De Chinese componist Xiaogang Ye is een van China’s toonaangevende componisten. Toch is hij buiten zijn landsgrenzen matig bekend. Daar lijkt verandering in te komen. In de afgelopen twee jaar verschenen er maar liefst zeven cd’s, onder vier verschillende labels, met zijn muziek. Hoogtijd om deze componist wat beter te leren kennen.
Xiaogang Ye (°1955, Shanghai) groeide in de voorbije twee decennia uit tot een van China’s belangrijkste hedendaagse componisten. Zijn muzikaal verhaal begon reeds op jonge leeftijd. Als zoon van de componist Chunzhi Ye groeide Xiaogang omringd door muziek op. Over zijn vroege muzikale vorming is weinig tot niets geweten. De vroegste indicatie van muzikale training dateert uit 1978 wanneer Ye zich inschreef aan het Centrale Conservatorium voor Muziek te Peking. Daar componeerde hij onder meer kamermuziekwerken zoals Poem of China voor cello en piano, op. 15 (1981) als ook een eerste vioolconcerto The brilliance of Western Liang, op. 16 (1983).
Na zijn proclamatie in 1983 kende Ye reeds een eerste succes wanneer hij tot huiscomponist en docent van het conservatorium werd benoemd. Als huiscomponist schreef hij onder meer zijn tweede symfonie: Symfonie Nr.2 “Horizon” voor sopraan, bariton en orkest, op. 20 (1984/85). In 1987 hervatte Ye zijn studies en volgde een opleiding aan de Eastmen Muziekschool, een conservatorium in Rochester, New York. Ye volgde les bij onder meer Mingxin Du, Samuel Adler, Louis Andriessen en Alexander Goehr.
Na zijn verblijf in de Verenigde Staten keerde Ye in 1994 terug naar China. Hij werd meteen benoemd tot compositieprofessor aan het Conservatorium voor Muziek. Als advocaat van de ontwikkeling van China’s moderne muziek en de uitwisseling tussen Chinese en buitenlandse muziekculturen won Ye in eigen land steeds meer aan belangstelling. Zijn eigen volwassen muzikale stijl bestond uit westerse genres verrijkt met Chinese klanken, instrumenten en melodieën.
In Macau Bride (Ballet-Suite) op. 34 (2001, track 1-10 op The Macau Bride NAXOS 8.573131) presenteert Ye een suite gepasseerd op zijn eerder gecomponeerde drama-dans. In het verhaal worden een zeeman Chon Kou en de Portugese Maria do Mar op elkaar verliefd. De twee personages worden muzikaal via twee verschillende klankwerelden vertaald. “Gentle Moments” (track 6) verklankt dit misschien wel het subtielste. Deze beweging is een reflectie van de liefde tussen de twee protagonisten. Het speelt zich af in Portugal waardoor de basis van de beweging doordrongen is van westerse romantiek. Daarbovenop klinkt een Chinese melodie gespeeld door de fluit, een verklanking van Chon Kou. Een iets minder subtiel maar duidelijk voorbeeld is “Blessings and Devotion” (track 2). Deze beweging speelt zich af in Macau en heeft daarom een Chinese basis (wel in tonale zetting) vermengd met westerse invloeden. In deze suite laat Ye zien dat hij de kleuren van het symfonisch orkest perfect naar zijn hand kan zetten.
Ook in Twilight in Tibet voor tenor, hoorn en orkest, op. 41 (2002, track 1 op 7 Episodes for Lin’an Naxos 8.579088) weet Ye het orkest kleurrijk te gebruiken. Maar zijn muzikale stijl is volledig anders. In dit orkestraal werk is de toon echter minder romantisch en meer modernistisch. Aan de hand van polytonale en dissonante passages bouwt Ye steeds spanning op. Deze lost niet op maar wordt afgebroken door een nieuwe tonaal vredige passage die geleidelijk aan opnieuw spanning begint op te bouwen. Dit 19 minuten lange werk heeft iets weg van een symfonisch gedicht. Het programmatische thema is de natuur. Ye schildert het Himalaya gebergte met noten. Ook vogels een paarden zijn te horen doorheen het werk.
Deze modernistische stijl hanteert Ye ook in The Song Of The Earth voor sopraan, bariton en orkest, op. 47 (track 9-14 op Mahler & Ye: The Song Of The Earth Deutsche Grammophon 00028948374526). Opnieuw laat Ye hier een indrukwekkend staaltje orkestratie horen. Zes Chinese gedichten uit de Tang dynastie worden gezongen door sopraan en bariton. Ye’s benadering van de vocale lijnen is expressief, extrovert en bevat vele dramatische glissandi. Andrew Clements beschrijft deze stilistische keuze als overdreven; ik beschrijf het als een versmelting van de westerse zangstijl met Jing-opera (ook wel bekend als Peking opera). Op de DG cd wordt Ye’s The Song Of The Earth samengebracht met Mahlers Das Lied von der Erde die een Duitse vertaling van deze zes liederen op muziek zette. De confrontatie van deze twee verschillende muzikale stijlen met dezelfde gedichten als basis is zeker een interessant idee maar de Mahler uitvoering miste overtuiging.
In eigen land groeide Xiaogang Ye uit tot een van de toonaangevende componisten. Zijn internationale doorbraak vond echter pas in 2008 plaats. Ye werd gekozen tijdens de Olympische Zomerspelen in 2008, Peking uitgekozen als officiële vertegenwoordiger van Chinese muziek. Voor deze gelegenheid componeerde hij een pianoconcerto. Lang Lang, begeleid door Chinese Philharmonisch Orkest, speelde tijdens de openingsceremonie van de Spelen de première van Starry sky, op. 56. Sinds 2021 is dit werk voor piano, koor en orkest (zonder de dans- en lichtshow) voor het eerst beschikbaar in opname. De eer voor de wereldpermiere opnames lag bij Noriko Ogawa (track 8 op Winter BIS records BIS-2113). Deze pianist is vertrouwd met het oeuvre van de componist en was al eerder te horen in opnames van Ye’s pianowerken. Het pianoconcerto is kort (7’30) en bestaat uit slechts een beweging. Toch is zijn vertrouwde oost-ontmoet-west stijl geniaal aanwezig. Een romantisch en Chinees klankbeeld versmelten tot een triomfantelijk geheel.
Ye is een man van vele genres. Concerto’s, balletten, filmmuziek, symfonieën,… en ondanks de hedendaags matige populariteit van het genre ook cantates. The Road to the Republic (2011, track 1-8 op The Road to the Republic Naxos 8.579089) is hier een voorbeeld van. In dit werk in het bijzonder komt zijn patriottische kant als componist van het volk naar voren. Opgedragen aan de 100-jarige verjaardag van de 1911-revolutie, vertelt deze cantate het verhaal van de republiek. Aan de hand van gedichten en vertellingen klinkt de geschiedenis van begin tot heden. Trouw aan zijn stijl vermengt Ye Chinese muzikale taal met 19e-eeuwse, westerse romantiek. Vanwege de tekstuele inhoud is het geheel opgewekt en triomfantelijk.
In 2013 startte Ye de concertreeks China Story. Hij trok naar verscheidene steden op het Europese en Amerikaanse continent. Zo versterkte hij zijn internationale positie. Een steeds groter publiek raakte vertrouwd met Ye’s stijl en leerde zijn werken kennen. Ook platenlabels toonden steeds meer interessen.
Sichuan Image (BIS records BIS-2303) is de recentste cd met muziek van Xiaogang Ye. Op deze cd staat Ye’s filmmuziek centraal. Sichuan Image op. 70 is gecomponeerd voor een reisverslag van een provincie in West-China. Van Ye’s werken vind ik dit veruit het subtielste. Het werk bestaat uit 29 kleine fragmenten die alle even indrukwekkend zijn. In Sichuan Image vult hij het symfonisch orkest aan met traditioneel Chinese instrumenten zoals de erhu en de pipa. Zijn orkestratie is subliem. De timbres zijn kleurrijk, charmant en warm. Vanaf de eerste noten wordt je in het verhaal gezogen en zie je het schilderachtige landschap zo voor je. Zwevend tussen de klanken, droom je weg.
Xiaogang Ye toont grote muzikale flexibiliteit. Hij verkent verscheidene genres en verschillende stijlen. Toch blijft de essentie van zijn muzikale taal duidelijk aanwezig. Zijn muziek is overduidelijk Ye. Onvoorspelbaar over wat zijn volgende project zal zijn, laat ik me er graag door verrassen.
The Macau Bride
WIE: Yijie Shi [tenor], Mingyan Liu [mezzo], Macau Youth Choir & Macau Orchestra o.l.v. Jia Lu
WAT: The Macau Bride (Ballett-Suite) op.34 (2001)
UITGAVEN: NAXOS 8.573131
BESTELLEN: JPC
Winter
WIE: Noriko Ogawa [piano], Royal Scottish National Chorus & Royal Scottish National Orchestra o.l.v. Jose Serebrier
WAT: Starry sky voor piano en orkest, op. 56 (2008)
UITGAVEN: BIS records BIS-2113
BESTELLEN: JPC
Mahler & Ye: The Song Of The Earth
WIE: Zhang Liping [sopraan], Michelle DeYoung [mezzo], Brian Jagde [tenor], Shenyang [basbariton], Shanghai Symphony Orchestra o.l.v. Long Yu
WAT: The Song of the Earth voor sopraan, bariton en orkest, op. 47
UITGAVEN: Deutsche Grammophon 00028948374526
The Road to the Republic
WIE: Liping Zhang [sopraan], Guang Yang [mezzo], Yijie Shi [tenor], Chemie Yuan [bariton], China National Symphony Orchestra Chorus & China National Symphony Orchestra o.l.v. Jia Lu, Deutsche Staatsphilharmonie Rheinland-Pfalz o.l.v. Franck Ollu
WAT: The Road to the Republic (2011)
UITGAVEN: Naxos 8.579089
BESTELLEN: JPC
7 Episodes for Lin’an
WIE: Deutsche Staatsphilharmonie Rheinland-Pfalz o.l.v. Stefan Malzew
WAT: Twilight in Tibet voor tenor, hoorn en orkest, op. 41 (2002)
UITGAVEN: Naxos 8.579088
BESTELLEN: JPC
Sichuan Image
WIE: Noriko Ogawa [piano], Xue Yang [erhu & zhonghu], Yue Li [di & xiao], Yang Jiang [pipa], Royal Scottish National Orchestra o.l.v. Jose Serebrier
WAT: Sichuan Image op. 70
UITGAVEN: BIS records BIS-2303
BESTELLEN: JPC
