Op het podium B’Rock, achter de vleugel Alexander Melnikov midden het orkest en dat voor het eerste pianoconcerto van Beethoven. Maar ook nog voor iets anders. Voor een lesje muziekgeschiedenis. En dat begint met de eerste paar noten van dat concerto tot Melnikov zegt dat we niet ongerust moeten zijn, het volledige concerto zullen we straks horen. Want hij wil ons eerst vertellen wat dat woord “concerto” eigenlijk betekent.
De gevierde pianist Alexander Melnikov gaat de beroemde dirigent Leonard Bernstein achterna die zijn publiek wou informeren over wat ze te horen krijgen. En publieksparticipatie zit ook in het DNA van B’Rock. Het project kreeg de titel mee van “The Listeners Academy” en dat begon met wat uitleg over het woord concerto. Daar zit “contest” in aldus Melnikov, die het had over het wedstrijdkarakter tussen de virtuoze solist en de rest van de orkestleden. Maar ook over “concerteren”, overleggen en samenspelen. En ter illustratie volgde meteen een stukje uit Bachs Brandenburgse concerto’s. En hij vertelde verder over hoe het concerto- genre gradueel groeide en lange tijd stand hield en hoe de meest onderschatte zoon van Bach, Carl Phillip Emmanuel er de galante stijl uitpuurde, de barok deed vergeten en de overgang inzette naar de eerste klassiekers Haydn en Mozart. Daarover wist Melnikov te vertellen hoe Mozart zich vrijvocht uit de klauwen van zijn opdrachtgever, de Salzburgse aartsbisschop, om zich als freelance componist in Wenen te vestigen. Ondertussen liet B’Rock telkens korte stukjes horen om dat betoog van leermeester Melnikov kracht bij te zetten. Volgens hem viel deconcertorganisatie toen in een nieuwe plooi, die van het ondernemerschap, inclusief “marketingskills” en nieuwe “business-models.” Op een klein uur kregen de toehoorders Melnikovs visie op de ontwikkeling van de muziekgeschiedenis voorgeschoteld.
Aanbeland bij Beethoven kwam er dan natuurlijk de integrale uitvoering van dat eerste pianoconcerto. B-Rock klonk vinnig, als van oudsher, van bij hun start en maakte zijn naam weeral waar. Wat is dat toch een prachtig orkest met een eigen klank. Soms gortdroog en afgemeten, energiek vooral, jong en dynamisch. Net nog zo vurig zoals ik hen voor het eerst hoorde bij een spetterende uitvoering van Händels Fireworks bij een of ander Klarafestival, toen nog met Frank Agsteribbe. Een stijl die wonderwel past bij het piekfijne pianospel van Melnikov, die ook de drie delen van het jonge Beethoven concerto dirigeerde, soms samen met de bevlogen concertmeester Afanasy Chupin. Er zat een uitgebreide cadenza in dat eerste deel en bij het rondo barstte het orkest bijna uit zijn voegen in een indrukwekkende galop. De pianist vertelde soms teder licht, dan weer prominent virtuoos zijn eigen verhaal, speels en syncopisch, wervelend in elk geval. En wat een klank kwam er uit die gloednieuwe pianoforte, nog geen drie weken oud! Een moderne replica van een 19e -eeuwse Conrad Graf piano, een lievelingsinstrument van de grote meester vertelde me de Amerikaanse bouwer Paul McNulty.
Zo jammer dat er voor die knappe “performance” veel te weinig volk in die grote Henry Le Boeuf zaal was. Misschien was het daarom dat Melnikov met zijn verhaal niet zo vlot op dreef was als voorbeeld Bernstein Maar zijn pianofortespel was zonder meergrandioos. Een heerlijk leerrijke zondagnamiddag vol muzikaal genot en een plezier om hem bezig te zien.
WAT: Ludwig Van Beethoven, Pianoconcerto nr. in C, op. 15
WIE: B’Rock Ochestra met. Alexander Melnikov [fortepiano, concept & artistieke leiding] en Afanasy Chupin [concertmeester].
WAAR: BOZAR, Brussel
WANNEER: zondag 26 november 2023
