Het Royal Opera House Covent Garden van Londen heeft het seizoen afgesloten met een vrij
ongewone wereldcreatie : de allereerste uitvoering van “L’Ange de Nisida” die opera van Donizetti
die nooit opgevoerd werd maar waarvan de partituur gedeeltelijk werd “hergebruikt” in “La
Favorite”

“L’Ange de Nisida” zou een van de eerste werken geweest zijn die Donizetti speciaal schreef voor Parijs waar hij zich in 1838 gevestigd had. Het was een opdracht van het Théâtre de la Renaissance waar een productie van zijn “Lucie de Lammermoor” triomfen had geoogst in augustus 1839. De compositie van “L’Ange de Nisida” was afgerond in december 1839 en de voorbereidingen voor de creatie begonnen, maar de datum van de première werd telkens weer verschoven. In mei 1840 werd het Théâtre de la Renaissance failliet verklaard en “L’Ange de Nisida” de opera die speciaal voor dit theater bedoeld was, ging daarbij verloren.

Donizetti heeft wel gepoogd andere theaters in het werk te interesseren en het te adapteren maar zonder resultaat. Uiteindelijk heeft hij heel wat bladzijden van de partituur van “L’Ange de Nisida” “gerecycleerd” in “La Favorite”, waarbij hij onder meer de tekst evenals de vocale partijen en de orkestratie aanpaste om die fragmenten in een andere dramatische context te gebruiken. De rest van de partituur van “L’Ange de Nisida”, een vrij incoherente verzameling van ongeveer 500 manuscript bladzijden, werden bewaard in de Bibliothèque Nationale de France in Parijs. Onder leiding van Dr. Candida Mantica zijn musicologen in ongeveer tien jaar tijd erin geslaagd de partituur van “L’Ange de Nisida” enigszins te reconstrueren zoals Donizetti ze had bedoeld. Het is deze versie die nu in concertvorm is gepresenteerd in Covent Garden en opgenomen werd door “Opera Rara”, de organisatie die zich specialiseert in de herontdekking van het repertoire van de 19de eeuw. De uitgave van de cd, voorzien van uitgebreide commentaar, is voorzien voor volgend jaar.

Het libretto van Alphonse Royer en Gustave Vaëz lijkt heel sterk op dat van “La Favorite” : Sylvia, de engel van Nisida (een klein eiland in de buurt van Napels) is de maîtresse van de koning die verplicht wordt haar weg te sturen. Hij laat haar trouwen met Leone, de man die heimelijk van haar houdt maar niet weet wie zij eigenlijk is. Wanneer Leone dit tot zijn schande ontdekt, zoekt hij heil in een klooster. Daar zoekt Sylvia hem op om vergiffenis te vragen en te sterven. Maar in tegenstelling tot “La Favorite” is “L’Ange de Nisida” een “opera semiseria” met een personage, Don Gaspar, de kamerheer van de koning, die voor een eerder storende, ongepaste komische noot zorgt en het libretto beslist geen sterkere dramatische kracht geeft. Maar eens het eerste bedrijf en de tussenkomsten van Don Gaspar achter de rug zijn, biedt de partituur van “L’Ange de Nisida” heel wat mooie bladzijden (dikwijls inderdaad vertrouwd uit “la Favorite”) met een schitterend kwartet en
grote ensembles.

Aan het hoofd van het orkest van de Royal Opera heeft Mark Elder leven, kleur en schittering aan de partituur van Donizetti gegeven en de ensembles met vaste hand geleid en geïnspireerd. Opgesteld in functie van de eisen van de opname en de plaats van de microfoons kregen de zangers niet veel gelegenheden om deze concertante versie wat dramatische interactie te geven. Wie de meeste mogelijkheden had was Laurent Naouri, de enige francofone zanger van de bezetting, die met sonore stem en een voorbeeldige tekstprojectie een pittoreske en irriterende Don
Gaspar presenteerde. De partij van Sylvia biedt de zangeres niet dezelfde dramatische mogelijkheden als die van Leonore in “La Favorite”. Joyce El-Khoury gaf haar personage adel en emotie, maar miste toch enigszins overtuigingskracht en haar sopraan kon meer kleur en fluweel gebruiken. David Junghoon Kim (Leone) zong zijn aria’s op elegante manier met een mooie bel canto- stijl maar weinig dramatische interpretatie. Vito Priante gaf de Koning vocale allure en Evgeny Stavinsky liet in de partij van de Kloosteroverste een mooie basstem horen. De koren van de Royal Opera deden het prima.

Een schaterlach als afscheid!

Om het seizoen met een lach af te ronden presenteerde de Royal Opera een herneming van Verdi’s Falstaff in de enscenering van Robert Carsen, voor het eerst te zien in Covent Garden in het seizoen 2011-12. De Canadese regisseur, bij ons goed bekend dank zij zijn realisaties voor Opera Vlaanderen en ondertussen internationaal gesolliciteerd, situeert de handeling rond 1950 maar verraadt daarbij Shakespeare noch Verdi. In een suggestief decor van Paul Steinberg accentueert hij het contrast tussen de dikwijls verarmde Engelse adel (Falstaff) en de “nouveaux riches” van de middenstand (Ford en de vrolijke vrouwtjes van Windsor) en maakt van de in Engeland zo geliefde jacht een belangrijk thema. Deze productie heeft niets van haar elan, haar aanstekelijk goed humeur en haar vleugje melancholie verloren en eens te meer kon je de uitstekende regie van de personages en de koren bewonderen met de zorg voor het detail die de ensceneringen van Robert Carsen kenmerkt.
De opvoering werd met zwier vertolkt door een homogeen ensemble onder de muzikale leiding van Nicola Luisotti die Verdi’s magistrale partituur deed schitteren en de opvoering boeide van de eerste tot de laatste noot.

Er was natuurlijk, in de eerste plaats, de Falstaff van Bryn Terfel, een “grand seigneur” zelfs in zijn eerder schamele toestand die de tekst en de muzikale zinnen met zorg, een uitstekende tekstprojectie en zijn expressieve, sonore stem detailleerde en een personage vol humor en menselijkheid neerzette. Marie-Nicole Lemieux herhaalde haar memorabele Mistress Quickly, zo vitaal en amusant en gezongen met haar ruime, warme stem. Ze werd goed omringd door Ana Maria Martinez (een elegante Alice), Marie McLaughlin (Meg) en Anna Prohaska (een fijne Nannetta). Haar aanbidder Fenton had de jeugd en soepele stem van Frédéric Antoun. Simon Keenlyside was niet zo overtuigend als Ford, weinig presence en zwakke stem). Peter Hoare gaf temperament aan Dr. Caius en Michael Colvin en Craig Colclough (recent nog als Falstaff in Opera Vlaanderen te horen) gaven leven en kleur aan Bardolfo en Pistola. Een opvoering die je met een goed gevoel en een glimlach verlaat!

• WAT: L’Ange de Nisida, Falstaff
• WIE: Gaetano Donizetti, Mark Elder, Laurent Naouri, Joyce El-Khoury, David Junghoon Kim, Vito Priante, Evgeny Stravinsky, Giuseppe Verdi, William Shakespeare, Robert Carsen, Paul Steinberg, Nicola Luisotti, Bryn Terfel, Marie-Nicole Lemieux, Ana Maria Martinez, Marie McLaughlin, Anna Prohaska, Frédéric Antoun, Simon Keenlyside, Peter Hoare, Michael Colvin, Craig Colclough
• WAAR & WANNEER: Londen Royal Opera House Covent Garden, 18-21 juli 2018 (L’Ange de Nisida), 7-21 juli 2018 (Falstaff)
• FOTO’S: Russell Duncan, Catherine Ashmore (The Royal Opera © 2018)