Het is voor de klavecinist geen geringe opgave om op zijn instrument het zangerige element (‘cantabile’) overtuigend voor het voetlicht te brengen. Enerzijds houdt dit verband met de mechanische eigenschappen van het klavecimbel en anderzijds met de tamelijk snel wegstervende klank ervan. Maar er kan een gedegen middel te hulp worden geroepen: de ornamentatie en dat is precies wat de Italiaanse klavecinist Francesco Corti op deze opname laat horen. En omdat hij dit zo smaakvol doet heb ik er ook geen enkel probleem mee.
Waar het in Scarlatti’s sonates aan expressieve diepgang ontbreekt, getuigen ze wel degelijk van een bijna ongebreidelde verbeelding naast veel compositorisch vernuft. Geen wonder dus dat zijn sonates extreem hoge eisen stellen aan alleen al de speelvaardigheid van de toetsenist, die letterlijk zijn handen niet omdraait voor kruiselings te spelen passages, ongelooflijk snel uit te voeren toonrepetities of bijna uit de band springend octavenspel. Scarlatti heeft de speltechnische en klankmogelijkheden van het klavecimbel werkelijk tot in al zijn uithoeken verkend. Dusdanig zelfs dat nieuwe technieken werden geboren. De toetsenist moet dus zowel sonoor als helder daarvan rekenschap afleggen.
Deze stukken worden weliswaar sonates genoemd, maar met de klassieke sonatevorm hebben ze niets van doen. ‘Sonate’ betekent hier slechts dat het puur instrumentale stukken (feitelijk miniaturen) betreffen. Van een organische thematische ontwikkeling is geen sprake, wat deze sonates evenwel niet minder boeiend maakt.
Van de toetsenist (in Scarlatti’s tijd uiteraard alleen de klavecinist) wordt verwacht dat hij alert en bondig deze stukken speelt, met veel affect (effectbejag hoort er sowieso niet in thuis). De door contrasterende motieven gevoede expressie vraagt bovendien om een aanpak die zich zowel richt op fijnmazige dichterlijkheid als op doortastend ‘sturm und drang’. Francesco Corti behoort tot die beperkte schare klavecinisten die daarin de (overigens niet enig) juiste weg weet.
Het door hem bespeelde instrument is een replica van de hand van de bekende bouwer Philippe Humeau (2002) naar Italiaanse modellen uit de Barok. De stemming is a’ = 415 Hz.
