Nominatie Gouden Label – Sony Classics gaf een nieuwe cd uit met de opname van Bachs Partita’s gespeeld op piano. Het resultaat is een zelden gehoorde interpretatie van deze geniale klaviermuziek. De tien vingers van de jonge Igor Levit tekenden voor dit betoverend resultaat.
Nominatie Gouden Label – Sony Classics gaf een nieuwe cd uit met de opname van Bachs Partita’s gespeeld op piano. Het resultaat is een zelden gehoorde interpretatie van deze geniale klaviermuziek. De tien vingers van de jonge Igor Levit tekenden voor dit betoverend resultaat.
De uitvoering van Bachs geniale Partita’s kennen we in de eerste plaats door o.a. Gustav Leonhardt, Andreas Staier, Scott Ross, Blandine Verlet en Christophe Rousset op klavecimbel. De jonge Russisch-joodse pianist Igor Levit (°1987) speelt ze op een moderne vleugelpiano. En hoe! Of het nu een Allemande, Courante, Sarabande, Fantasia, Praeambulum, Burlesca, Passepied, Ouverture, Sinfonia of Gigue betreft, deze o.a. door Karl-Heinz Kammerling en Hans Leygraf gevormde sjamaan van de piano, speelt de forma bipartita niet, hij tovert ze.
In de taal van Bach heette een partita een Tanzfolge of Variationsreihe. Zijn spel is uitermate virtuoos en tegelijkertijd bangelijk beheerst. Zijn spel is strak en toch verheven of innemend. Zijn spel is grillig in articulatie en frasering, is bijwijlen extravert, introvert en intiem, maar altijd onvoorstelbaar boeiend. Zijn interpretatie van bv. de gigue uit de eerste partita is van een zelden, ik zou zelfs durven zeggen, nog nooit gehoord vermogen om uitdagend, veeleisend toccata spel d.m.v. een onvoorstelbare rijkdom aan dynamische variëteit te kleuren. Adembenemend, ronduit perfect!
Perfect evenwicht
De sarabandes klinken dan weer uitermate sereen en ingetogen, terwijl ‘zijn’ dansante courantes, de olijke stemming bezitten, eigen aan deze oorspronkelijk uit Italië afkomstige springdans. In de eerste partita componeerde Bach trouwens een oorspronkelijke corrente die in Levits interpretatie niets aan guitigheid en knotsgek, buitelend jolijt verliest. Wel integendeel. De muzikale voordracht van deze jonge tovenaar wordt gekenmerkt door een perfect evenwicht tussen accenten, articulaties en frasering. Nooit verliest een belangrijke stem binnen het contrapuntisch kantwerk haar belang, nergens verliest deze pianist een binnen stem en de daar aan gepaarde aandacht voor balans uit het oog. Wonderbaarlijk! Johann Sebastian Bach, die deze suiten/partita’s als onderdeel van zijn Clavier-Übung componeerde met didactisch-pedagogische bedoelingen, zou meer dan tevreden geweest zijn met een dergelijk inzicht en dergelijke vingers.
Levit speelt het technisch veeleisend Capriccio uit de 2de partita met een beheersing, een declamatie en een doordachte onder de tien vingers en twee handen verdeelde profilering van motieven, sequensen, loopjes en toonladderfiguren, op een manier die u niet voor mogelijk houdt. Nergens ontgaat hem een detail, nergens verliest een toets met de corresponderende toon aan klankkwaliteit en klankschoonheid, nergens wordt een toon onder de hitte van pianistische velociteit niet besprenkelt met een verkoelend druppeltje helder water, nergens wordt een toon niet verlicht, soms helder, soms diffuus, nergens verdwijnt een vereenzaamde toon in de schaduw van de zonovergoten stemvoering. Onvoorstelbaar!
Symbiose tussen mens en klavier
Levit heeft een aanslag die het strelen van kristal, biscuit en porselein combineert met het graveren en sculpteren van marmer en graniet. Ondanks een overdaad aan tremoli en een gejaagd tempo in de fameuze Burlesca van de 3de partita, behouden discant, bas en superius hun respectieve functies binnen het uitgelaten spel van een waanzinnig modulerende conversatie. Schitterend! Zijn virtuoze uitvoering van het daaropvolgend aartsmoeilijk Scherzo overschrijdt ons bevattingsvermogen. Het mijne althans… Preluderen, fantaseren (compositorisch à la Couperin en Froberger), de subtiele en galante danspassen van een Bretoense Passepied, het suggestieve en magisch-virtuele van het Tempo di Minuetto uit de 5de partita, niets is deze toetsenman vreemd. Igor Levit goochelt met toetsen en charmeert met tonen. Igor Levit heeft ons een memorabel getuigenis geschonken van symbiose tussen mens en klavier, van voordracht en overdracht van intimiteit, van uitzinnige vreugde en deelbare hartstocht. Igor Levits spel is een pianistische straling van elektrische en magnetische oscillaties, de omzetting van de potentiële energie van de piano en Bachs muziek in de recht evenredige, kinetische energie van zijn eigen goddelijk talent als pianist. Magnifiek, magnifiek, subliem, meesterlijk!
Tenzij het de bedoeling was de piano te stemmen volgens de middenstoonstemming met de didymische of syntonische komma, of de piano te stemmen volgens de gelijkzwevende stemming of evenredig zwevende temperatuur, is het feit dat dit meer dan wonderbaarlijk gebeuren zich afspeelt aan een piano die bij momenten niet optimaal gestemd is, vooral de sol van het klein-octaaf, mij een raadsel. Soit. Who cares? Dit belet niet dat de beschrijving van zo’n immense lust voor het oor enkel met superlatieven in extremis kan. Bravo en nogmaals bravo!
