht.
Audiovisueel project met internationale uitstraling
Het concert in Gent krijgt bovendien een bijzonder luik: de uitvoering zal worden geregistreerd door de culturele zender Classica Stingray, die het project opneemt in haar programmatie. Zo zal Zelenka’s meesterwerk niet alleen live te beleven zijn, maar ook digitaal zijn weg vinden naar een internationaal publiek. Daarmee speelt het ensemble in op de groeiende behoefte om historische muziek via hedendaagse media toegankelijk te maken.
Monumentale bezetting
Om deze partituur tot leven te wekken, kiest het ensemble voor een bezetting die recht doet aan de grandeur van Zelenka’s visie. Zestien professionele zangers en achttien instrumentalisten – waaronder natuurtrompetten, hobo’s en pauken – bundelen hun krachten. Het resultaat belooft een muzikaal vuurwerk te worden waarin vocale glans en instrumentale pracht elkaar versterken.
Het project is niet enkel artistiek, maar ook financieel uitdagend. De organisatie rekent op de steun van sympathisanten om dit ambitieuze plan te realiseren. Dankzij de samenwerking met de Koning Boudewijnstichting is het bovendien mogelijk om fiscaal voordelig bij te dragen. Zo kan elke liefhebber van barokmuziek mee investeren in een uitvoering die zowel historisch als vernieuwend is.
Fischer en Zelenka: vergeten grootmeesters
Dat een ensemble zijn debuut koppelt aan Fischer en zijn vervolgproject aan Zelenka, is geen toeval. Beide componisten vertegenwoordigen een rijkdom aan barokmuziek die nog te weinig in de concertzalen klinkt. Fischer, de verfijnde synthese-bouwer, en Zelenka, de eigenzinnige vernieuwende geest, tonen elk op hun manier hoe breed en veelzijdig de Europese barok was.
Hun muziek verdient het om gehoord te worden – niet als curiosum, maar als volwaardige bijdrage aan de muzikale canon. Met de cd en het concertproject in Gent maakt het ensemble een krachtig statement: de barok heeft nog vele schatten te bieden, en het is de moeite waard om deze met zorg en passie tot leven te wekken.
