Passiezondag, 6 april 2025. Terwijl we in België vergast worden op aangenaam lenteweer, kuier ik dik ingeduffeld door de verlaten straten van Leipzig. Eigenlijk had ik verwacht dat alle klokken van de muziekmetropool zouden luiden, want er stond deze ochtend iets bijzonders te gebeuren: Herbert Blomstedt dirigeert zijn Gewandhausorchester in de Zevende Symfonie van Anton Bruckner.
Wanneer ik op de Augustusplatz aankom, stromen de mensen toe. In het tot op de nok gevulde Gewandhaus hangt er een bepaalde sfeer; iedereen kijkt vol spanning uit naar het concert. De orkestleden betreden het podium klokslag 11.00u. Concertmeester Sebastian Breuninger laat het orkest stemmen en verdwijnt dan. Vervolgens komt hij met Herbert Blomstedt aan de arm op het podium. De hele zaal veert recht en er weerklinkt een warm applaus. Wanneer Blomstedt het dirigentenpult bereikt en gaat zitten, geeft hij duidelijk het signaal dat ook het publiek moet gaan zitten. Hij wil muziek maken…
Van achter het orkest zie je de oude man een metamorfose ondergaan. Er verschijnt een lach op zijn gezicht, zijn ogen lichten op, hij knikt naar het orkest. Je voelt dat er iets staat te gebeuren. De muziek begint. Als luisteraar en toeschouwer word je meegesleurd in een verhaal, waarbij Blomstedt telkens weer de juiste dosering vindt in de gevoelens die Bruckner in zijn muziek tot uiting brengt. Blomstedt zelf zegt hierover: “Mahler documenteert zijn crisissen in zijn muziek, Bruckner overwint ze.”
Voor de doorwinterde Bruckneriaan is er echter nog een verrassing. Blomstedt heeft verder onderzoek gedaan in de verschillende edities die er van deze symfonie bestaan. Hij laat die van Haas, Nowak en Gutmann voor wat ze zijn en kiest bewust voor de nieuwe editie van Hawkshaw uit 2024. Op 97-jarige leeftijd heeft hij zich een partituur eigen gemaakt met verschillende andere tempowisselingen én de beruchte bekkenslag. De voorbije decennia heeft hij altijd geweigerd om deze te spelen, maar nu doet hij die wel, omdat Hawkshaw overtuigend bewijs voor Bruckners goedkeuring ervan geleverd heeft.
Als een regering ieder orkest zou opleggen nog maar één stuk te mogen spelen, dan zou het Gewandhausorchester zeker voor de Zevende Symfonie van Bruckner kiezen. Nadat het orkest de wereldcreatie van dit werk in 1885 verzorgd had, is het hun lijfstuk gebleven. Je merkt hoe iedere muzikant met een zichtbaar verjongde Blomstedt mee ademt, denkt en voelt. Hier is deze ochtend echt een symbiose tot stand gekomen. Niets klinkt geforceerd, gemaakt, nee, alles klinkt helder, liefdevol, lyrisch én wanneer het moet ook ruw en hard, maar steeds weloverwogen gedoseerd.
Een symfonie van Bruckner spelen heeft voor een muzikant iets weg van een marathon lopen. Deze ochtend zag je geen vermoeidheid op de gezichten van de musici, maar gedurende 75 minuten een glimlach. Nadat de laatste noot weerklonken was, volgde er meer dan een minuut stilte, voordat er een oorverdovend applaus losbarstte. „Op het einde van een Bruckner-Symfonie ervaren we een gevoel van volmaaktheid, een gevoel alles doorleefd te hebben,“ zei Sergiu Celibidache. De concertbeleving van deze ochtend voor musici en luisteraar kan je niet beter omschrijven…
