Je houdt het niet voor mogelijk en toch: in Brussel werden twee werken van Johan Sebastian Bach (1685-1750) ontdekt. Dat betekent dat de cataloguslijst gekend als BWV (Bach-Werke-Verzeichnis) met al de gekende werken van Bach uitgebreid is. Dit is voor de muziekwereld groot nieuws. Wat niet is, is dat deze werken ‘nieuw’ zijn natuurlijk. Ze maakten deel uit van het fonds Fétis in Brussel. Lees hieronder de officiële persmededeling.
Brussel / Leipzig, 17 november 2025 – In het uitzonderlijke fonds Fétis, bewaard in de Koninklijke Bibliotheek van België (KBR) zijn twee tot nu onbekende orgelwerken van Johann Sebastian Bach ontdekt. Deze stukken, die recent werden geauthentificeerd door het Bach-Archiv Leipzig, werden op 17 november voorgesteld tijdens een uitzonderlijk concert in de Thomaskirche in Leipzig.
De catalogus van Bachs werken wordt voortaan uitgebreid met twee nieuwe stukken: de Ciacona in d klein BWV 1178 en de Ciacona in g klein BWV 1179. Na jarenlang onderzoek kon Peter Wollny, directeur van het Bach-Archiv Leipzig, deze composities met zekerheid toeschrijven aan Johann Sebastian Bach, nadat hij ontdekte dat de kopieën, vervaardigd rond 1705, waren gemaakt door zijn leerling Salomon Günther John.
Prof. Dr. Dr. h. c. Peter Wollny licht toe: “We kunnen vandaag met zekerheid stellen dat de kopieën rond 1705 zijn gemaakt door Salomon Günther John, een leerling van Bach. Op stilistisch vlak vertonen deze werken bovendien kenmerken die typisch zijn voor Bachs composities uit die periode, en die bij geen enkele andere componist terug te vinden zijn. Ik wil mijn oprechte dank uitspreken aan de collega’s van de Koninklijke Bibliotheek van België en het Bach-Archiv Leipzig voor hun jarenlange steun bij dit onderzoek. Mijn dank gaat ook uit naar de partners van onze stichting – de Federale Regeringscommissaris voor Cultuur en Media, de deelstaat Saksen en de stad Leipzig – voor hun blijvende vertrouwen in het werk van het Bach-Archiv en voor de financiële steun die onze missie mogelijk maakt.”
De werken worden bewaard in een handschrift uit het fonds Fétis, een monumentale collectie samengesteld door musicoloog en componist François-Joseph Fétis (1784–1871), de eerste directeur van het Koninklijk Conservatorium van Brussel. Hij bouwde tijdens zijn leven een omvangrijke bibliotheek uit, voornamelijk bestaande uit muziekdocumenten, die vandaag in KBR wordt bewaard.
Tot deze collectie behoort ook een autograaf van Bach: de Suite für Laute BWV 995 (een bewerking van de vijfde cellosuite BWV 1011), online te raadplegen hier.
Over dit fonds zegt Marie Cornaz, conservator van de muziekafdeling van de Koninklijke Bibliotheek van België (KBR): “Met het fonds François-Joseph Fétis (1784–1871) bewaart de Koninklijke Bibliotheek van België een uitzonderlijke schat aan kostbare manuscripten en drukken uit de 15de tot de 19de eeuw, van onschatbare waarde voor het internationale musicologische onderzoek. Onze instelling behoort tot de belangrijkse referentiebibliotheken in Europa, en we zijn bijzonder verheugd dat onze Bach-collectie vandaag wordt verrijkt met twee nieuwe werken.”
De twee chaconnes zijn zopas uitgegeven door de muziekuitgeverij Breitkopf & Härtel (Leipzig) en zijn nu toegankelijk voor het grote publiek. Ook de digitale beelden van het KBR-handschrift waarin de werken zijn overgeleverd, kunnen online worden geraadpleegd hier.
Het inaugurele concert, de eerste publieke uitvoering van deze werken in 320 jaar, uitgevoerd in de Thomaskirche door de Nederlandse organist Ton Koopman, is op aanvraag te bekijken via de kanalen van het Bach-Archiv Leipzig.
Het Bach-Archiv Leipzig, het internationale onderzoekscentrum rond Johann Sebastian Bach, viert in 2025 zijn 75-jarig bestaan. Het instituut onderzoekt het leven, de muziek en de nalatenschap van de componist en de uitgebreide muzikale familie Bach. Ook bewaart en ontsluit ze dit erfgoed als culturele en educatieve rijkdom. Het Bach-Archiv maakt deel uit van de Conferentie van nationale culturele Instellingen en is een van de culturele bakens van Duitsland.
