“Verbeelding” was het thema van de editie 2019 van het Festival van Vlaanderen Gent onder de artistieke leiding van Veerle Simoens. Van 14 september tot 5 oktober werd er opnieuw actief en gevarieerd gemusiceerd, gezongen en gedanst in concert- en theaterzalen, kerken en musea, parken en … op het water.
Odegand, de feestelijke opening die de straten, pleinen en waterwegen van de Gentse binnenstad inpalmt, is ondertussen niet meer weg te denken en blijft populair. Ik liet dit bruisende feest deze keer aan mij voorbijgaan en startte mijn selectieve festivaltoer in de Sint-Baafskathedraal met O magnum mysterium een concert gebracht door de Cappella Amsterdam onder leiding van Krista Audere, de Amsterdam Sinfonietta onder leiding van Candida Thompson, musici van Belgian Brass en de Antwerpse stadsdichter Maud Vanhauwaert. Zij vertolkten composities van Bruckner, Schnittke, Monteverdi, Tallis, Vaughan Williams, J.S. Bach, Gabrieli, Pärt en Respighi: werken door de organisatie omschreven als “klinkende architectuur”. Aan de luisteraars om met hun verbeelding dit plaatje in te vullen. De verschillende ensembles musiceerden met overgave. En het publiek luisterde aandachtig. Maar na iedere, relatief korte compositie, het opstellen van een nieuwe combinatie uitvoerders en de teksten voorgedragen door Maud Vanhauwaert, moest het telkens opnieuw de draad weer opnemen. Het kwam de globale ervaring niet ten goede.
Dit probleem stelde zich niet bij het Bruckner-concert door het Orchestre des Champs-Elysées en Collegium Vocale gedirigeerd door Philippe Herreweghe. Als Gentenaar is Herreweghe uiteraard vertrouwd met de ruimtelijke akoestiek van de kathedraal. Bovendien dirigeerde hij twee ensembles die hij zelf heeft gevormd. De “Mis nr. 2 in e mineur” kreeg een sobere, frisse uitvoering door een uitgebreid Collegium Vocale. Het Orchestre des Champs-Elysées liet Bruckners “Symfonie nr. 2 in c mineur” de hoge gewelven van de kathedraal vullen met een volle, slanke klank. Die werd door Herreweghe in de juiste richting geprojecteerd met langzaam groeiende crescendo’s, mooi beheerste momenten en een opzwepend scherzo.
Een andere internationaal gelauwerde, beroemde Gentenaar was de volgende gast van het festival: René Jacobs. Met het ondertussen ook internationaal gevierde B’Rock Orchestra bracht hij in de Gentse Opera een Mozartprogramma, getiteld Mozart: a symphony of songs, waarin aria’s en duetten uit de opera’s Le nozze di Figaro en Die Zauberflöte gecombineerd werden met fragmenten uit de 40ste en 41ste symfonie. Als extraatje was er een aria die Mozart componeerde voor een opera van Pasquale Anfossi. Die aria werd vertolkt door de Noorse bariton Johannes Weisser met krachtige, maar weinig flexibele stem. In de duetten kreeg hij het gezelschap van de Koreaanse sopraan Sunhae Im, een gracieus figuurtje met een kleine stem. Alles samen was dit luchtig entertainment, waarin het orkest beter presteerde dan de zangers, door René Jacobs met ervaren hand in de juiste banen geleid.
Aparte ervaring
Voor Méditerra-Nuit, Zuiderse ritmes in hartje Gent kon je terecht in de Gentse Opera, Café Théâtre, Minard en de Oude Vismijn om je ongeveer een uur lang onder te dompelen in muziek uit Portugal, Spanje, Sardinië of Griekenland. Ik wou Sardinië en Griekenland combineren, maar aangezien de Grieken het aangegeven beginuur niet respecteerden en de afstand naar de Sardinië-locatie in de overgebleven tijd moeilijk te overbruggen was, bleef ik dus maar in het gezelschap van Katerina Papadopoulou en haar ensemble in de Minard. Met haar drie mannelijke collega’s presenteerde ze een stemmig, vrij ingetogen programma. Zij zong op de muziek die haar collega’s op typische instrumenten speelden en de grote, slanke Chariton Charitonidis danste bijzonder soepel en elegant in zijn strenge zwarte pak.
Een aparte ervaring was Vergeten: een programma omschreven als “dementie op de golven van muziek”, uitgedacht door Tido Visser, de directeur van het Nederlands Kamerkoor, die zijn vader, de operazanger Liewe Visser, aan een bijzondere vorm van dementie verloor. Met koorwerken van heel uiteenlopende inspiratie en strekkingen en een theatertekst geschreven door Spinvis (componist Erik de Jong) kwam Vergeten tot stand, een toneel-muziek-stuk dat probeert te doorgronden hoe het is als je begint te vergeten. Karel Vingerhoets speelde zowel de dementerende vader al de bezorgde zoon, maar was eigenlijk een onnodige toevoeging aan de sfeerscheppende beurten van het Nederlands kamerkoor gedirigeerd door Peter Dijkstra met Erik Bosgraaf (improviserend op blokfluit) en Jorrit Tamminga (elektronica). Aan ieder van ons om er zijn weg in te vinden en indrukken op te doen. En die waren sterk, zelfs zonder dat je de helemaal begreep wat er gezongen werd of wat de samenhang was.
AMOR heette de voorstelling geconcipieerd door Michèle-Anne De Mey en haar levenspartner Jaco van Dormael, danseres-choreografe en regisseur-cineast. Een bijna-doodervaring van De Mey werkte als katalysator voor haar one woman show waarin verschillende aspecten van liefde en emoties opgeroepen werden, begeleid door inspirerende muziek en gevisualiseerd in stemmingsvolle beelden en projecties. De muzikale ondersteuning was live door het Ensemble Bach Plus onder leiding van Bart Naessens en de zangers Deborah Cachet en François Testory. Vooral de zuivere, expressieve sopraan van Deborah Cachet maakte indruk. Ik was minder geboeid door Michèle De Mey’s choreografie en de algemene scenische realisatie.
Een uitvoering van Verdi’s indrukwekkende Messa da Requiem door Opera Ballet Vlaanderen rondde de editie 2019 van het Festival van Vlaanderen Gent af. Alejo Pérez, de nieuwe muziekdirecteur van de Vlaamse Opera inspireerde het orkest en koor, aangevuld door het Vlaams Radiokoor tot een goed gestructureerde uitvoering. Mijn plaats in de zaal was, jammer genoeg, niet ideaal om een degelijke, evenwichtige totaalindruk te hebben. Het solistenkwartet bestond uit Eleanor Lyons met slanke sopraan, Teresa Iervolino, expressief met een heldere mezzo, tenor Sergey Romanovsky, die zijn stem onder druk zette en veteraan Roberto Scandiuzzi met krachtige, vibrerende bas.
- WAT: Festival van Vlaanderen Gent
- WAAR: meerdere locaties over heel de stad
- WANNEER: 14 september tot en met 5 oktober 2019
- BEELDMATERIAAL: © FvV Gent
