Er wordt al lang in groep, in koor dus, gezongen. Mogelijk heeft het altijd wel bestaan, overal. Mogen we aannemen dat in de 9de eeuw in onze contreien de veredeling van de samenzang is begonnen met Notker Balbulus, dé patroonheilige van de muzikanten. Dat is bovendien historisch heel wat juister dan de heilige Caecilia die niets met muziek te maken had. Koorzang dus…
Vier cd’s met koorzang als kern, dat is wat we u hier bieden. Dat het gros van het aanbod religieus is, hoeft niet te verbazen. Het christendom was in Europa zoveel eeuwen een bepalende, zoniet toch richtinggevende factor in de productie van de verschillende vormen van Schone Kunsten.
Cantate Domino – het koor van de Sixtijnse Kapel
*** Het koor, knapen en mannen, van de Sixtijnse Kapel in Rome is officieel het oudste koor in de wereld. Van dat koor bestond eigenaardig genoeg nog geen cd en meer nog, de cd die er dan uiteindelijk gekomen is, is de allereerste die in de Sixtijnse Kapel is opgenomen.
Reis even mee naar de pracht en praal van de Sixtijnse Kapel, dompel u even onder in de religieuze sfeer die in het Vaticaan heerst: een sfeer die zowel zeer gesloten is en iets heeft van de eenzame kluizenaar tot de sfeer van megalomane protserigheid, alles in naam van en voor God.
Is het je gelukt je deze sfeer eigen te maken? Welaan, luister dan nu mee naar intimistische gregoriaanse gezangen die afwisselen met poyfonie van Palestrina, Lassus en Allegri. Denk er ook aan, het zijn geen Vlaamse zangers noch staat er een Vlaming als koorleider. Het zijn Italianen en dat is belangrijk om te beseffen. Waarom? Omdat de Vlamingen veel braver en netter zijn in de koorzang. Italianen hebben nu eenmaal meer temperament. Dat hoor je in deze opname ook. Dirigent Massimo Palombella leidt de knapen en mannen meesterlijk door de afwisselende gezangen die samen een mooi evenwicht bieden van de rijkste periode uit de polyfonie. Daar hebben de Vlamingen meer dan een vinger in de pap de brokken, zonder hen geen Palestrina bijvoorbeeld. Het is dus goed dat Lassus vertegenwoordigd is op deze opname.
Er wordt wat uitbundiger gezongen bij wijlen, met meer tremelo’s en karakter dat minder in onze visie past, maar anderzijds hoor je natuurlijk wel enorme ervaring en een traditie van op een bepaalde wijze te zingen. Het is niet meteen helemaal mijn stijl, maar niets in de cd zou ik zomaar meteen kunnen verbeteren. En kom, we zitten toch maar lekker in de Sixtijnse Kapel als we de ogen sluiten en luisteren…
David, een oratorium van Carl Gottlieb Reissiger
**** Kent u de romantische componist Carl Gottlieb Reissiger? Mogelijk niet want hij komt maar zelden aan bod. Patrick Debrabandere nam het initiatief om met Vox Mago het oratorium David op cd vast te leggen. Hiervoor deed hij beroep op zijn koor en orkest en een schare betere solisten uit eigen land.
Koning David kennen we als de kleine koning die de grote onoverwinnelijke reus Goliath met een steenworp naar het hellevuur stuurde. Verder overwon David nog wel wat oorlog en strijd, maar de Godsgezant was ook niet de heiligste der heiligen. Liet hij niet de man van een vrouw die hij begeerde ombrengen? Davids zoon keert zich tegen hem, die jongen wordt ook al gedood, David heeft spijt en sterft op den duur zelf. Zijn nageslacht zal eeuwig blijven bestaan, zo wordt verordend en zo heb je meteen de eerste erfadel waar vele eeuwen later Chlodovic van Doornik zich zal op beroepen om zich te laten dopen tot christen, zijn naam de wijzigen in Clovis en de erfadel in Europa in te voeren. Kijk eens aan.
Het werk op zich is een typisch romantisch wat bollig stuk, maar het heeft veel te bieden aan het koor, orkest en ook de solisten zijn niet verwaarloosd. Het koor haalt niet altijd de grootste top, maar dat stoort niet en hou er a.u.b. rekening mee dat het gaat om een liefhebberskoor. Dat is iets dat je met moeite hoort en we mogen stellen dat dit een uitmuntende prestatie is. Er zijn professionele koren die het zeker niet beter doen.
De zangers leven zich stuk voor stuk bijzonder goed in hun rol in. Er is alleen lof te brengen. We horen sopraan Helena Maes als Sulamith, mezzo Ana Naqe als Deborah, tenor Denzil Delaere (Gouden Label Jong Talent 2016) in de rol van David, tenor Joris Bosman als Jonanthan en de bas Wilfried Van den Brande als Nathan en Goliath.
Het is een huzarenstuk om dergelijk werk op dit niveau te realiseren: een pluim op de hoed van dirigent Patrick Debrabandere ! Eigenlijk een extra pluim voor het geheel dat een live opname is, opgenomen in 2015 in het barokke kader van de Sint-Pieterskerk in Gent.
Birds of Paradise
*** Bart Van Reyn maakt al enkele jaren het mooi koorweer in Antwerpen, maar meer en meer ook internationaal. Hij is een van onze vele jongere rijzende sterren die in de voetsporen getreden zijn van onze bekendste musici die zelfs wereldnaam gemaakt hebben.
Hij is de bezieler van het Octopus Kamerkoor en bij Et’Cetera verscheen de cd ‘Birds of Paradise’, een samenstelling van romantisch en post-romantisch koorrepertoire en een visitekaartje van het koor. Het koor wordt regelmatig gevraagd bij grotere projecten en ook om andere koren, zoals onder meer het koor van Opera Vlaanderen en het Chœur de Chambre de Namur te versterken. Als dat kan en mag, dan zegt dat veel tot zowat alles over de kwaliteit van het liefhebberskoor dat Octopus nog altijd is en (hopelijk) zal blijven. Het voordeel van liefhebbers is dat de bezieling en betrokkenheid anders is dan bij professionelen, het nadeel is dat het amper mogelijk is dezelfde klankrijkdom met een kleine groep mensen te bereiken. Hoe dan ook, Octopus staat er vandaag zeer sterk voor en is niet weg te denken van de podia. Die zijn nog teveel Antwerps gericht en deze cd is misschien een gelegenheid om het koor buiten Antwerpen en Vlaanderen kansen te bieden op de internationale podia.
Met deze opname hoor je hoe Van Reyn zich inzet voor de muziek die hij trouw wil uitvoeren zonder nadrukkelijk zijn eigen handtekening mee onder de partituur te willen zetten. Dat siert hem. Wat ook is, is het zo typisch Vlaamse karakter van de uitvoeringen, soms – naar mijn mening en Bart Van Reyn kent mijn mening – te lief, te zacht. Alles is zuiver mooi, maar ik hou van meer zwier en grote open koorklanken als het kan. Dit is een kwestie van smaak, van temperament, van ziel. Aan u, beste lezers én vooral, luisteraars, om te oordelen of een van ons beiden gelijk heeft. Koop alvast die cd en luister er naar. Je kan je het in geen geval beklagen !
A Year at Ely
**** Die Britten toch ! Zingen kunnen ze en ze doen het nog veel. Vergis ik me als ik zeg dat Groot-Brittannië het land is met de meeste kinder-, jeugd- en volwassenenkoren met extra aandacht voor knapenkoren? Al die colleges en kathedralen hun koren, wat een zaligheid toch !
En kijk, het valt toch op dat elk groter of kleiner volk in zoveel dingen een eigen inbreng en karakter legt. Dat is met de Britten nog meer aanwezig in de koormuziek dan bij wie ook in Europa. Je herkent ze bij de allereerste noot. Fout? Helemaal niet, je krijgt immers pure schoonheid die nergens beter klinkt dan net in die kathedralen, die machtige gotische gebouwen waar onze gotiek van de Lage Landen model voor stond. Dat wordt al te zelden gezegd en geschreven en ik geef het terzijde toch maar mee. Een van die kathedralen is deze van Ely, ten noorden van Cambridge. Een immens grote kerk die meer is dan een kerk alleen.
Een kathedraal bij onze Britse buren heeft nog steeds wat onze kathedralen amper of niet meer hebben: een hoogwaardig koor dat wekelijks zingt en daarbuiten ook nog concerten verzorgt. Wat is er toch gaande bij ons dat we die rijkdom bijna volledig vergooid hebben aan koning auto, strandvakanties, pokemon of wat ook??
De cd A Year at Ely brengt muziek van voornamelijk de 19de en 20/21ste eeuw. Welke moeite de verschillende componisten ook gedaan hebben, geen van hen kan zijn verbondenheid met de traditie ontkennen, de klankkleuren, harmoniseringen, ritmiek: ze kunnen niet Britser zijn. En dat mag ook, waarom zou het niet mogen? Het is mooi, het is helder, het is ingetogen, het is evenwichtig, het is religieus (en je moet daarom niet religieus zijn), het is eerlijk en het staat ten dienste van de geïnspireerde Schoonheid die we in deze danken aan de positieve religie.
Wil je een cd met knapenstemmen die hemels zingen? Wil je muziek van het naburig grote eiland beluisteren? Wat de reden ook mag zijn om deze cd te kopen: koop hem en luister er naar, droom even weg en verdwijn even uit de harde waarheid van de soms gruwelijke dingen die we willens nillens moeten meemaken.
 Jonathan Zizzo-75x75.jpg)
