Voor het eerst in negen jaar brengt Janine Jansen een nieuw concerto-album uit, waarbij ze wordt begeleid door Klaus Mäkelä en het orkest dat hem voor het eerst als chef-dirigent aanstelde, het Oslo Filharmonisch Orkest.

De opening van het Sibelius-concert is opmerkelijk, met de strijkers van Oslo die fluisterzacht beginnen terwijl Jansen stilletjes inzet. Ze wordt al snel gepassioneerder en haar volledige toewijding inspireert een vergelijkbare inzet van het orkest, dat een volwaardige vertolking van de melodie biedt bij 2’50”. Proef Jansen’s meesterlijke virtuositeit in het “veloce” gedeelte, beginnend bij 1’55”.

De moeilijke cadenza wordt briljant uitgevoerd en de kleuring van de houtblazers in dit eerste deel (en eigenlijk gedurende het hele concerto) heeft een prachtige Noordse tint. Let op hoe de klarinetten en hobo’s een ambigu melancholieke sfeer creëren aan het begin van het tweede deel, die vervolgens wordt getransformeerd door de lyrisch vurige melodie van de soloviool. Er is een bijzondere intimiteit in het samenspel tussen orkest en solist, zowel hier als tijdens de hele uitvoering.

De elegante, introverte sfeer van het Adagio is diep ontroerend. Hoewel het Oslo-orkest misschien niet de tonale kracht heeft van beroemdere orkesten, maakt hun zorgvuldige aandacht voor Jansen’s spel dit ruimschoots goed.

Donald Tovey beschreef het laatste deel als “Evident een polonaise voor ijsberen,” wat suggereert dat hij de muziek onbeholpen vond – zou hij hetzelfde gezegd hebben na het horen van deze uitvoering? Spel vol welsprekendheid en flair benadrukt de steeds complexere ritmische interactie van de muziek, de bijna perfecte mix van vuur en ijs. Jansen’s volledige technische beheersing is indrukwekkend, net als de uitzinnige en onophoudelijke levendigheid van de muziek. Een krachtige coda bekroont een buitengewoon karaktervolle uitvoering.

Ik heb eerder twee andere opnames van Prokofiev’s eerste vioolconcert besproken op deze pagina’s: Hilary Hahn op DG (technisch perfect, maar emotioneel koel – recensie) en Tianwa Yang op Naxos, die veel emotioneler bleek (recensie). Jansen is nog beter: haar dynamische controle en gemak in het verkennen van de grillige stemmingswisselingen van de muziek zijn steeds weer indrukwekkend. En Mäkelä en zijn Oslo-musici staan bij elke stap aan haar zijde. Probeer de passage vanaf 4’24” in het eerste deel: Prokofiev’s ontwikkeling van het materiaal is een caleidoscoop van ideeën en stemmingen, hier briljant vastgelegd. De première in Parijs in 1923 liet het publiek onverschillig achter, grotendeels omdat ze iets scherper verwachtten. Maar de muziek van dit deel komt uit de sprookjeswereld van zijn Cinderella-ballet, en de lichte, dromerige kwaliteit van deze uitvoering benadrukt die verbinding.

Ik was minder overtuigd door het “Scherzo.” De marsachtige passages zouden dreigender moeten zijn en feller gespeeld moeten worden, de uitzinnige wanhoop komt slechts af en toe naar voren. Jansen lijkt meer afgestemd op dit deel, maar Mäkelä lijkt zich te concentreren op balans en verfijnde kleuren alsof hij met pastels schildert terwijl Jansen olieverf gebruikt. (Die akkoorden, beginnend bij 2’10,” zouden zeker brutaler moeten zijn.) Prokofiev’s sarcastische humor komt elders beter tot zijn recht.

Het laatste deel herpakt zich, misschien omdat de muziek terugkeert naar de sprookjesachtige sfeer van het eerste deel. De viool kan soms bijna secundair lijken, commentaar leverend op het orkestrale werk in plaats van het te initiëren of ertegen te strijden. Dit past bij Jansen’s interpretatieve persoonlijkheid: in concert kun je haar zien interactie hebben met orkestsolisten en secties, hen uitnodigend om hun interpretatie te maken in plaats van alleen de hare. Ik voel hier een soortgelijke verbinding tussen de solist en het orkest. De harmonische verschuiving naar de coda is magisch, het einde dromerig en vredig.

Andrew Mellor’s liner notes zijn informatief en boeiend. Het boekje bevat verschillende foto’s van de opnamesessies. Fans van Jansen hebben geen aansporing nodig, maar kunnen gerust zijn: haar spel is net zo muzikaal en briljant uitgevoerd als altijd. Decca’s beschrijving van deze samenwerking als het ‘ultieme klassieke droomteam’ is overdreven, maar het is ongetwijfeld indrukwekkend, en ik zou graag meer van hen horen.