Opera Ballet Vlaanderen heeft zich aangesloten bij een groep van bijna 200 culturele instellingen uit 39 landen die het Europees Parlement oproepen om de autonomie van culturele organisaties te beschermen. Deze oproep komt in de vorm van een open brief getiteld “RESISTANCE NOW: FREE CULTURE”, die op 30 november 2024 wordt gelanceerd.
Acute bedreiging voor artistieke vrijheid
De ondertekenaars van de brief uiten hun bezorgdheid over wat zij beschouwen als een ‘acute bedreiging’ voor artistieke vrijheid en culturele autonomie in Europa. Ze wijzen specifiek op “aanvallen, verboden, ontslagen en bezuinigingen” op culturele instellingen in Hongarije en Slowakije, die volgens hen bedoeld zijn om een “diverse Europese cultuur” te ondermijnen.
Deze zorgwekkende trend lijkt zich uit te breiden naar andere Europese landen, waaronder Nederland, Frankrijk en Duitsland. Een recent incident in Bulgarije, waarbij ultranationalistische groeperingen een première van de Amerikaanse acteur en regisseur John Malkovich gewelddadig verstoorden, heeft de urgentie van de situatie onderstreept.
Oproep tot actie
De ondertekenaars roepen het Europees Parlement op om “eindelijk expliciet stelling te nemen” en pleiten voor de invoering van een Freedom of Culture Act. Deze wet zou kunstenaars en culturele instellingen moeten beschermen via de rechtsstaat.
Jan Vandenhouwe, artistiek directeur van Opera Ballet Vlaanderen, benadrukt het belang van deze oproep: “De bedreiging van artistieke vrijheid raakt het hart van wat Europa verbindt. Opera Ballet Vlaanderen steunt dan ook deze oproep om de culturele autonomie te beschermen en het belang van een open, creatieve samenleving te waarborgen.”
Brede steun en lancering
De open brief wordt ondersteund door een indrukwekkende lijst van culturele instellingen, waaronder:
– Opera Ballet Vlaanderen
– Nationaal Theater Praag
– Nowy Teatr (Polen)
– Festival d’Avignon
– La Monnaie/De Munt
België is met 24 organisaties het sterkst vertegenwoordigd onder de ondertekenaars.
De lancering van RESISTANCE NOW – FREE CULTURE (EN) szegetvindt plaats tijdens een discussie-evenement op 30 november in het Maillon Theater in Straatsburg, waarbij ook voormalig Europarlementariër en Frans Minister van Cultuur Catherine Trautmann aanwezig zal zijn. Daarnaast zal de brief worden gepubliceerd in verschillende vooraanstaande Europese media.
Het belang van culturele vrijheid
Milo Rau, artistiek directeur van het Vienna Festival, benadrukt de ernst van de situatie: “De cultuur in Europa verkeert in een crisis. Deze problemen spelen zich af op het hele continent, dus we hebben nu actie nodig. Anders zullen ook het Europese eenheids- en vredesproject uiteindelijk verdwijnen.”
Heidi Wiley, uitvoerend directeur van de European Theatre Convention (ETC), voegt hieraan toe: “Het is ongekend om zoveel organisaties in Europa en daarbuiten te verenigen met één duidelijk doel: eisen dat Europese instellingen de artistieke vrijheid beschermen en culturele ruimtes ondersteunen als open en democratische omgevingen die intimidatie en politieke inmenging weerstaan.”
De ondertekenaars benadrukken dat Europa gebaseerd is op de openheid van het culturele leven van individuele landen en hun vrije samenwerking. Ze waarschuwen dat als dit verdwijnt, het Europese project zijn ziel en betekenis verliest.
Met deze gezamenlijke actie hopen de culturele instellingen een krachtig signaal af te geven aan de Europese beleidsmakers en het publiek over het cruciale belang van artistieke vrijheid voor de toekomst van Europa.
