Op 29 november 1924 overleed Giacomo Puccini, een van de grootste operacomponisten aller tijden, in Brussel. Honderd jaar later herdenken we zijn laatste dagen in de Belgische hoofdstad en de bijzondere omstandigheden die leidden tot zijn staatsbegrafenis, ver van zijn geliefde Italië.
Een experimentele behandeling
In het najaar van 1924 reisde Puccini naar Brussel voor een experimentele behandeling tegen keelkanker. De 65-jarige componist, bekend van meesterwerken als ‘La Bohème’, ‘Tosca’ en ‘Madama Butterfly’, koos voor de expertise van Dr. Leroux in Brussel boven een vergelijkbare behandeling in Berlijn. Puccini nam zijn intrek in een stadspaleis aan de Koningstraat 294, dat nu bekend staat als Hotel Puccini. Ondanks zijn ziekte bleef hij werken aan zijn laatste opera, ‘Turandot’, in de hoop deze te voltooien tijdens zijn verblijf in Brussel.
Incognito in de hoofdstad en noodlot
De componist probeerde zijn aanwezigheid in Brussel geheim te houden. Toch werd zijn verblijf op 18 november onthuld door de krant Le Soir, wat de Italiaanse ambassade aanvankelijk ontkende. Puccini gaf zelfs een exclusief interview aan Le Soir waarin hij zijn liefde voor Brussel uitsprak: “Brussel kende ik al en ik ben er dol op; maar beeld je eens in hoeveel ik van de stad zal houden, als ze mijn gezondheid teruggeeft.”
Helaas sloeg het noodlot toe. Op 29 november 1924 bezweek Puccini aan hartfalen in de privékliniek van Dr. Leroux. Zijn plotselinge overlijden schokte de muziekwereld en leidde tot een indrukwekkende staatsbegrafenis in Brussel.
Een koninklijke uitvaart
De uitvaartplechtigheid vond plaats op 1 december in de Koninklijke Sint-Mariakerk in Schaarbeek15. Duizenden mensen verzamelden zich langs de drie kilometer lange route van de kliniek naar de kerk om een laatste eerbetoon te brengen aan de maestro. In de kerk waren hoogwaardigheidsbekleders uit België en Italië aanwezig, evenals vertegenwoordigers van de religieuze gemeenschap onder leiding van de pauselijke nuntius4. Het emotionele hoogtepunt was de vertolking van Gounod’s “Ave Maria” door Laure Bergé, de eerste zangeres van de Koninklijke Muntschouwburg,
Na de dienst werd Puccini’s kist onder grote belangstelling naar het Noordstation gebracht waar een speciale trein klaarstond om hem terug naar Italië te brengen. Zijn stoffelijk overschot werd uiteindelijk in 1926 bijgezet in zijn voormalige woning, nu het Museo Villa Puccini in Torre del Lago.
De Munt herdenkt Puccini met Turandot
Honderd jaar na Puccini’s overlijden blijft zijn muzikale nalatenschap voortleven. De Munt in Brussel eert eerder dit jaar de componist met een nieuwe productie van ‘Turandot’, de opera die hij in Brussel niet kon voltooien. Daarnaast organiseert het Choeur Sammartini op 29 november 2024 een groots herdenkingsconcert in de Sint-Mariakerk, precies een eeuw na Puccini’s overlijden.
Puccini’s korte, maar betekenisvolle verblijf in Brussel heeft een onuitwisbare indruk achtergelaten op de stad. Zijn staatsbegrafenis in de Belgische hoofdstad was een blijk van de universele waardering voor zijn muzikale genie en een passend eerbetoon aan een van de grootste componisten van die tijd.
