Het eerste volume uit een reeks tango-albums toont het genre in zijn rijke variatie aan stemmingen en virtuositeit. De cd is een synthese van bekende werken, waaronder La Cumparista van Gerardo Matos Rodriguez, en buitengewone pareltjes zoals Milonga de mis Amores van Pedro Laurenz. De Argentijns-Amerikaanse pianiste Mirian Conti brengt deze betoverende mix van virtuositeit en kunstzinnigheid met verfijning.

Passie, vuur en complex voetenwerk: dat is het cliché van een tango. De realiteit is gelukkig meer genuanceerd. De populaire dans ontstond tussen 1885 en 1895 en is een samensmelting van de Afro-Uruguayaanse percussiestijl Candombe, de Spaanse Habanera en de Zuid-Amerikaanse Milonga. Kenmerkend voor de Argentijnse stijl is haar melodieuze karakter en unieke accentuering van de maat. De Argentijns-Amerikaanse pianiste Mirian Conti ontdekte in de jaren ’80 de variaties die dit genre te bieden heeft. Nu, 40 jaar later, volgt het eerste volume uit de reeks Tangorama. De bedoeling is om ook tango’s in het blikveld van concertprogrammeurs te krijgen.

Wervelwind aan stijlen

Ángel Villoldo (1861–1919), de vader van de Argentijnse tango, werd bekend met El choclo (ca.1903, track 4). Het is een voorbeeld van de vroege tango. Tijdens de “Guardia Vieja” (Oude Garde) periode domineerde het gesyncopeerde ritme in een 2/4 metrum. Al snel vonden andere invloeden en muziekstijlen hun weg naar dit genre waardoor verschillende variaties van de tango ontstonden.

Zo is de beschrijving ‘romantisch en weelderig’ volledig van toepassing voor Agustín Bardi’s (1884–1941) Nunca tuvo novio (1928, track 9). Europese harmonieën typeren dit werk. Daarnaast zijn Mi regalo (1944, track 15) en Tema otoñal (1955, track 20) werken die dateren uit de zogenaamde “Epoca de Oro” (Gouden Eeuw). Toch verschillen ze stilistisch van elkaar. Mi regalo is een milonga verrijkt met jazz en folk elementen. Tema otoñal maakt gebruik van vrije ritmiek en dissonantie.

Emoties en virtuositeit

La cumparsita (1917, track 6) van Gerardo Matos Rodríguez (1897–1948) dateert ook uit de “Guardia Vieja” periode. Dit stuk verklankt de sensuele agressie die typerend is voor de vroege jaren van de tango. Buenos Aires telde namelijk 100.000 meer mannen dan vrouwen. Het compás (of het metrum en haar accenten) van dit lied weerspiegelt de combinatie van emotie en agressie waarmee de mannen hun seksualiteit demonstreren.

Re Fa Si (1917, track 1) toont het speelse karakter van het genre. Componist Enrique Delfino (1895–1967) was radicaal tegen de milonga ritmiek en brak met de habanera begeleiding. Door middel van muzikale experimenten ontwikkelde hij de tango canción (of tango romanza). Re Fa Si  is echter een vroeg werk en bevat nog milonga elementen maar het grillige karakter van deze tango verwijst al naar Delfino’s latere stijl. De titel verwijst naar de eerste drie noten die de compositie inzetten voordat de melodie begint.

Julián Plaza’s (1928–2003) Melancólico (1960, track 21) heeft, zoals de titel al verraadt, een passioneel melancholisch karakter. Zogenaamde corte onderbreken krachtige ritmische passages. De middelen daartoe zijn syncopering van het compás en het verlengen van tellen. In deze tango breekt de corte niet enkel de ritmische drive maar functioneert ook als een dramatische component. Het passionele karakter van de snellere passages wordt onderbroken en het introduceert  melancholie aan de luisteraar.

Bontheid boven alles

Mirian Conti brengt dit panoramisch overzicht van de tango tot leven met kleurrijke en levendige interpretaties. Met briljante techniek weet ze de ritmische percussie en de melodische lijnen in balans te houden. Hierbij houdt Conti steeds de geest van de passionele dans op de voorgrond.
Ze kijkt verder dan composities van Astor Piazzolla (die overigs niet in dit 1e volume aan bod komt) en koos voor verfijnde en pianistische composities uit het tangorepertoire. Haar keuze voor het verzamelen en documenteren van zowel zeldzame en als klassieke tango’s maakt deze cd tot een welkom unicum.

• • • WIE: Mirian Conti [piano]
    • WAT: Tangorama: An Anthology of 20th Century Tango (Volume 1)
    • UITGAVEN: Grand Piano GP856
    • FOTO’S: © Grendal Fotos, Argentina
    • PODCAST EPISODE: Naxos: Esto es música clásica (in het Spaans)
    • BESTELLEN: JPC