Op 8 mei 2025, precies tachtig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog in Europa, klinkt op de Weense Heldenplatz het nieuwste werk van de Duitse componist en multi-instrumentalist Sven Helbig (1968 – ): Requiem A (2025). Het Fest der Freude nodigt voor deze première de Wiener Symphoniker, bas René Pape, het Dresdner Kreuzchor, de Neue Wiener Stimmen en dirigent Martin Lehmann uit. Een dag later, op 9 mei, verschijnt het album bij Deutsche Grammophon.
Een requiem als wedergeboorte
Helbig weeft in Requiem A traditionele liturgische passages – zoals Kyrie en Agnus Dei – samen met eigen teksten. De letter A staat voor Anfang (begin) en symboliseert vernieuwing en verzoening. Thema’s als “op- tocht”, “as” en “adem” leiden de luisteraar van rouw naar hernieuwd leven. De componist werd geïnspireerd door gesprekken met zijn 97-jarige grootvader, wiens spaarzame oorlogherinneringen de actualiteit van hedendaagse conflicten painful duidelijk maakten.
Van Dresden naar Wenen
Helbig vergelijkt de structuur van zijn requiem met het naoorlogse Dresden: oude fundamenten blijven herkenbaar, terwijl nieuwe bouwstenen een eigentijds stadsbeeld vormen. Zo bevat het Sanctus originele gregoriaanse fragmenten naast moderne poëzie waarin “bloed aan de handen” en “as op het gezicht” verwijzen naar schuld, vergeving en wederopstanding.
Een dialoog tussen vader en dochter
Een kernpunt in het creatieproces was een gesprek met zijn dochter Ida, die de titel Requiem A suggereerde. In hun dialoog benadrukt Helbig dat muziek troost biedt waar woorden tekortschieten. Ida’s kinderlijke blik – terug te zien op het album- omslag waarop een springend meisje als een verre ster oplicht – verbeeldt de hoop die zelfs in de donkerste tijden aanwezig blijft.
Muzikale erfenis en toekomst
Met Requiem A plaatst Sven Helbig zich in een lange traditie waarin requiems van Johannes Brahms (1833-1897), Gabriel Fauré (1845-1924) en Giuseppe Verdi (1813-1901) het publiek al generaties lang ontroeren. Zijn zoektocht naar “een nieuw begin” geeft deze vorm echter een eigentijdse lading: niet de vernietiging staat centraal, maar de menselijke veerkracht die uit as herrijst.
Wie de première in Wenen mist, kan de opname later terugkijken via ARTE Concert. Requiem A bewijst dat de dialoog tussen verleden en heden meer dan ooit gehoord moet worden – als herinnering, waarschuwing en bron van hoop.
