Tijdens de koude en donkere nachten, wanneer de zon al slaapt, schittert een ster. Fonkelend aan de hemel brengt ze anticipatie van ver. Terwijl de dagen van het jaar aftellen, komt het licht steeds dichterbij. Muziek klinkt uit de verte en draagt onze dromerij. Koren zingen vrolijk, alle mensen bij elkaar. Ah, wie zal het zeggen? Kerstmis is weer daar!
Wat niet mag ontbreken tijdens de kerstperiode is koormuziek. Tijdens kerstmarkten zijn ze niet weg te denken. Ze brengen mensen bij elkaar en zijn de sfeermakers van de avond. Vanwege de huidige gezondheidssituatie is een kerstmarkt echter niet altijd evident. Maar dat mag de pret niet bederven. Met deze selectie aan koorwerken brengen we graag de kerstsfeer naar de woonkamer.
Praetorius: Es ist ein Ros
Dr. Oliver Geisler beschrijft Michael Praetorius (1571–1621) als “een van de beste onbekenden in de geschiedenis van muziek.” De naar Praetorius is voor velen niet ongekend. Zijn driedelige traktaat Syntagma musicum (1614–1620) fungeert voor musicologen als een encyclopedie voor instrumenten van de late renaissance ene de vroege barok. De muziek die Praetorius componeerde, staat in de schaduw van deze encyclopedie. Daar maakt het Dresdner Kammerchor graag verandering in en richtte zich tot crowd funding om dit project te realiseren.
De gekozen werken sluiten aan bij de lutherse muzikale traditie met Italiaanse elementen in verwerkt. Seizoensgebonden koorstukken zijn talrijk in aantal in Praetorius’ oeuvre. De cd “Es iet een Ros” biedt een selectie aan populaire en minder bekende liederen van zijn advents- en kerstrepertoire.
De cd dankt haar titel aan het populaire Es ist ein Ros sprung dat niet enkel in een versie van Praetorius (track 6) maar ook een van Melchior Vulpius (1570–1615, track 2). Door de twee bij elkaar te plaatsen, komt Praetorius’ stijl extra in de verf te staan. Zijn versie van Es ist ein Ros sprung (1609) bevat vele van typerende kenmerken zoals het combineren van traditionele Duitse Weihnachtslieder met een geweven textuur van koorlijnen. Dit vocale geheel is stijlvol begeleid door de muzikanten van Instrumentalists.
In Dulci Jubilo — Music for the Christmas Season by Buxtehude & friends
Iets later in ditzelfde Duitse baroklandschap bevindt zich de cd In Dulci Jubilo. Deze verzamel-cd is opgedeeld in vier: 1. annunciatie & advent; 2. de herders; 3. de geboorte van Christus; en 4. het nieuwe jaar & drie koningen. Met het kerstverhaal als rode draad brengt Theatre of Voices 17e eeuwse composities van verscheidene Noord-Duitse componisten waarbij Dietrich Buxtehude (c.1637–1707) als spilfiguur in elk van de vier delen aan bod komt.
Onder leiding van Paul Hillier weten de zangers de liederen op een innige en genuanceerde manier te vertolken. Zo heeft het koraal Wie schön leuchtet der Morgenstern (track 2) heeft een aangenaam, licht karakter en schetst de hymne Jesu Dulcis Memoria (track 12) een ingetogen maar feestelijke sfeer. Voor andere werken zoals Fürchtet euch nicht (track 5) biedt deze cd opnames van werken die eerder nog niet of amper op cd verschenen.
Naast koorwerken zijn er ook een aantal solowerken voor orgel op de cd. Zo opent het album met een orgelsolo van Heinrich Scheidemann (c.1595–1663) en sluit elk deel van de vier delen af met een orgelwerk van Buxtehude of Johann Adam Reincken (1643–1722). Deze orgelwerken dienen voor de luisteraar als een herkenningspunt tussen de vier delen.
Ola Gjeilo: Winter Songs
Na Duitse barokliederen maken we een sprong in de tijd. De titel Winter Songs onthult het kerstkarakter van deze cd niet meteen. De eerste noten verraden dit echter wel. De werken roepen de sfeer van een kerstmarkt op. Maar om de nuances en de subtiele genialiteit te kunnen horen, moet je tijd en ruimte creëren.
De muziek is meditatief en brengt je tot rust. Om deze stijl te bestempelen als minimalistisch, dat zou enghartig zijn. Toch zijn er veel kenmerken die eraan doen denken. Met behulp van beperkt muzikaal materiaal weet Gjeilo met zijn composities en arrangementen een soort pure schoonheid te creëren. Hij gaat op zoek naar de essentie van de tekst waarbij melodie, harmonie en instrumentatie ten dienste staan van een transcendente boodschap.
Informatie
Praetorius: Es ist ein Ros
- WIE: Dresdner Kammerchor en Instrumentalists o.l.v. Hans-Christoph Rademann
- WAT: Es ist ein Ros
- UITGAVEN: Accentus ACC30505
- BESTELLEN: JPC
- WIE: Theatre of Voices o.l.v. Paul Hillier
- WAT: In Dulci Jubilo
- UITGAVEN: Dacapo 6.220661
- BESTELLEN: JPC
- WIE: Ola Gjeilo [piano], The Choir of Royal Holloway & 12 Ensemble o.l.v. Rupert Gough
- WAT: Winter Songs
- UITGAVEN: Decca 00028948163267
- BESTELLEN: JPC
