Sommige concerten beginnen nog vóór de eerste noot weerklinkt — ze ademen verwachting en concentratie. Zo was het op vrijdag 24 oktober in Flagey, waar het Brussels Philharmonic zich verzamelde onder de jonge Felix Mildenberger. De lucht trilde van belofte: Sibelius en Elgar, twee componisten die het gesprek met zichzelf en de wereld niet schuwen, elk op zoek naar een vorm waarin emotie en klank elkaar vinden.
Twee werelden, één menselijke toon
Op het programma stonden twee mijlpalen uit het laatromantische repertoire, elk diep geworteld in het landschap en de persoonlijkheid van zijn schepper. Jean Sibelius (1865-1957) schreef zijn Vioolconcerto in d klein, Op. 47 in 1904, op het moment dat hij zijn droom om violist te worden moest opgeven. Het werk ademt verlangen en zelfonderzoek: virtuositeit als zelfportret, muziek als spiegel van een Finse ziel. Edward Elgar (1857-1934) componeerde zijn Enigma Variations, Op. 36, enkele jaren eerder, in 1899: veertien karakterportretten van vrienden en kennissen, maar ook een geheimzinnig thema dat nooit onthuld werd. Waar Sibelius introspectief bleef, opende Elgar de deur naar de ander, vriendschap als muzikale vorm.
Het noorderlicht van Sibelius
Sibelius’ concerto is muziek die van binnenuit brandt. Het vraagt spanning, richting en adem — en juist daar bleef deze uitvoering wat te omzichtig. Liza Ferschtman koos voor een beheerste, zorgvuldig opgebouwde lezing. Haar toon was mooi gefocust, soms ontroerend in zachtheid, maar het verhaal ontvouwde zich niet altijd vanzelf. De eerste beweging miste wat richting en dramatische dynamiek. De onderhuidse rusteloosheid van Sibelius kwam slechts fragmentarisch tot leven. In het Adagio di molto vond de muziek beter aansluiting: hier kreeg Ferschtman meer ruimte om te resoneren, en de toon kreeg warmte. De finale was levendig en technisch verzorgd, maar miste het demonische vuur dat dit concerto onontkoombaar maakt.
Mildenberger begeleidde met lichte hand, liet het orkest transparant klinken, met fraai uitgebalanceerde kleuren in houtblazers en strijkers. De orkestklank was verfijnd, helder, nooit zwaar — maar af en toe sloop er een fractie van onzekerheid binnen, alsof soliste en orkest niet steeds dezelfde adem volgden. Zo werd het een uitvoering die respect afdwong, maar de luisteraar niet helemaal meesleepte. Het publiek reageerde met oprecht applaus dat de kwaliteit van de prestatie erkende, al bleef de emotionele ontlading bewaard voor wat nog moest komen.
Elgar en het raadsel van de vriendschap
Na de pauze kantelde het beeld volledig. Elgars Enigma Variations ontvouwden zich als een tapijt van rijkdom, kleur en menselijkheid. Hier klonk het orkest bevrijd. Mildenberger leidde zijn musici met een glimlach en boetseerde met zijn handen de klank die hij wilde horen. Zijn enthousiasme werkte aanstekelijk: hij dirigeerde niet als gezag, maar als medespeler. Dat leverde een orkestklank op die rijk en gelaagd was, zonder ooit zwaar te worden. De dynamiek bleef voorbeeldig over de veertien variaties heen: telkens vond de muziek haar evenwicht tussen lyriek en energie. De dirigent doseerde het emotionele luik zorgvuldig — geen overrompeling, wel een groeiende ontroering. Vooral ‘Nimrod’ groeide organisch, met een waardigheid die het hart raakte zonder sentimenteel te worden en voor een emotioneel kippenvelmoment zorgde.
Het Brussels Philharmonic toonde hier zijn kracht: een warm homogeen strijkersgeluid, houtblazers met karakter, koper dat straalde. De muzikale lagen bleven hoorbaar in hun afzonderlijkheid én hun eenheid. Mildenberger, zichtbaar genietend, toonde potentieel: een jonge dirigent met oor voor detail en voor adem. Nog niet elk gebaar was trefzeker, maar zijn intentie was helder en zijn betrokkenheid oprecht. Mooi dat het orkest jonge dirigenten deze kans biedt — een leerschool voor beiden, hoorbaar een vruchtbare ervaring.
Het publiek reageerde enthousiast, met langdurig applaus en meerdere terugroepen van de dirigent. Hier klonk de warme erkenning die enkel ontstaat wanneer musici en toehoorders elkaar werkelijk ontmoeten.
De geest in de muziek
Wat deze avond tekende, was het contrast tussen controle en overgave. Sibelius kreeg een verzorgde, enigszins afstandelijke lezing; Elgar daarentegen bloeide open tot een menselijke symfonie. De orkestklank bleef de hele avond fijn en licht, maar pas bij Elgar vond hij zijn natuurlijke glans. Het was alsof de muziek daar pas voluit kon ademen.
Het Brussels Philharmonic bewees opnieuw zijn maturiteit: verfijnd, evenwichtig, professioneel — maar met een hoorbaar hart. En Mildenberger liet zien dat dirigeren niet enkel slaan is, maar luisteren met het hele lichaam.
Wie Flagey verliet, droeg niet de perfecte uitvoering mee, maar iets waardevollers: het besef dat muziek leeft in het zoeken en groeien. Soms overtuigt ze niet volledig, maar ze blijft bewegen — en daarin ligt haar waarachtige schoonheid.
