Afgelopen zaterdag kon u een schitterend concert bijwonen in de Bijloke te Gent. Het Brussels Philharmonic en het Vlaams Radiokoor sloegen de handen ineen en brachten o.l.v. Ilan Volkov een religieus geïnspireerd programma met exclusief 20-eeuwse werken van Messiaen, (Lili) Boulanger, Poulenc en Stravinksi.
Het koor mocht de spits afbijten met Messiaens “O Sacrum convivium!”, een compact werk voor gemengd koor dat hij vrij vroeg schreef en later wel eens van gezegd zou hebben dat het niet representatief zou zijn voor zijn stijl. Desondanks, is het werk wel vrij populair geworden, het is een prachtig meeslepende compositie met één van de mooist klinkende Halleluja’s aan het slot en het Vlaams Radiokoor koor zong het motet vol overgave.
Geen tijd om op adem te komen want het tweede werk op het programma “Vieille prière bouddhique (Prière quotidienne pour tout l’univers)” van Boulanger is een absoluut meesterwerk. Een werk voor tenor, koor en orkest met een sublieme orkestratie. Musicoloog Harry Halbreich schreef ooit over de tekst uit dit Boeddhistisch gebed « C’est un texte admirable en son message de paix et de tolérance largement œcuménique, englobant nommément la création entière. » De muziek van Boulanger, die tilt de tekst naar een nog hoger niveau. Traag, maar gestaag wordt één vaste melodie herhaald en gevarieerd. De compositie wordt gekenmerkt door een uitgeklede eenvoud en een onmiskenbaar inzicht in het scheppen van muziek. Het is een groots en episch stuk dat je meteen in vervoering brengt, ook de zaal moest even naar adem happen na het machtige slotakkoord.
Het wonderkind Messiaen schreeft op 22-jarige leeftijd zijn eerste mature orkestwerk. “Les offrandes oubliées” is een triptiek bestaande uit “La Croix”, “La Péché” en “L’Eucharistie”. Dit orkestwerk zette meteen de toon voor wat nog zou komen in zijn oeuvre. De Brussels Philharmonic bracht een prachtige interpretatie vol overgave en gevoel. Vooral het laatste serene deel “L’Eucharistie” zindert nog na.
De eerste helft van het concert werd afgesloten met een ander fenomenaal werk van Boulanger, Psalm 129: “Ils m’ont assez opprimé dès ma jeuneusse”. Origineel is dit werk voor bariton en orkest geschreven, maar Lili’s zus, de gevierde pedagoge Nadia Boulanger, bewerkte het voor koor en orkest. Dit groots opgezet werk zit boordevol prachtige passages: de dramatische entree van het mannenkoor, een grote climax met het koper en een hemels zoet einde: vrouwenstemmen blijven hangen gecombineerd met een weelderig zachte orkestratie. Het is pijnlijk om te beseffen dat Boulanger de creatie van dit prachtstuk en dat van “Vieille prière bouddhique” helaas zelf nooit gehoord heeft, omwille van haar vroegtijdige en betreurde dood op slechts 24-jarige leeftijd.
Na de pauze bracht de nieuw opgestelde bezetting de “Choral-Variationen über das Weihnachtslied ‘Von Himmel hoch da komm’ ich her” van J.S. Bach in een bewerkte versie van Stravinksi en Poulenc’s onheispellende “Tenebrae factae sunt” uit “Quatre motes pour un temps de pénitence”. Deze twee werken leidden de Psalmensymfonie van Stravinksi in, het hoogtepunt van de avond dat een logische aansluiting vormt op de religieuze werken van Boulanger, Messiaen, Poulenc en Bach. De wereldpremière van dit neoklassieke meesterwerk werd nota bene gegeven in Brussel door de Société Philharmonique de Bruxelles op 13 december 1930. Stravinksi heeft voor deze compositie verscheidene psalmen op muziek gezet gecombineerd met barokke compositietechnieken zoals het contrapunt en de dubbelfuga in het tweede deel. “Symfoniseren van psalmen” zo noemde Stravinski het zelf. Het Vlaams Radiokoor, de Brussels Philharmonic en dirigent Ilan Volkov doen het werk eer aan. Bravo!
