De ukelele kent een rijke geschiedenis en wordt bespeeld in verscheidene muziekstijlen en -genres. Toch weet Giovanni Albini te verbazen. De waaier aan klanken die hij op de vier snaren en één klankkast weet te produceren, is opmerkelijk. Viertien componisten met elk een verschillende muzikale taal zijn te horen. Met dit veelzijdige programma wil Albini met zijn ukelele een vaste plaats in het hedendaagse klassieke muzieklandschap veroveren.

© Beatrice Buzzi

Giovanni Albini (°1982) is componist, ukulelist, muziektheoreticus en hoogleraar aan het Conservatorium “Antonio Vivaldi” van Alessandria (Italië). Hij is een ukelelist die zich toelegt op het moderne en klassieke repertoire. Hij geeft opdrachten en voert nieuwe hedendaagse klassieke muziek geschreven voor de ukelele uit en transcribeert klassieke en gerenommeerde hedendaagse en twintigste-eeuwse partituren voor de ukelele. Met zijn laatste cd A Contemporary Ukulele verkent hij het nieuwste repertoire voor de ukelele.

De rode lijn door het programma is de conversatie met reeds bestaande muziek en de klassieke muziektraditie. Dies Rainbow [track 01] van Fabrizio Nastari (°1990), waarmee de cd opent, is net als de titel een samenvoeging van twee verschillende muzikale werelden. Enerzijds is de ukelele-klassieker Somewhere over the rainbow een van de twee hoofdmotieven. Daartegenover staat het eeuwenoude gregoriaanse melodie van het Dies Irae als tweede motief. Het resultaat is speels, ironisch en technisch veeleisend.

Naast muzikale linken is het gebruik van electronica een tweede belangrijke speler op deze cd. In composities zoals Preludio Variato [track 02] van Alberto Barberis (°1988) wordt de klank van de ukelele aan de hand van web app software (live electronics) opnieuw uitgevonden. Alles draait hierbij om timbre ontwikkeling. Deze zoektocht naar een nieuwe identiteit leidt tot een postrock klank gegoten in een vrije muzikale vorm.

In Obscure Particles [track 05] van Andrea Beggio (°1985) wordt electronica gebruikt om te ontsnappen aan de bijnaam van “zakinstrument”. Deze compositie maakt niet gebruikt van live electronics maar van vooraf opgenomen fragmenten. Geen traditioneel getokkel op de scordatura snaren maar andere geluidselementen op het instrument worden aan de hand van extended techniques verkend. De opgenomen tape-fragmenten dienen als trigger voor muzikale verkenning. De grenzen van wat mogelijk is, worden opgezocht. Het doet verlangen om te zien welke handelingen voor welke geluidseffecten zorgen.

Een dergelijke verkenning met meer traditionele klanken is te horen in Milan, Miseremembered [track 11] van Frederick Rawski (°19??). Echo’s naar een 16e-eeuwse pavane van de Spaanse luitist en componist Luis de Milán (ca.1500-ca.1561) weerklinken. Het woord echo’s mag in deze compositie letterlijk genomen worden aangezien er een digitale vertraging het spel van de ukelele verdubbelt. Het traditionele pavaneritme wordt verbrokkeld en het muzikale totaalbeeld gebroken. De titel “verkeerd onthouden” is perfect gekozen.

“Naast de intrinsieke muzikale waarde […] is er nog een belangrijke uitvoeringskeuze. Hoewel elk stuk is geschreven voor de ukelele, koos Albini voor veel verschillende ukeleles, afhankelijk van elk stuk, waarbij hij koos voor een bepaalde grootte en tessituur (sopraan, concert, tenor, enz.) in overeenstemming met zowel de technische als de expressieve behoeften van de partituur,” zo schreef Giovanni Cestino.

Deze cd etaleert dus niet enkel de muzikale stilistische mogelijkheden maar ook de timbre-diversiteit van de leden van de ukelelefamilie. Daarmee slaagt Giovanni Albini erin om de verschillende aspecten van de ukelele te belichten en maakt hij komaf met de onterechte bijnaam “zakinstrument”.

 3.6/5

• WIE: Giovanni Albini [ukelele]
• WAT: A Contemporary Ukulele
• UITGAVEN: Da Vinci Classics (7.46160911472)
• BESTELLEN: JPC