De regio ten oosten van Antwerpen, een bosrijke omgeving waar welstellende heren uit de havenstad in de 16e eeuw hun paleizen en buitenverblijven lieten bouwen, heet tegenwoordig kortweg de Voorkempen. In de nog altijd residentiële omgeving van Schilde, Zoersel, Malle, Schoten, Ranst … viert een klein maar origineel muziekfestival zijn 50e verjaardag, met concerten gespreid van lente tot herfst 2023.
Met zijn 50 jaar komt het festival aardig in de buurt van het eerbiedwaardige, zij het grootschaligere Festival van Vlaanderen. Ze mogen dan wel vasthouden aan de oude schrijfwijze der Voorkempen, voor de rest zijn de organisatoren bij de tijd. Op verschillende locaties probeert het Festival der Voorkempen de melomaan en de toevallige concertganger te verleiden en te verrassen met enerzijds het ‘bekende repertoire’ en anderzijds muziek ‘om te ontdekken’. Het is opvallend hoeveel ‘grote uitvoerders en ensembles’ door de jaren heen bevriend geworden zijn met het fijne, landelijke festival: Alexander Melnikov, Anneleen Lenaerts, Marie en Sophie Hallynck, Werner Van Mechelen, Roeland Hendrickx, Pierre-Alain Volondat, Jean-Claude Vanden Eynden, Cyprien Katsaris, Roel Dieltiens, Carlo Willems, Oxalys, Het Collectief, Eliane Rodrigues, Guido Deneve, Robert Groslot, Benjamien Dieltjens,…
OUD en NIEUW
© Cannibal
Het festival dat in 1973 voornamelijk Haydn-Mozart-repertoire aanbood, profileert zich intussen door meer dan bijzondere aandacht te schenken aan de hedendaagse muziek en het orgel. Dat laatste heeft alles te maken met de aanwezigheid van het gerestaureerde ‘Zilveren Orgel’ de Forceville van Broechem, een instrument dat door o.m. Bernard Foccroulle geprezen wordt. De voorkeur voor hedendaagse muziek hangt nauw samen met de muzikale smaak en overtuiging van Raymond Van Soens die meer dan dertig jaar geleden van vrijwillige medewerker, Chinees-vrijwillige voorzitter werd. Al van jongs af is Raymond gefascineerd door de muziek die nu gemaakt wordt of toch zeker niet ouder is dan Stravinsky en Bartok. In de jaren 60 verraste hij de examenjury op de muziekacademie met werk van een zekere Ligeti, hij luisterde naar avant-garde in de radio-uitzendingen van Paul Collaer en bracht als student ingenieur-architect aan de universiteit van Gent een deel van zijn vrije tijd door aan het IPEM. Daar leerde hij o.m. Louis De Meester, Lucien Goethals, Karel Goeyvaerts tot en met Xenakis kennen (met wie hij hetzelfde diploma gemeen heeft) en kreeg hij de kans om zelf volop te experimenteren met sinus-, puls en ruisgeneratoren en elektronische muziek.
CREATIES
Het festival der Voorkempen heeft intussen een mooie traditie van ‘creaties’ opgebouwd die ze bestelden bij Luc Hove, Bram Van Camp, Frits Celis, Wilfried Henderickx, Wilfried Westerlinck, Alain Craens, Jan Vandamme, Stefan Van Puymbroeck, Piet Swerts, Matthias Coppens, Frank Nuyts, Petra Vermote, Erika Budai, Luc Brewaeys, Peter Welfens, Jan van Landeghem,…Voor het feestconcert van 22 juni klopten ze nogmaals aan bij Hanne Deneire, van wie bij de opening al ‘Katsu’ (2001) te horen was.
Hanne Deneire liet zich inspireren door de krachtige symboliek van het begrip Drievuldigheid en schreef ‘Trinity’, een werk voor drie uitvoerders die een bijzondere band hebben met het Festival der Voorkempen: violist Wibert Aerts, accordeonist Philippe Thuriot en percussionist Gaetan La Mela. Dat Hanne Deneire met welbepaalde uitvoerders voor ogen kon schrijven, heeft het proces alleen maar in positieve zin beïnvloed. Maar nog betekenisvoller is dat ‘Trinity’ ook drie lagen, drie thema’s bevat. Zelf spreekt ze van een muzikale reis, een betoverende ontdekkingstocht die de essentie van verbinding, harmonie en spiritualiteit verkent. Na een korte ‘trou musical’ van accordeon en slagwerk besluit het feestconcert met het beklijvende ‘Quatuor pour la fin du temps’ (1941) dat Olivier Messiaen in het concentratiekamp schreef, geïnspireerd op teksten uit het Boek Apocalyps. Het is precies 35 jaar geleden dat het Festival der Voorkempen deze muziek ook al liet uitvoeren door Robert Groslot, Walter Boeykens, Marjeta Korosec en de piepjonge Roel Dieltiens, tijdens een concert dat in de annalen van het festival geschreven staat. In 1988 verzorgde Karel Goeyvaerts de inleiding op dit legendarische werk waar iedereen stil van wordt, in 2023 is die rol weggelegd voor Roel Dieltiens die goed Etienne Pasquier heeft gekend, cellist en medekrijgsgevangene van Messiaen in Stalag VIII- A in Görlitz.
Op zondag 8 oktober 2023 sluit het festival zijn deuren met Bernard Foccroulle en Roel Dieltiens, twee vrienden en oudgedienden van het Festival der Voorkempen, die in Broechem een gezamenlijke droom waar zullen maken. Voor elke organist, maar ook voor elke cellist vormt de muziek van Johann Sebastian Bach het hart van hun repertoire. Wat kunnen deze musici dus beter uitkiezen dan de drie sonates BWV 1027, 1028 en 1029 voor gamba en clacevimbel in een transcriptie voor orgel en cello?
Donderdag 22 juni 2023 om 20:30 in C.C ‘Werf44’, Schoolstraat 44 in 2970 Schilde
Feestconcert. Creatie Hanne Deneire en Quatuor pour la fin du temps van Olivier Messiaen, wordt in het najaar op Klara uitgezonden
Vrijdag 22 september 2023 om 20:30 in de Sint-Elisabethkerk in 2980 Zoersel
Bart Jacobs en Les Muffati, orgelconcerto’s van G.F. Händel.
Zondag 8 oktober 2023 om 16u in de Onze-Lieve-Vrouwekerk, Gemeenteplein, 2520 Broechem,
Slotconcert. Bernard Foccroulle en Roel Dieltiens, drie sonates van J.S. Bach.
Beluister hier het gesprek dat Katelijne Boon voerde met Raymond Van Soens, de drijvende kracht achter het festival.
