Een date, ja, dat wil iedereen toch wel eens meemaken, toch? En zeker een date waar muziek alles inkleurt. Het Belgian National Orchestra en presentator Thomas Vanderveken zorgen voor de date tussen hen en het publiek.
De uitnodiging klonk als volgt: “Maak kennis met een gloednieuw concertformaat: de Symphonic Dates, ideaal om de wereld van klassieke muziek op een toegankelijke manier te ontdekken. In één uur tijd ontrafelt Thomas Vanderveken de geheimen van een groot symfonisch meesterwerk in een korte, “wakkere” inleiding (in het Engels, boventitels in het Nederlands en Frans). Voor deze eerste editie duiken we in Dvořáks Negende symfonie, Uit de Nieuwe Wereld”.
Slechts één werk op het programma? Een concert dat om 19 uur begint? En dat met als kleine extra een presentator die we kennen van radio en TV? Is dat niet wat ‘mager’? Dat zijn dingen die door het hoofd kunnen spelen van de trouwe concertganger. Eigenlijk ben ik een beetje ongerust: zal de zaal wel genoeg publiek trekken? Dat zal zeker. De zaal zit vol.
Het concert wordt met een boeiende uitgebreide uitleg, gepresenteerd door een Thomas Vanderveken die weet waar hij het over heeft. Op een animerende, vlotte wijze die hem zo typeert en tot ‘ideale schoonzoon’ maakt, geeft hij allen die het verhaal van deze symfonie niet kennen, heel wat leerrijke informatie. Plots kreeg ik dankzij die uitleg een ander zicht op de componist die zo letterlijk rijkelijk kon leven en werken in New York. Dit werk wordt dikwijls afgeschilderd als dat van de heimwee die Antonín Dvořák (1841-1904) in de greep had. Dat zal deels gespeeld hebben, maar is het niet de brutaliteit van de kolonisten die geen enkele vorm van respect hadden voor de ‘Indianen’ en de afstammelingen van de ‘negerslaven’ zoals dat toen heette? De componist verwijst niet zomaar naar een begrafenis en een trouwfeest van de ‘indigenous people’ en de muziek-met-toekomst’ van de Afro-Amerikanen. Een gevoelsmens als Dvořák moet zwaar aangegrepen geweest zijn door de beschamende behandeling van deze mensen met hun oude culturen dat hij mogelijk daarom niet alleen heimwee naar huis had, maar wel degelijk besliste dat land te verlaten en beter huiswaarts te keren.
De uitvoering startte met een minuut stilte. Daags voor het concert overleed concertmeester Alexei Moshkov, iets wat de orkestleden vernamen net voor de generale repetitie. Zoiets komt binnen en legt een domper op de feestvreugde. Het woog zeker op de musici en de dirigent, het kan niet anders. Het gaf het hele concert een bijzondere inwerking en de terechte langdurende staande ovatie van het publiek was mee door deze emotie geladen.
Voor het concert had ik nog een afspraak met enkele musici, iets drinken en eten misschien in Café Bozar? Daar zou ik op de mensen enkele minuutjes wachten. Hola, wat een schande zeg, Nederlands spreken en wachten op iemand? Hier? De obers zetten me eruit, letterlijk. Nederlands is voor hen een vreemde taal, onbeleefdheid blijkbaar gebruikelijk als hen iets niet zint. Zullen we even de Michelingids op de hoogte brengen? Het was in elk geval heel wat gezelliger aan de overkant.
