Anton II., Durchlauchtig Hochgeborener Fürst Esterházy de Galantha, Erbgraf von Forchtenstein, gefürsteter Graf von Edelstetten, erblicher Obergespan von Ödenburg, zo klonk de volledige naam van de integere, sympathieke, altijd vriendelijke en goedhartige vorst Esterházy, liefhebber en kenner van alle Schone Kunsten.
Na een langdurige ziekte is hij waardig overleden op 89-jarige leeftijd. Hij wijdde zijn leven aan het koesteren van familietradities en het behoud van de spiritualiteit van het Hongaarse cultureel erfgoed, vooral het kasteel Esterházy in Fertöd.
Deze vorst was, in rechtstreekse lijn, een nakomeling van dé Esterházy’s die mecenas waren van grote geniale kunstenaars zoals Haydn, Mozart, Beethoven en anderen. Het was via de muziek van Haydn dat hij jarenlang terecht kwam in Mechelen om tal van concerten bij te wonen die werden georganiseerd door de Oostenrijkvereniging Servus en het daaruit gesproten Haydn Genootschap.
Met trots mogen we met Klassiek Centraal zeggen en schrijven dat hij een fan was van ons magazine dat hij graag las. Deze Hongaars / Oostenrijkse / Duitse adellijke vorst was een polyglot die vloeiend Nederlands sprak. Hij was dol op het Vlaamse land dat hij als student in de zestiger jaren veel beter leerde kennen toen hij wijsbegeerte en voor ingenieur studeerde aan de Franstalige afdeling van de toen nog tweetalige Katholieke Universiteit van Leuven. Hij maakte de enorme spanningen van Leuven Vlaams mee. Hij zat graag met Vlaamse studenten in Het Kleine Tafeltje Rond, ooit een van de vele bruisende studentencafés in Leuven, nu een trendy zaak voor toeristen. Toen ik hem vroeg waar hij toch zo’n mooi Nederlands geleerd had, vertelde hij mij als volgt: “In het Kleine Tafeltje Rond als we pinten pakten met die Vlaamse studenten. Die waren veel ‘sympathischer’ dan die Walen, hahahaaa”. Zo, dat wisten we dan ook weer. Hij werd, na de vroege dood van zijn vader, op 11 jaar al feitelijk familiehoofd al werd zijn oom tot diens dood titelvoerder. Op zijn 19 belandde hij in ons land. Later kwam hij in de zakenwereld terecht en na de val van de Muur en de communistische dictaturen, waaronder ook Hongarije, zette hij zich onder meer in voor de herwaardering en restauratie van het door de naweeën van WOII fel toegetakelde paleis in Fertöd. Het paleis waar Haydn zijn afscheidssymfonie componeerde.
De Hongaarse staat, na WOII eigenaar geworden van het destijds geconfisqueerde paleis, stelde in het paleis waar de vorst als kind opgroeide en waar hij zijn vader in 2019 liet herbegraven, een appartement ter beschikking waar de vorst en zijn gezin konden wonen. Gek eigenlijk, je eigendom die je eigendom niet meer is door oorlogsperikelen en politieke keuzes, waar je decennia na je uitdrijving weer mag gaan wonen, braafjes luisterend naar en onder toeziend oog van de overheid.
Haydn, het ligt voor de hand. Welke componist anders dan Joseph Haydn kan je meer dan wie ook niet loskoppelen van de vorstelijke familie Esterházy? De Mechelse Oostenrijkfan Alfons Deleus, samen met zijn echtgenote Marie-Jeanne Lambrechts, wilden hun jarige vereniging groots vieren. Het werd iets met klassieke muziek, niet meteen dé muziek waar beiden voor vielen, maar goed, om een lang verhaal kort te maken, het werden concerten in Mechelen met muziek van Haydn. En dat beviel veel meer dan gedacht. Hieruit groeide de Haydnbiënnale en later het Haydn Genootschap dat jaarlijks in oktober / november de succesvolle concertreeks Amazing Haydn organiseert. Zij verliezen met het overlijden van Vorst Anton II Esterházy de Galantha de erevoorzitter, maar vooral hun mentor en morele steunpilaar.
Van het een kwam het ander en het organisatietalent van Alfons Deleus, die wist dat je voor grote feesten niet buiten de ambassadeurs, burgemeesters en ministers van landen als Oostenrijk kan, bracht hem tot de onbereikbare vorst. De man en zijn (latere) tweede echtgenote werden echte vrienden. En zo leerden wij hem met Klassiek Centraal ook kennen en het mag gezegd, hij waardeerde ons werk zeer sterk. Zo wilde hij absoluut aanwezig zijn op een Uitreiking Gouden Labels waar hij aan onder meer de balletdanser Alain Honorez het Gouden Label Carrière overhandigde (juni 2012). Een paar keer was ik te gast in het prachtige paleis in Fertöd (Hongarije) en een keer zelfs als ere-gast op een concert in het paleis waar alleen mensen met meer kapitaal aanwezig waren op een fondsenwerving om het voormalige operahuis van het paleis terug te kunnen opbouwen. Wat keken al die mensen tijdens de pauze hun ogen uit: wie was toch die niet naar het protocol geklede man die daar, samen met de vorst, een appelsapje zat te drinken aan een tafeltje en een voor hen onverstaanbare taal sprak, een taal die ook hun vorst blijkbaar vlot sprak?
Met vorst Esterházy verliezen zijn echtgenote, zijn familie, zijn paleis, zijn medewerkers, zijn Hongarije en Oostenrijk, maar ook Mechelen, het Haydngenootschap en Klassiek Centraal een pracht van een mens. Hij laat talloze fijne, mooie, warme herinneringen na. Vaarwel. Lebe wohl lieber Fürst und bitte, grüsst Joseph Haydn von uns!
