Wat een boek(je) toch, Engelenspel. Auteur Rens Tienstra kon geen betere titel bedenken voor een boek over kunst, zowel religieus als werelds, uit voornamelijk de latere middeleeuwen die zo verweven is met de muziek uit de tijd.
Engelachtig is de muziek, denk alleen al aan het gregoriaans en al wat daar uit voortvloeide en kerken, kloosters, abdijen en kapellen met verheven klanken vulde. Kijk dan naar de retabels, de schilderijen al dan niet op hout of als fresco’s (waar zoveel van verdwenen is) die de wanden sier(d)en, de beelden, het edelsmeedwerk en wat nog meer dat al dan niet heiligen, bisschoppen, edelen van koningen tot ridders verheerlijkt met relikwieën, graven en en en. Ridderordes als het Gulden Vlies vertegenwoordigden niet alleen wereldlijke macht , maar benadrukten die ook met beeld én met klank.
Tienstra illustreert zijn zeer leerrijk en gestoffeerd vlot lezend boekwerk met een reeks afbeeldingen van opmerkelijke kunstwerken groot en klein, maar ook met afdrukken van al dan niet gregoriaanse partituren. We kennen allemaal wel het paneel van het Lam Gods met De Zingende Engelen van de gebroeders Van Eyck, maar er is wel meer dan dat. Gelukkig maar. Ooit was er nog veel meer, maar oorlogen al dan niet in naam van God, branden, opstanden en gewoon verval zorgden voor veel teloorgang en vernietiging om het niet over diefstallen te hebben. Ondanks al dat geweld is er nog steeds heel wat te zien én te beluisteren en uit te voeren. Dat laatste liefst in een passende omgeving zoals een gotische kerk bijvoorbeeld.
Het boekje doet me denken aan een verwijt dat ik van een beroemd (of berucht?) muzikant met internationale naam en faam mocht te slikken krijgen: “Jij schrijft over die kerk, over de restanten van de fresco’s en beelden en zo en dat je dan de muziek mooier vindt? Hoe kan je nu goed luisteren als je gewoon wat zit rond te kijken?”. Welaan, beste heerschap wiens naam ik niet vernoem, lees eens dit boekje ‘Engelenspel – Middeleeuwse topstukken en hun muzikale metgezellen’. Je kan mij niet wijsmaken dat de auteur ook niet zijn ogen de kost geeft terwijl hij zit te luisteren naar bijvoorbeeld gregoriaanse gezangen. O ja, het gaat absoluut samen, het hoort (sic) samen, het is één.
En nu, beste lezers, resten jullie twee opdrachten: 1) het boekje zeker kopen en 2) het zeker lezen. Wie les geeft over muziek, raad ik het tevens aan te gebruiken voor de leerlingen / studenten tussen 7 en 107 jaar.
Titel: Engelenspel, Middeleeuwse topstukken en hun muzikale metgezellen
ISBN: 97894645511747 – €20
