Een kleine week geleden startte de Munt in Brussel hun operaseizoen met Richard Wagner’s Siegfried (1876). Hiermee zet het huis hun Ring-cyclus – de grootse zwanenzang van artistiek directeur Peter de Caluwe – verder. Hiermee gaat het verhaal over van de mythische godenwereld naar het aardse rijk der mensen. Onder leiding van dirigent Alain Altinoglu, en met een nieuwe regie van Pierre Audi, exploreert de Munt hiermee de geleidelijke, maar epische, aanloop naar Götterdämmerung. Het beloofde 5,5 uur aan spanning en mythologische drama, en heeft dit ook zeker waargemaakt.

Filosofische reflectie, spectaculair realisme

“The Ring can shed its skin and start again,” met dit citaat kondigde Audi de regieverandering van Wagners magnum opus aan, die nu in zijn handen terechtkwam. Zijn voorganger Romeo Castellucci beoogde grootsheid, filosofische reflecties en subtiele symboliek. Iets dat hij ook vertaald heeft in de voorafgaande operaproducties van Das Rheingold en Die Walküre.

Pierre Audi’s start begint met het avontuurlijke verhaal van de jonge Siegfried – de zoon van Wälsungen Siegmund en Sieglinde. Een verhaal waarvan hijzelf aangaf dat “het een stuk was waarmee hijzelf meermaals doorleefd was.”* Vanuit de Munt klinkt het dat het een ideale, doch accidentele, tweeluik is geworden. Na Castellucci’s godenzang beloven de laatste twee opera’s de overgang naar het mensenrijk te worden. Wie een beetje mee is met de Noorse Mythologie – waar Der Ring des Nibelungen ook zijn mosterd haalde – weet dat deze eindigt met de epische strijd Ragnarok – de Götterdämmerung (vertaling: Godenschemering). Dit is het moment dat het Walhalla van de Goden ten onder gaat.

Audi’s regie oogt minder als een innerlijke reflectie, maar eerder als een expressie waarbij actie, beweging en dramatiek een gezonde plaats hebben binnen het verhaal. Dit brengt ook een verschil mee tussen hoe de cast – die deze cyclus van begin tot einde doorlopen – hun rollen interpreteren. Er is meer plaats voor persoonlijkheid, zo lijkt. Individualisme lijkt meer gesmaakt, en past ook beter bij deze epiek met zijn draken en magische woudvogels.

Der Junge Siegfried

Het verhaal begint bij de Nibelung Mime (tenor Peter Hoare), de broer van Alberich – de dwerg waarmee het verhaal begonnen is (bari Scott Hendricks). Hij probeert ter vergeefs een zwaard te smeden voor Siegfried, het mensenkind dat hij heeft opgevoed (tenor Magnus Vigilius). Maar, Mime doet dit met de snode reden om de befaamde Ring te pakken te krijgen, die nu bewaakt wordt door de draak Fafner (bas Wilhelm Schwinghammer). En plots staat ook De Wanderer (bas-bariton Gábor Bretz) daar, als goddelijke schaduw. Wat volgt is een epische queeste naar de verovering van de Ring, en de ontwaking van zijn toekomstige lotgenote: de Walkure Brünhnhilde (sopraan Ingela Brimberg).

Er werd aangekondigd dat de rol van Mime stond of viel bij de dramatische kwaliteit van de zanger. Met Hoare heeft de Munt een winnende zet gemaakt. Er moest meer gedaan worden dan gezongen, en dat heeft hij met zijn expressieve vertolking ook waar gemaakt. Het was entertainment om Hoare van de ene klank naar de andere, met af en toe de nodige scherpte en ruwte, te horen bewegen. Ook met de tenor gekozen voor Siegfried – Vigilius – is een topkeuze gemaakt. Zijn uithoudingsvermogen bleef optimaal, zijn heldere stemklank torende boven al de rest uit. Deze stem was klaar voor avontuur en glorie – Wagners’ Heldentenor is niet voor niets een klasse op zichzelf. Een gouden expressie die dan perfect paste bij de krachtige stem van Brimberg. Beiden waren gedurende het slot aan elkaar gewaagd. Een leuke verrassing was de heldere coloratuur van de Waldvogel (sopraan Liv Redpath). Met zuivere vibrato, en een belletjesachtige klank, voelde haar geheimzinnige interactie absoluut magisch aan. Fafner, de galmende en lage bastem van Schwinghammer, was donker en heimelijk. En, ik ga erbij zeggen, Bretz’s Wotan heeft mij deze keer eindelijk kunnen overtuigen in klank en expressie. Dit was voor mij, eindelijk, de heimelijke godenvader. Sommigen hebben duidelijk in deze regievorm hun stem gevonden.

Met woorden tekort, maar veel lof, is voor mij Siegfried een productie die absoluut gezien moet worden. Met Audi’s expressieve regie, en een cast die allen een krachtige vertolking neerzetten, heeft de Munt een nieuwe wereld aangekondigd. Nu is het alleen nog maar afwachten hoe deze – met het slotstuk Götterdämmerung – gaat voltooid worden.