Mediterraneo, dat is de titel die accordeonist Nihad Hrustanbegović gaf aan zijn jongste cd, vol eigen muziek geïnspireerd op de Dalmatisch – Adriatische kusten, nabij en verder af gelegen landen die het leven van de componist beïnvloedden. Prachtige grillige stranden, rijk aan natuur en oeroude nederzettingen die al voor de oude Grieken, Romeinen, Illyriërs, Kelten en andere al dan niet geheel verdwenen volkeren bewoond waren, sieren de kusten van de Adriatische Zee.
Zo’n gebied, uitpuilend van geschiedenis, helaas gekleurd met veel bloedvergieten, maar ook met melancholie, romantiek, hard labeur inspireerde al vele kunstenaars en blijft hen betoveren. Een deel van heel dat grote kustgebied ten oosten van de Italiaanse kust, werd verscheurd door de Joegoslavische oorlogen van de jaren ‘90 vorige eeuw. Een broedertwist met politieke en godsdienstige motieven waar internationale belangen mee een grote rol speelden. De gewone mensen moesten het, zoals met alle conflicten door de vele eeuwen heen, ontgelden. Moord, brand, plundering, maar ook heropbouw, solidariteit, nieuw gevonden moed: de mens is flexibel al blijven trauma’s hoe dan ook decennialang nazinderen.
Veel van deze toestanden beleefde de componist accordeonist Nihad Hrustanbegović zelf. Als je met de man praat, komt in haast elk gesprek het drama van die oorlogen boven en hij koppelt het aan andere conflicten waar dan ook. Zijn kunstenaarsziel bloedt en hij stelt zich vragen zoals velen. Waarom? Wie heeft hier belang bij? De dubbele moraal, de blinde keuze voor of tegen, de opgefokte haat, propaganda en zoveel meer. Het kan toch anders? En ja, dat ‘andere’, dat ligt in zijn muziek. Hij droomt met zijn accordeon weg, al dan niet met door de Balkan getekende noten. Maar opgelet, de man was ook in Italië onderweg en een van zijn thuishavens is Amsterdam waar hij terecht kwam in zijn jonge jaren als oorlogsvluchteling.
“De composities zijn grotendeels geïnspireerd door reizen in 2024. Split, Ancona, Genua, San Remo, Monaco, Antibes, Brač, Hvar en Dubrovnik. Naast de mediterrane invloeden op het album is er natuurlijk ook Amsterdam.“
Mediterraneo, daar zit mediteren in en mediterraans, bestaat uit 10 elkaar opvolgende delen die je ook gemakkelijk los van elkaar kan koppelen en elk op zich kan uitvoeren en / of beluisteren. Meer dan één stuk ervan zou perfect passen bij film, al dan niet documentair, over de Balkan. De muziek schept beelden. Ben je in Sarajevo, hoofdstad van het land waar de componist de laatste jaren woonde? Verblijf je als toerist in het pittoreske UNESCO werelderfgoed stadje Kotor in Montenegro? Of zit je te genieten van de zon, de zee, lekker gegrild vlees en sla op een Kroatisch eiland of vertoef je in de jonge dichtbevolkte, levende universiteitsstad Novi Sad in Servië of kies je voor het heldere water van Europa’s diepste meer, het meer van Ohrid in Noord-Macedonië of ben je toerist aan de andere kant van voormalig Joegoslavië in het kleine maar zeer nette, fraaie Slovenië met zijn oogstrelende hoofdstad Ljubljana? Je kan natuurlijk ook ergens op een appartementje in hartje Amsterdam vertoeven. Ach, het speelt geen rol waar je bent bij het beluisteren, wat wél telt is waar de componist je naartoe brengt.
De tien delen gaan we hier niet afzonderlijk bespreken, je moet ze beluisteren en lees de tekst van Nihad om nog beter te begrijpen waar het over gaat met deze Mediterraneo. Ga mee op reis met muzikaal reisleider en dromer Nihad Hrustanbegović en ontdek hoe mooi dit deel van mediterraans Europa is. Sluit de ogen en mediteer met de componist.
