Opera Ballet Vlaanderen ontpopte zich de afgelopen jaren tot een hybride organisatie waarin veel interdisciplinariteit tot uiting komt. Dat geeft het huis een unieke positie in België en daarbuiten. ‘Vonk’, een platform voor kunsteducatie en inclusie, vormt de derde pijler van Opera Ballet Vlaanderen, naast opera en ballet/dans. De voorstellingen worden samengesteld uit een indrukwekkende cocktail van bekende items uit de leefwereld van jongeren, met opera als verbindende factor. Dat hiermee een niche gevuld wordt, blijkt uit het overwegend jonge publiek in de zaal.

De naam van dit nieuwe project roept meteen reminiscenties op aan het historische jeugdboek van Thea Beckman uit 1973, ‘Kruistocht in spijkerbroek’. Maar daar houdt de vergelijking ook meteen op.

Met ‘Kruistocht’ tout court creëren Opera Ballet Vlaanderen en KOPERGIETERY een familieopera waarin ‘kinderrechten’ het vertrekpunt vormen voor een muzikaal protest tegen onderdrukking. Dit doen ze in een multimediale, avontuurlijke productie die de grenzen tussen muziek, beeld en performance verkent. Een creatief laboratorium.

Ruim 40 kinderen eisen hun plekje op het podium op: 14 kinderen van de theaterateliers van de KOPERGIETERY en 27 zangertjes van het Kinderkoor van Opera Ballet Vlaanderen. Frederik Neyrinck componeerde de muziek. Emoties, verbondenheid en empathie  horen bij de betekenis en ook de  functie van muziek. Het duo Lennert & Janus Coorevits, beter bekend als Compact Disk Dummies, zorgt voor een opzwepende sound met hun electropunk en spelen met overtuiging de slechteriken. Zij plaatsen de draaitafel in de eeuwenoude seting van het symfonisch orkest.

Enscenering

Een lege scène. Rosa, een ontheemde vrouw, strandt op een bevreemdende plek. Ze zoekt een uitweg, maar vindt die niet. Ze schrikt zich te pletter wanneer het orkest inzet. Achter haar daalt een fijnmazig doek waarop golfjes geprojecteerd worden. In de immense blauwe zee word je aandacht getrokken door beweging. Eerst een speldeknop groot. Er wordt op ingezoomd. Een meisje dreigt te verdrinken. Vecht voor haar leven.  Het lot van de vele migranten, waaronder veel kinderen, in wankele, overbevolkte bootjes op zoek naar een betere toekomst wordt meteen onder de aandacht gebracht.

Het doek wordt opgetrokken en op de scène staat een tweede vrouw, Clio, Rosa’s zingende geweten. Rosa ontmoet Niemandskind, een kind dat nooit een naam heeft gekregen. Niemandskind verbindt Rosa met een groep kinderen die langzaam de scène betreden. Kinderen die niet kregen waar ze recht op hadden: een eigen plek, een toekomst, liefde van een ouder, veiligheid. Ze zingen en scanderen leuzen. Een soort ruimtetuig daalt neer, en op verschillende schermen worden beelden geprojecteerd. De tijd tikt. Er worden delicate kanttekeningen gemaakt bij het lot van kindsoldaten en piepjonge arbeidskrachten, zonder te verzanden in sentimentaliteit. De levendige groepsscènes balanceren tussen collectieve energie en individuele reflectie. Verstandig is de keuze om de choreografie bescheiden te houden en te beperken tot gewone bewegingen: marcheren, rondedansjes in een geordende chaos. Heel mooi is de scène die hun kwetsbaarheid en hunkering naar liefde weerspiegelt. Wat de Franse filosoof Levinas omschrijft als ‘la carresse’. Verpakt in een mooie streelzachte, sfeervolle melodie. Enkele successen worden in het geheel verwerkt, zoals het ritmisch schuiven met potjes en handgeklap. Een prachtig visueel beeld is de vogelscène.

‘Kruistocht’ sluit af met een indrukwekkend eindbeeld. De volledige cast staat opgesteld in een verticale lijn vooraan de scène. In een langzame golfbeweging beginnend vanaf de linkerkant, plaatsen de spelers de handen voor de ogen.  Verstilling, pijn, schoonheid. Wereld, wees niet blind voor de noden van kinderen.

Actrice Marjan De Schutter leidt het toneelspel met flair. Jammer dat ze slechts één liedje te zingen kreeg want ze heeft een prachtige warme stem. Sopraan Laurence Servaes, Jaouad Alloul en de broers Coorevits leveren uitstekend werk. Toch laat deze voorstelling je op je honger zitten. De boodschap bereikt het publiek fragmentarisch en verhakkeld. Het is allemaal een beetje te mooi, te afgelijnd, te polijst om impact te hebben. De voorstelling mist emotionele slagkracht, hoewel het subtiele samenspel tussen componist en muzikanten blijft overeind.

WAT: VONK ‘Kruistocht’

WAAR: Opera Antwerpen

WANNEER: vrijdag 27 oktober, 20u

CREDITS:

Opera Ballet Vlaanderen / de KOPERGIETERY

Compositie: Frederik Neyrinck

Youth Orchestra Flanders

Kinderkoor Opera Ballet Vlaanderen

Kinderen Theaterateliers KOPERGIETERY

Musici scène: Alice Van Leuven (viool), Pablo Aranda (klarinet), Sara Salvérius (accordeon)

Tekst, libretto, regie: Johan De Smet

Video-ontwerp: Kenneth Michiels

Spel & zang: Marjan de Schutter (Rosa), Laurence Servaes (Clio), Jaouad Alloul (Apex), Lennert & Janus Coorevits