Ter gelegenheid van 10 jaar muziektheater De Kolonie (2018) brachten de stichters, Peter De Graef (auteur/acteur/regisseur) en Bo Spaenc (multi-instrumentalist/componist), een boek uit en omschreven daarin muziektheater als volgt: ”Een kunstvorm die nog al te vaak tot theater met een streepje muziek gereduceerd wordt, terwijl de term zelf een evenwaardigheid van beide disciplines impliceert.” Dat wordt in deze productie volop bewezen.

Aan zet

Corona zette het acteurs- en muziekgild op non-actief. Niets om handen, niets te doen is evenwel niet het credo van De Kolonie, en zeker niet van Warre Borgmans. Er nestelde zich ook geen radeloosheid of vertwijfeling in de rangen. Bo Spaenc, artistiek directeur van Muziektheater De Kolonie, wist dat Warre Borgmans, met zijn unieke talent om aparte situaties in knappe teksten te gieten, weer een pak materiaal had en stelde hem voor om daar muziek rond te componeren.

Tekst zet zijn muzikale fantasie in gang. Hij schreef eclectisch materiaal bij elkaar. In de luwte en met dubbel zoveel energie en speeldrift werd gewerkt aan een nieuwe voorstelling in een bubbel van drie personen: een rasverteller en twee klanktovenaars.

In de titel zit al meteen een olijke knipoog verwerkt: ‘In Topvorm’. Daarvoor werd schoon volk bij elkaar gebracht: allround performer en eloquent spreker Warre Borgmans, accordeonist Gwen Cresens, een man van vele muziekjes van Bach over Grieg tot Piazolla met zijn eigen Sexteto Tanguedia. Op zowat alle podia en in alle muziekgenres thuis en natuurlijk Bo Spaenc himself. Het repetitieproces ging van start, was afgerond en een première zou volgen: corona of geen corona. Dan maar voor een nagenoeg lege zaal. Zo geschiede. In de zaal een tiental mensen waaronder een paar recensenten. Warre, Gwen en Bo, een triumviraat dat de wereld onbevangen tegemoet treedt en iedereen al eens graag op het verkeerde been zet.

Vlaanderen telt veel goede acteurs, maar als rasverteller steekt Warre Borgmans er met kop en schouders met zijn naturel en charisma bovenuit. Het is of hij alles ter plekke verzint. In het repetitieproces laat hij het materiaal over elkaar buitelen, rekken, strekken tot hij het perfecte ritme gevonden heeft. ‘In Topvorm’ is andermaal een sterke combinatie van een goed opgebouwde voorstelling met hilarische anekdotes, aansprekende beelden, en tegelijkertijd wordt het publiek intellectueel uitgedaagd door de verhaallijn, met een parabool van de Griekse Oudheid tot nu. Het podium is voor Borgmans een tumblingmat met wisselende salto’s, fliks en schroeven in topsnelheid na elkaar. Een acteur met een theater vullende energie. Live muziek is daarbij de stuwende motor en tegenspeler van de topacteur.

Scenisch

Er wordt gespeeld met open doek. Het CC Berchem beschikt over een heel ruime scène. Bij het betreden van de zaal zie je bijna een oerwoud van instrumenten en microfoons aan de ene kant van de scène en centraal opgesteld en langs de andere zijde staat wat verloren een tafel met een stoel erbij. Boven het geheel hangen een zevental oude lusters. In een traag tempo betreden drie mannen het podium, burgermannetjes in maatpak en hoed. Reizigers die ergens stranden. Het lijken wel verloren gelopen personages uit een stuk van Beckett.

Spel

Gwen Cresens tovert een diepe, sonore klank uit zijn accordeon die doet denken aan een didgeridoo. Warre Borgmans neemt centraal op de voorscène plaats sluit de ogen met de armen ontvankelijk wijd open en laat de muzes tot zich komen: de godin van de schoonheid, van de liefde… Bo Spaenc bespeelt de xylofoon, samen met de accordeon weerklinkt een melancholische melodie en neemt de verteller het publiek op sleeptouw en ontspint zich een bucolisch verhaal.

Alles beweegt, alles stimuleert het denkproces van de verteller én de muziek. Wat het kijken naar Borgmans zo boeiend maakt is zijn aparte gestiek, het onderlijnen van zijn woorden met gebaren en zijn ontwapenende schalkse mimiek. Als een sprinkhaan, gedragen door de vibe van de muziek, duikt hij telkens in andere verhalen: de gezondheidsgoeroes en gezondheidssupplementen worden gefileerd, er worden grote reizen gemaakt via Nederland naar Scandinavië, gelardeerd met jeugdherinneringen.

Belichting en muziek zorgen voor een ünheimliche sfeer wanneer een voorval, een weggedrukt jeugdtrauma, uit de krochten en spleten van de herinnering weer naar boven borrelt. Tussen de vertellingen door neemt de muziek het over en loodsen andere klankkleuren en tempi het publiek naar het volgende verhaal. Gedichtjes van o.m. Guido Gezelle passeren naast karamellenverzen. Knap is de parodie op een dronken high brow Engelse acteur, gevolgd door een pittig verhaal in de consultatiekamer van een uroloog. Hilarisch!

Vaak is er een fijne coördinatie van muziek en tekst. Via dwaalwegen en omwegen belanden we in Oude God en zingen de heren zij aan zij een lied dat doet denken aan het repertoire van Wannes Van de Velde zaliger. In de passage met de verzoekbrieven ontpopt Warre Borgmans zich tot een spraakwaterval, de lezing van de eerste brieven verloopt traag en gezapig maar het tempo bouwt zich op, de woorden buitelen in een razend tempo over elkaar als een woeste bergrivier na een stortbui. Ook de muziek wordt een windhoos van klanken. Op het einde van de rit verdwaalt Warre Borgmans nog in de Griekse mythologie met Odysseus op het eiland Ithaka. Uiteraard geeft hij een eigen twist aan dit verhaal.

Odysseus laat zich vastketenen aan de mast van zijn boot om zich te wapenen tegen de verleidelijke sirenen. Wat Borgmans daar uit zijn bast wringt, moet je gezien hebben. Ondertussen laten Gwen Cresens en Bo Spaenc zich niet onbetuigd. Tal van instrumenten worden ingezet. Gwen Cresens: accordeon staat centraal, het instrument van vele culturen, daarnaast bespeelt hij nog gitaar en harmonica met blaaspijp. Bo Spaenc: xylofoon, piano met blaasbalg, percussie tot een minuscuul draaiorgeltje. De muziek is even gevarieerd als de aangereikte verhalen, van lounge muziek tot pittige tango’s.

De verhaallijn springt van de hak op de tak, maar vormt door de muziek een consistent geheel in een fascinerende spagaat. Het is als een mozaïek met vele stukjes en kleuren die samen een mooi totaalplaatje vormen. Samen schudt dit triumviraat een zaal wakker met een energieke boost. Wat Warre Borgmans op zijn 65ste nog fysiek presteert, hij rent en springt over de scène net of de nakende lente het oud zot in hem wakker maakt, en verbaal-technisch stunt op een scène. Daar is maar één woord voor: Klasse! Dit alles bij gratie van twee topmuzikanten / klanktovenaars die hem met plezier en schwung accompagneren en voortstuwen.

Deze voorstelling vraagt om gespeeld en gezien te worden. Niet voor een handvol mensen. Gaat het niet direct voor een volle zaal, dan toch op zijn minst voor een halve zaal en liever nog iets meer.

• WAT: In Topvorm door Muziektheater De Kolonie
• WIE: Warre Borghmans – spel, tekst & concept, Bo Spaenc – compositie, concept en live muziek, Gwen Cresens – live muziek, Chris Snik – kostuums, Sam Bogaerts – occasionale coach, Dries Bellinckx – vorm, licht, geluid
• WAAR & WANEER: Première zonder publiek, 19 februari 2021, CC Berchem
• FOTO’S: © Jan Marchand