Wie Wim Winters kent, weet dat hij iets heeft met de traagheid of is het de snelheid van het uitvoeren van muziek. Zo liet en laat hij zich leiden door de metronoom van Beethoven…
Sinds de jaren ‘80 vorige eeuw is men onopvallend beginnen sneller te spelen bij het uitvoeren van tal van composities. Dat zou niet alleen een modeverschijnsel zijn op zich – hoe historisch sommigen ook beweren uit te voeren – het is ook iets dat zou ingefluisterd zijn om stukken net helemaal op een cd te krijgen zonder te moeten opsplitsen zoals bij opnames voor lp’s ‘in de tijd van toen’ (en nu opnieuw). Soms kan het te snel overkomen, zodanig dat er nogal wat muzikale details en zelfs hele lijnen verloren dreigen te gaan bij het beluisteren. Je kan er zelfs een gevoel van haast, opgejaagdheid bij krijgen. Het zette Wim Winters aan het denken en vooral, aan het bestuderen van partituren, de metronoomcijfers en wat meer.
In snelheid genomen…
Winters ontdekte dat zijn ‘subjectief onaangenaam gevoel’ bij zo gehaast overkomende uitvoeringen klopte na zich toe te leggen op Beethoven. Het is minder goed geweten, maar Beethoven en de metronoom waren onafscheidelijk. Net zoals hij elke morgen het aantal koffiebonen telde dat mocht gemalen worden om zijn kop koffie te zetten, zo was hij als het ware maniakaal aan de metronoom verhangen. En wat leerde dat Wim Winters en wat leren wij ervan? Dat het subjectieve onaangename gevoel helemaal op zijn plaats is want ja, in deze periode van de geschiedenis waarin wij allen leven, is tijd en snelheid in o zo veel bepalend. Het spreekwoord “Haast en spoed is zelden goed” is de mensheid vergeten en zo lijdt de massa aan tijdstress. Keer met Wim Winters terug naar Beethovens metronoom en ontdek dat wat langzamer diens rijke composities uitvoeren niet alleen de luisterervaring op zich rustiger maakt, maar je ontdekt ontzettend veel meer kleuren in de partituren. Door meer op een gezond tempo te ademen, krijg je heel wat meer inzicht.
Kan het wat langzamer a.u.b.?
Wim Winters die de meesten zullen kennen als organist, speelt ook als de besten fortepiano. Na het bestuderen van vele partituren – een engelenwerk dat jaren in beslag nam – en het zoeken van en vinden van musici die hij kon overtuigen, werd er werk gemaakt van transcripties van Beethovens negen symfonieën voor pianoforte. Deze nooit eerder integraal uitgevoerde transcripties zijn van de hand van Carl Czerny (herinner de studies vingeroefeningen voor piano van hem), fenomenaal orchestraal geschreven. Tja, van wie zou hij het hebben geleerd? Samen met de Italiaanse pianist Alberto Sanna en dirigent Erik Van Nevel met zijn Currende nam Wim Winters de negen symfonieën op en schreef een bijpassend uitgebreid traktaat.
Het is even wennen, luisteren naar een ‘tragere’ Beethoven, maar na enkele minuten ben je al overtuigd. Dit is het! Je ontdekt veel meer diepgang, kleur, het ademen op en neer, licht en duisternis en al wat Beethoven zo groots maakt tot, als het mag gezegd en geschreven worden, de Rubens van de Muziek. Wat Winters hier doet, mag je best vergelijken met het restaureren van zo’n door kaarsroet en vele lagen vernis bezoedeld schilderij van bijvoorbeeld onze Rubens. Eens al die donkerte verwijderd van wat je al zo ontzettend mooi vond, ontdek je met grotere ogen dan ooit de enorme schoonheid van wat de kunstenaar creëerde. Open zo nu je oren en hoor wat je nooit eerder hoorde ondanks je die Beethovensymfonieën al zo de adem afsneden. Je wordt er stil van.
Winters en Sanna spelen op een pianoforte gebouwd door Joris Potvlieghe naar een Johan Fritz instrument uit 1816.
Meer verklappen we u niet over deze bijzondere en (nog) unieke opname. U moet het echt beluisteren en ontdek ‘nieuwigheden’ in Beethoven die er altijd waren maar met snelheid genomen werden. Het mag wat trager, mooi volgens de enige, echte, ware metronoomcijfers van de geniale componist zelf die niemand kan verbeteren. Ga ervoor, lees het boeiende traktaat (in het Engels) en luister en… luister nog eens? Geef je Wim Winters gelijk? Wij alvast wel!
