Die nummer 8 is toch werkelijk speciaal. Zonder meer een gezongen symfonie. Mahler had eerder al stemmen en koren geïntroduceerd in zijn symfonisch werk, maar nu krijgen ook de stemmen een behandeling als waren het instrumenten. Want, zo dacht Mahler, is de stem ook niet het mooiste menselijk instrument?
Hij vond zijn 8ste dan ook zijn beste werk tot dan gemaakt, in 1906. Hij kreeg gelijk bij de première in 1910. Het was een schitterend succes. Geen klassieke vierdeling dit keer, twee delen moesten volstaan, erg verschillend maar allebei even indrukwekkend. En als je al die muzikanten op scène zag én zelfs in de loges, wàs dat inderdaad indrukwekkend. Zijn uitgever doopte het werk de “Symfonie Der Tausend” .In Bozar waren er toch iets minder, maar toch genoeg om die term te rechtvaardigen.
Drie federale instellingen bundelden hiervoor hun krachten: Bozar, het orkest en koor van De Munt (inclusief kooracademie, kinder- en jeugdkoor) , het Belgian National Orchestra, 8 solisten én en plus, het Vlaams Radiokoor. Aantal instrumenten? Niet alleen strijkers, blazers, slagwerk, maar ook een harmonium, piano, celesta, elektrisch orgel, (niet dat van Bozar, nog altijd herstellend van de brand…) zelfs mandoline. Zoveel heb je nog niet samen én overweldigend gehoord bij de opening van een symfonisch werk.
Echt oorverdovend klonk het. Of het ook goed klonk in de oren van de verfijnde Alma Mahler, dat valt te betwijfelen. Moest hij hiermee zijn vrouw behagen om haar terug in het familiaal gareel te krijgen? Maar dit meesterlijk werk was alleszins een compositorische krachttoer. En ja, er kwamen ook lyrischer passages waarin solisten en koren, maar ook de orkesten konden schitteren tot en met een streelzachte Sylvia Huang vioolsolo. Maar alles bouwde terug op naar een climax waarbij het publiek vanuit de koninklijke loge bijna omvergeblazen werd door schallende trompetten en trombones.
“Nicht diese Töne”, zou Beethoven nu zeggen voor het totaal andere tweede gedeelte. Niet langer gebaseerd op de gregoriaanse Pinkster hymne “Veni Creator Spiritus”, maar dit keer op de slottekst van Goethe’s romantisch Faustverhaal. Al die uitvoerend kunstenaars, want zo kan je al die muzikanten en zangers toch noemen, kunstenaars, slepen ons nu volop mee in dat verhaal. Soms prevelend en dan weer uitbundig. Omdat Mahler schreef als waren zangers instrumenten verzonken hun stemmen zich soms in het echte instrumentarium van Mahler, het jubelende orkest. Dat voerde ons naar hogere sferen, naar een slot dat verlossing moet uitstralen, weg van de aardse kommer en kwel en aangevuurd door schelle bazuinstoten, opnieuw vanuit de koninklijke loge.
Liefde triomfeert bij Faust, zo hoopt ook Mahler zijn huwelijk te redden. Wat we hebben meegemaakt was in elk een triomf voor de drie federale instellingen, triomf voor alle muzikanten en vooral, triomf voor dirigent – staande ovatie- Alain Altinoglu.
