Alexandre Tharaud was lang een naam tussen de vele aanstormende jonge pianisten. Tot ik de film van Michael Haneke zag. Daar kreeg zijn naam de concrete invulling van een ‘rising star’ die Schubert speelde, met zijn oud-lerares en haar man in het publiek. En die hen kort erna zijn gloednieuwe CD wou brengen maar tot zijn ontzetting moest vaststellen dat hij die vergeten was!
Zaterdag was Tharaud in het Concertgebouw Brugge. Ook voor een recital: Rameau, Mozart en bewerkingen van Franse chansons. Ook met een nieuwe CD. Zijn ex-pianolerares en haar man, Emmanuelle Riva en Jean-Louis Trintignant, zijn ondertussen overleden. Maar zijn CD’s, die had hij bij: Pianosong of een keuze van 29 selecte chansons, getransformeerd en verheven tot volwaardig podiumrepertorium. Vóór hem, in de ‘années folles’, deed Jean Wiéner dat al voor de ‘die-hards’ in het spraakmakende Parijse cabaret ‘Le Boeuf sur le toit’. In 1953 verhief de Bulgaars-Franse Alexis Weissenberg (1929-2012), één van de beste pianisten van de 20ste eeuw, het alledaagse tot poëzie en kunst, toen hij, in het spoor van Charles Trenet, de charme van “En avril, à Paris” aan de toetsen toevertrouwde.
Het klavier zingt, spreekt en ontroert
In zijn zoektocht tussen klassiek en populair koppelde Tharaud een kristalheldere Mozart-Sonate en een dansante Rameau aan de Franse lied- en chansonkunst. Van Mozart hoorden we de ‘Turkse mars’ al zo vaak, dat we niet meer stilstaan bij de link tussen zijn elegante tijdsgebonden composities en de toenmalige muziek van de Janitsaren, die op Westerse oren grote indruk maakte. In de inleiding trok Jan Christiaens met beeld en klank de aandacht op de dominante trommen, de schetterende trompetten, de lawaaierige schalmeien en de rinkelende bellen van deze elitetroepen van het Ottomaanse Rijk, waarvan de evocatie zo ingenieus afwisselt met meer pianistieke passages in Mozart’s ‘Alla Turca’. Ook bij Rameau was het klavier een bron van uiteenlopende muzikale en emotionele sferen.
Tharaud koos voor een van zijn ‘Nouvelles Suites’ en dat gaf hem de kans om bijzondere klankeffecten te bekomen, zoals de illusie van drie handen in ‘Les Trois Mains’ of de klank van een blazersensemble in ‘Fanfarinette’. Melodie en ornamentiek gingen hand in hand. Toch dwaalde, net bij Rameau, mijn aandacht ongewild af! Was het een indruk? De aard van de muziek? De herinnering aan de klank van het klavecimbel? Een te romantische benadering? Wellicht was het dat laatste, want de staccato’s aan het einde van de Suite bewezen dat het ook pittiger kon…
Hommages
Alexander Tharaud is een poëet aan de piano. De fluwelen beginnoten van Poulenc’s ‘Hommage á Piaf’ bewezen het met verve. Hij goochelt met rubato’s en ralentando’s. Zijn interpretaties zijn meer dan arrangementen of bewerkingen. Soms zijn het totale transformaties, onherkenbaar bij het begin. Maar net dat maakt het zo boeiend. Zijn versie van ‘Ne me quitte pas’, een schreeuw naar liefde bij Brel, was in de bewerking van Abdel Rahman El Bacha, hier geëerd als winnaar van de Koningin Elisabethwedstrijd 1978, een geprevel van kristallijne klanken, zo frêle als de pianist zelf.
Even beklijvend was ‘La Bohème’ van Aznavour. Heel traag, aarzelend, mijmerend, als was Tharaud aan het improviseren, kwam het er, ‘simple comme bonjour’, om dan uiteindelijk los te barsten. Jazzy trekjes, goed geplaatste dissonanten, ongenadige ritmes gaven standards als ‘J’attendrai’ of ‘Padam’ de Schwung die ze vroegen. Een staande ovatie en een sympathieke signeersessie rondden de avond fijn af.
