Marc Bouchkov in de Bijloke op 12 oktober en Vilde Frang in Concertgebouw Brugge op 19 oktober.

Elisabethwedstrijd

Sinds zijn passage in de Elisabethwedstrijd in 2012 maakt violist Marc Bouchkov een grote internationale carrière. Hij speelde op 12 oktober het vioolconcert van Brahms in de Gentse Bijloke met het Symfonieorkest Vlaanderen. Wat een violist, wat een schwung en dynamiek! Een gouden vioolklank, een geraffineerd vibrato, dat zelfs in concertzaal de Bijloke tot achteraan de zaal doordringt. Ook wanneer hij niet speelt, straalt hij enthousiasme uit en knikt en wiegt hij mee met het orkest.

Violist Bouchkov heeft een bijzondere band met de Elisabethwedstrijd. Niet alleen Marc in 2012, ook zijn vader Evgueni won de derde prijs in het grote jaar 1989, toen we kennis maakten met het fenomeen Vadim Repin. Vader Evgueni en zoon Marc, maar dat is nog niet alles. In 1963 was ook zijn grootmoeder Zarious Schihkmoursaieva laureaat van de wedstrijd. Drie generaties! Marc Bouchkov werd in het Franse Montpellier geboren uit een Russische vader en een Oekraïense moeder, verzoent daarmee beide landen in zich.

Overweldigend

Ben ik zoals velen in de eerste plaats naar het concert gekomen om naar topviolist Marc Bouchkov te luisteren, na de pauze staat er nog iets te gebeuren: dirigente Kristiina Poska richt enkele woorden tot het publiek over de tweede symfonie van Sibelius. In deze symfonie niet alleen de donkere klanken uit het mysterieuze Noorden, er zijn ook lichte en warme klanken, want hij schreef ze in Italië. “Do not understand but feel this music”, raadt Poska ons aan.

Nadat de laatste noot heeft geklonken weet ik niet goed wat er met mij is gebeurd. Zo overweldigend heb ik Sibelius nog nooit gehoord. Een lokroep uit het donkere Noorden, waar doorheen de melancholie van mensen die te weinig zonlicht hebben af en toe het noorderlicht priemt.

Mammoet

De warme klank van de strijkers, afgewisseld met het briesen van de koperblazers, het striemen van de hoorns, wat een toporkest is dit Symfonieorkest Vlaanderen geworden onder leiding van Poska. Wanneer ik mijn ogen sluit zie ik een mammoet die opstaat uit de door de klimaatverandering gesmolten permafrost. Het orkest speelt zoals een overweldigend dier dat het publiek tot de laatste noot in de ban houdt. “This is our music”, drukt Poska me op het hart wanneer ik haar achteraf even met haar babbel. Poska komt uit Estland, dat qua cultuur en taal heel sterk verwant is Finland.

Kristiina Poska signeerde ook de laatste CD van het Symfonieorkest Vlaanderen signeert, met Beethovens tweede en derde symfonie. Daar hoor ik eens te meer tot welk niveau dit orkest de laatste jaren is opgeklommen. Een godsgeschenk voor de Vlaming die ik ben, met het Symfonieorkest Vlaanderen als huisorkest in concertzaal de Bijloke. Een violist die Rusland en Oekraïne in zich verzoent, een orkest dat goddelijk speelt… Niet slecht om deze Grote Verzoendag op zaterdag 12 oktober af te sluiten.

Aangegrepen

Een week later staat opnieuw een vioolgigant op het podium, nu in de Brugse concertgebouw. De Noorse Vilde Frang is sinds meer dan tien jaar absolute top aan het vioolfirmanent. Ze is op jonge leeftijd onder de hoede van Anne-Sophie Mutter genomen en speelde met de grootste orkesten en dirigenten. Het vioolconcert van Elgar wordt vooraf kundig ingeleid door musicoloog Francis Maes. Hij drukt ons op het hart door het grote orkestgeweld te luisteren naar de intieme en frêle vioolklank van Frang.

Tijdens de intro van het orkest staat Vilde Frang inderdaad met een wat verloren blik op het podium met haar viool en strijkstok in de rechterhand. Maar eens ze begint speelt Vilde Frang het lange en doorwrochten concerto hier en daar ingetogen, in andere passages wild en frank. Een flauw woordgrapje, maar ook hier was ik overdonderd en vooral ook aangegrepen in de lyrische en ingetogen passages.

Met haar 38 is ze een leeftijdgenote van de iets jongere Marc Bouchkov.

Zonder grote wedstrijden te winnen is ze een product van het zogenaamde sterrensysteem. In de klassieke muziek is er geen plaats voor honderd supertalenten op de viool, alhoewel die er wereldwijd natuurlijk wel zijn.

Ik was geen fan van haar, vond ze in het barokke en klassieke repertorium van Bach tot Beethoven soms wat etherisch of zelfs maniëristisch. Maar vanavond heeft ze me ingepakt. Deze laatromantische werken zijn haar habitat, zoals ze ook schittert in concerti van Korngold of Benjamin Britten.

Tweede keer tweede van Sibelius

Na de pauze staat opnieuw de tweede van Sibelius op het menu, zo kan ik het Deutsches Symphonie-Orchester Berlin onder leiding van de Britse dirigent Robin Ticciati vergelijken met het Symfonieorkest Vlaanderen van vorige zaterdag. Het eerste wat opvalt is dat dit in Brugge een echte concertzaal is, tegenover de omgevormde ziekenzaal van de Bijloke.

Tijdens de tweede symfonie van Sibelius begrijp ik wat Poska bedoelde, toen ze vertelde dat dit haar muziek is. Misschien spelen ze te positief of te idealistisch, er ontbreekt iets. Je hoort het bijvoorbeeld in het begin van het tweede deel, bij pizzicato van contrabassen en celli. Bij dit orkest in Brugge was er in deze en andere passages een andere dynamiek, waarmee je wel Beethoven of Brahms kan interpreteren, maar waarbij het ontbreekt aan ingetogenheid en donkerte.

Vleugels en snavels

Deze grote zaal van het Brugse concertgebouw, dat al ruim twintig jaar de grootste orkesten, ensembles en solisten ontvangt, is niet alleen een genot voor de oren. De verticale elementen achter de scène bieden een kleurrijke aanblik. Bovenaan op de rug van de stoelen staan versregels uit gedichten. Op de twee stoelen voor mij staat “Sommige mensen kijken in de lucht en zien vrouwen met vleugels en mannen met snavels”. Precies wat ik op deze twee concertavonden heb meegemaakt. De komende nachten zal ik dromen van de vleugels van Vilde Frang en de snavel van Marc Bouchkov.

Na de tweede symfonie van Sibelius speelt het Deutsches Symphonie-Orchester Berlin als bis nog de overbekende Nimrod-variatie van Elgar. Na het applaus en de staande ovatie doen de orkestleden iets wat alleen Duitse musici doen, denk ik. Ze omhelzen elkaar alsof ze de wereldvrede is aangebroken. Alle Menschen werden Brüder…