Vorige week was het Nederlandse stadje ‘s Hertogenbosch even een mondiaal centrum van de vocale muziek. De 53^ste editie van het Internationaal Vocalisten Concours was dit jaar gewijd aan het LiedDuo. Van de 74 deelnemende duo’s met 35 nationaliteiten, haalden niet minder dan 14 liedduo’s de halve finale. Op de finale vorige zondag, 24 november, presenteerden zich de vier duo’s die de finale bereikt hadden. Het was een mooi en sfeervol concert.

Dat er uit zo’n grote diversiteit aan deelnemers toch enkel dames, twee mezzo-sopranen en twee sopranen, uit de bus waren gekomen, leek op het eerste gezicht een beetje vreemd. Toch was er helemaal geen monotonie te bespeuren. Elk duo had een bijzonder gevarieerd programma samengesteld. We kregen allesbehalve enkel de typische romantische liederen van de Duitse componisten te horen, maar ook Franse mélodie of twintigste-eeuws werk. Elk vertolkte een Nederlandse componist. Zo ontdekten we boeiende liederen van Robert Heppener, Brechtje van Dijk, Alphons Diepenbrock en Johanna Bordewijk-Roepman.

De klemtoon van het concours lag uitgesproken op het musiceren als duo. Er werd dus niet enkel op de vocale capaciteit en de expressiviteit van de zanger/es geoordeeld, maar het was de bedoeling de totaliteit van de vertolking te beoordelen: de pianobegeleiding maakte dus mee deel uit van het al dan niet slagen voor de finale. Lied vertolken is immers een geheel van zang en begeleiding, waarbij de piano met empathie en ondersteuning de inhoud mee uitdrukt. Bij de zes juryleden waren er dan ook twee pianisten, zelf gerenommeerde liedbegeleiders. De jury was trouwens zeer prestigieus met de beroemde liedvertolkers Dame Felicity Lott, de Nederlandse mezzo Jard van Nes, de Nederlandse bariton Thomas Oliemans, de pianisten Graham Johnson en David Selig en de programmeur van het Concertgebouw Mirjam Wijzenbeek.

Ema Nikolovska, een uitstekende “verteller”

Van de dames die de vier finale-duo’s uitmaakten, waren er twee 26, één 25 en één dertig. De eerste prijs van het concours (Eugène Pannebakker LiedDuo prijs) ging naar de Canadese mezzo-sopraan Ema Nikolovska met de Amerikaanse pianist Michael Sikich. Zeker een terechte prijs. Ema Nikolovska viel niet alleen op met haar variatierijke mezzo met veel kleur, maar charmeerde met haar naturel. Samen met Michael Sikich was ze ook een uitstekende “verteller” van de liederen. Of ze nu Schuberts Auf dem See vertolkte, of een lied uit de Satires van Sjostakovitsj, ze vond steeds de juiste toon, wat op zo’n kort programma met van lied tot lied wisselende inhoud zeker niet makkelijk is. De Duitse mezzo Esther Valentin was een totaal andere verschijning, met eerder prima donna allure. Ze kwam ook iets afstandelijker over in haar vertolking, maar was vooral slordig in de articulatie waardoor de tekst vaak nauwelijks te verstaan was. Ze slaagde er bij momenten wel in spanning op te bouwen, zoals in het lied van Moritz Eggert of in Der Feuerreiter van Hugo Wolf. Daarbij speelde pianiste Anastasia Grishutina zonder meer ook een belangrijke rol. Esther Valentin is nog maar 26 jaar en verdiende zo de Junior Jury Prijs. Bovendien kon haar voorname charme zodanig bekoren dat haar duo ook de Persprijs en de Publieksprijs won. De Britse sopraan Harriet Burns kreeg een onderscheiding voor haar vertolking van het speciaal door Sylvia Maessen voor het concours gecomponeerde poëtisch-intieme werk Oh che tranquillo mar. Gary Beecher, pianist van Erika Baikoff, kreeg absoluut verdiend de Rudolf Jansen-prijs, die de pianist ook zelf aan hem kwam overhandigen. Erika Baikoff was de jongste finaliste die misschien nog niet al haar mogelijkheden kon waarmaken. Ze liet wel duidelijk horen dat ze zich met haar warme en tegelijk jeugdige sopraanstem kan ontwikkelen tot een zangeres die het liedgenre in de diversiteit van zowel intimiteit als passie met verve kan verdedigen. Een charmante verschijning. Wie we tijdens deze finale niet hoorden, was het duo dat de Prijs van de Vrienden van het IVC kreeg, namelijk de bariton Vincent Kusters en pianist Charlie Bo Meijering, die de halve finale haalden.

Mooi was uiteraard dat de directeur van het concours, Ivan van Kalmthout, zijn aankondiging van de prijswinnaars inzette met de bewering: “Everybody is a winner”. Want ook op dit concours is deelnemen uiteraard zeker zo belangrijk dan winnen en zijn zowel de voorbereiding als de optredens een uitdaging voor de jonge zangers. Bovendien krijgen ze tijdens de voorbereiding de kans om masterclasses te volgen met de gerenommeerde juryleden, zodat ze zowel technisch als interpretatief met talloze tips en bruikbaar advies naar huis terugkeren. Een prachtig concours, dat niet alleen hoog niveau biedt, maar tegelijk plaats heeft in een informele en aangename sfeer. Prettig om mee te maken. Volgend jaar is de editie van het Internationaal Vocalistenconcours ’s Hertogenbosch gewijd aan opera en oratorium.

• WAT: Internationaal Vocalisten Concours LiedDuo, finale
• WIE: Erika Baikoff & Gary Beecher || Ema Nikolovska & Michael Sikich || Esther Valentin & Anastasia Grishutina || Harriet Burns & Ian Tindale
• WAAR: ’s Hertogenbosch, Nederland
• WANNEER: zondag 24 november 2019
• FOTO: © Rahul Gandolahage