Dit jaar ging Theater aan Zee voor een lijfelijk manifest ‘RAAK ME. Bemin en Betoog’. Een manifest dat zich laat schrijven als barometer voor liefde en verzet, dat het hart raakt en de geest in beweging brengt.
Het artistiek duo Jozefien Mombaerts & Cindy Godefroi, een artistieke Raad van Advies en verder theatermaker en schrijver Fikry El Azzouzi en cognitief psychologe Louisa Bogaerts stonden in voor de programmatie. Er waren dit jaar wat minder voorstellingen zodat je supersnel moest reageren. Voor heel wat voorstellingen viste ik achter het net.
We mogen ons in België nog gelukkig prijzen: geen bosbranden, geen overstromingen… maar we dealen wel met een kwakkelzomer. Theater aan Zee is weer voltooid verleden tijd. Tijd om de balans op te maken. Een geslaagde editie niettegenstaande het rotweer. #TAZ 23 zal geboekstaafd staan als de natste editie ooit. Felle plensbuien en wind à volanté. Voor de vele voorstellingen in openlucht geen zegen, maar de die-hards lieten zich niet intimideren door de weergoden.
dinsdag 1 aug. 15u – oud zwembad
‘OUTSIDER’ Laika – Theater der zinnen
De eerste voorstelling op ons ingekort lijstje ging door in een buitenlocatie. Een desolaat decor, het afgedankte zwembad, achter kunstencentrum Kaap en de beroemde gaanderijen. In deze monoloog, geschreven door Michael Bijnens op vraag van Laika, kruipt Frank Dierens in de huid van Ted Kaczynski, een briljante hoogleraar wiskunde, uitermate intelligent, maar ook eenzaam en sociaal onaangepast. Hij heeft zijn buik vol van de samenleving en trekt zich terug in de wildernis in een primitieve hut zonder stromend water en elektriciteit en in volledig isolement. Hij raast, argumenteert, provoceert over de mens die de natuur vernielt, over het isolement dat hij omhelst door de vervreemding die technologie heet, het eindeloze geschreeuw op sociale media.
In 1978 vertrok vanuit de hut een eerste bombrief. Er zouden nog zestien aanslagen volgen met drie doden en drieëntwintig gewonden. Eén der beruchtste en meest gezochte terroristen ooit, beter bekend als de Unabomber. Bijna twintig jaar lang jaagde de FBI op de geniale terrorist. Ted Kaczynski werd als verwilderde en verwarde man uit zijn primitieve hut gesleurd. Hij overleed recent op 10 juni 2023 in een beveiligde gevangenis in North Carolina (US), 81 jaar oud. In ‘Outsider’ houdt hij een hartstochtelijke verdedigingsrede ter voorbereiding op zijn proces en verhaalt hij van a tot z hoe zijn kluizenaarschap zijn prachtige ideologie laat vervellen tot extremisme.
Als decor een houten keet. Een man ligt ontspannen op het dak en schreeuwt allerlei onsamenhangende klanken. Komt er na een tijdje af en start zijn betoog. Hij vertelt vanuit zijn eigen perspectief in een stream of consciousness zijn weerzin voor de samenleving.
Deze prachtig geschreven monoloog komt in de weidsheid van de locatie niet helemaal tot zijn recht. Niettegenstaande de vlotte zegging raakte het personage niet. Het geheel miste intimiteit. De verhaallijn vertoont ook zwakke punten waardoor de aandacht verslapt. Daarenboven word je constant afgeleid door mensen die in de gaanderijen staan te zwaaien. De tribune opgesteld met de rug naar de gaanderijen zou de voorstelling meer ten goede zijn gekomen. Ergens naar het einde toe implodeert de keet met een knal van jewelste.
woensdag 2 aug. 15u – De Grote Post
première ‘Gelukzoekers’ Theater Malpertuis/Theater arsenaal
Geluk, ja wat is geluk? Wijlen Gerrit Komrij omschreef het prachtig: “Geluk is een seconde die een eeuwigheid wil zijn.” Tal van auteurs schreven er lijvige boeken over zoals Leo Bormans’ The Worl Book of Happiness.
Spelers zijn de Iraakse acteur en regisseur, Mokhallad Rasem, ooit verbonden aan The National Theater of Bagdad. Hij ontvluchtte zijn land en woont en werkt sedert 2005 in België. Samen met actrice Charlotte Vandermeersch verdiepten ze zich in wat elke mens nastreeft ‘GELUK’. De geluksfactor in een mensenleven is een zeer ongrijpbaar gegeven. Hoe bereik je die status? Door een combinatie van waar je wieg staat, intelligentie, motivatie én het toeval?
De voorstelling is een melange, een ratjetoe van ideeën. Begint met een paar ballads gezongen door Charlotte Vandermeersch. Een mooie alt, aangenaam om naar te luisteren. Haar kompaan moedigt haar aan om nog een liedje te zingen, en nog een, én nog een… Zo tikt de klok verder… Hoe vonden de twee elkaar? Het personage Evelyne geeft lezingen over geluk en op een goede dag was de man, een fan, haar loge binnengedrongen. Ze blijken raakpunten te hebben. Allerlei invalshoeken worden bespeeld. Evelyne heeft prijzen gewonnen net zoals Vandermeersch. Ze moet nog eens tonen hoe ze over de rode loper schrijdt. Een beetje infantiel. Haar tegenspeler vraagt: “Toon eens grote pijn”. Zij maakt er een karikatuur van: een been achteruit en een gestrekte arm. Op zijn beurt moet hij grote pijn uitbeelden. Hij geeft geen krimp, maakt geen enkele move. Gevraagd waarom hij niet reageert krijgt ze als antwoord: “Te veel pijn. Kan ik niet tonen!” Dat verder uitspitten zou interessant geweest zijn. Je ontvlucht je land niet zo maar. Maar daar wordt niet op ingezoomd.
Dan de nodeloze changementen die de verhaalstructuur oprekken. Er wordt met enkele decorstukken een boot gebouwd, driehoekige stukjes piepschuim moeten golfjes verbeelden. Na een tochtje op de rivier van het leven en wijsheden allerhande wordt alles weer ontmanteld.
Evelyn gaat even compleet loss. Verf tegen een muur kwakken vindt ze leuk. Rasem vraagt haar die sequentie nog eens over te doen. Waarom?
Dan geeft Evelyne nog een deel van haar lezing over geluk ten beste met mathematische simulaties en procenten. De zoektocht naar geluk wordt in deze voorstelling een balletje dat in een flipperkast ongecontroleerd rond stuitert. Eindconclusie: ‘Gelukzoekers’ much to do about nothing! Kouwe drukte. Het publiek ging niet gelukkiger huiswaarts!
woensdag 2 aug. 21.50u
NEST Marie Gyselbrecht
Deze danstheatervoorstelling werd genomineerd voor ‘Beste buitenoptreden’ en ‘Beste nationale dansvoorstelling’ voor de Catalunya Premis de la Critica. De felle stormwind en regen en ook gaan zitten op de grond was niets meer voor mijn oude getergde botten. Jammer, ik had er naar uitgekeken. Hopelijk doet zich nog een gelegenheid voor.
donderdag 3 aug. 16u – Scheepswerf I.P.D.
De Woordenaar, Bruno Vanden Broecke & Bo Spaenk
Bruno Vanden Broecke is een taalvirtuoos. Het publiek hing aan zijn lippen met ‘Missie’, ‘Para’ en ‘Socrates’, monologen met diepgang. ‘De Woordenaar’ is lichtvoetiger in een werveling van taal en muziek.
Plaats van actie een oude scheepswerf. Je vergeet de surrounding. Meester van het podium trekt hij met een aanstekelijke energie alle registers open en voert het publiek mee in een dolkomisch verhaal. In een duizelingwekkende vaart reconstrueert hij zijn huwelijksfeest van 19 jaar geleden. In een hilarische aaneenschakeling van familie- en vriendentypetjes in een waterval van woorden, slam-poetry, karamellenverzen in een prachtig stuwende soundscape. De taal en quotes sprankelen. Aan het graf van zijn moeder debiteert hij de puntige oneliner: “Van haar kregen we normen en waarden mee, nu resten enkel nog wormen en aarde!” Humor en tragiek zitten als een Siamese tweeling aan elkaar vast. Hij gaat aan de slag met dialecten. Geen enkel taalidioom is hem vreemd. Vanden Broecke staat op scherp, met een fenomenaal gevoel voor timing. Hij breekt zinnen af. Pikt ze weer op. Raast als een hogesnelheidstrein over het podium. Bespeelt de scène van links naar rechts, van voor naar achter. Hij combineert een vitalistische acteerstijl met absoluut meesterschap in dictie. Zijn zegging is perfect. Je mist geen half woord, zelfs geen letter. Ook dat is uitzonderlijk! Hij ontrafelt een kluwen van emoties. Zet verschillende typetjes neer. Natuurlijk moet je nog goede mensen om je heen hebben om de monoloog naar een nog hoger niveau te tillen en dat is zeker het geval met de klasbakken en multi-instrumentalisten Bo Spaenc, Pol Vanfleteren, Johan Vandendriessche en zangeres Amber Meert. Er is een kruisbestuiving. Het evenwicht tussen solo en samenklank is een teamprestatie die het publiek in een rollercoaster, een dolle vaart van begin tot eind meeneemt in een perfecte balans tussen verhaal, acteren en muziek. Een livegebeuren vol metaforen met ruimte voor humor, levensvreugde en plezier. Muzikaal vervat in onverwachte akkoordenwissels en ondefinieerbare klankjes. In een unieke combinatie van jazz en andere stijlen.. Een voorstelling met verbinding. Warm en authentiek. ‘De Woordebaar’ is een absolute hoogvlieger.
De kers op de taart van onze mini reeks voorstellingen.
Chapeau weer voor de honderden vrijwilligers die elk jaar opnieuw, gratis en voor niks, hun schouders zetten onder hun festival: ‘Theater aan Zee’.
