***** saac Albéniz (1860-1909) – amper 49 jaar oud geworden – is vooral belangrijk vanwege zijn pianomuziek en in het bijzonder de grootse, twaalfdelige Iberia-cyclus die hij schreef tussen 1905 en 1908.
***** Isaac Albéniz (1860-1909) – amper 49 jaar oud geworden – is vooral belangrijk vanwege zijn pianomuziek en in het bijzonder de grootse, twaalfdelige Iberia-cyclus die hij schreef tussen 1905 en 1908.
Of hij de meest representatieve Spaanse componist is, durft professor Jacinto Torres, eminent Albéniz-specialist, te betwijfelen: “Albéniz heeft Spanje door en door gekend maar kwam tot het bedroevende inzicht dat het land de laatste parels aan zijn koloniale kroon aan het kwijtspelen was en in een middeleeuwse duisternis zou hervallen. Iberia schreef hij trouwens in… Parijs.”
Wat zeer weinig mensen weten, is dat Albéniz drie jaar aan het conservatorium van Brussel studeerde: compositie bij François-Auguste Gevaert en piano bij Louis Brassin. In Parijs had hij Vincent d’Indy en Paul Dukas als leraars. Ook bij Liszt wilde hij in de leer, maar zover is het nooit gekomen. Zelf werd hij later een gerenommeerd concertpianist en een graag geziene pedagoog.
Heeft Albéniz invloed gehad op de flamenco of was het omgekeerd? Ook hier twijfelt professor Torres. Sterker zelfs, zijn onderzoek heeft uitgewezen dat “de moderne flamenco zoals we die nu kennen, wel oeroude elementen gebruikt maar in feite vrij recent is. Het is een verstedelijkt en vooral vercommercialiseerd ‘product’ geworden dat nog slechts refereert aan de oertijd. En die moderne versie is ontstaan… ongeveer gelijktijdig met de muziek van Albéniz”. Wie dus wie beïnvloed heeft, is maar de vraag. Leuk om weten, zodat we onbevangen – met open ‘mind‘ en met de toch wel geliefde flamencoklanken in het achterhoofd – naar de vertolking kunnen luisteren van Boeken 3 en 4 uit Volume 2 van Iberia, door pianist Yoram Ish-Hurwitz. Tijd voor een kennismaking.
Yoram Ish-Hurwitz (°1968) is een Nederlandse pianist van Israëlische afkomst. Hij begon zijn studie aan het Sweelinck Conservatorium in Amsterdam en studeerde daarna twee jaar lang aan de befaamde Juilliard School in New York, bij de Hongaarse pianist György Sándor. In 1988 won hij de tweede prijs op het Eduard Flipse Pianoconcours in Rotterdam. Sindsdien treedt hij vaak op in Nederland, waaronder verscheidene keren in het Concertgebouw Amsterdam. Daarnaast is hij geregeld te gast bij verschillende orkesten en gaf recitals in onder meer Noorwegen, Duitsland, Slovakije, Italië, Tsjechië, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten.
Niet meteen een beginneling dus…
Boek 3 bestaat uit 3 delen: El Albaicín, El polo en Lavapiés. De sfeer is meteen correct. Mede door het zuiderse ritme dat Ish-Hurwitz weet te vatten… inclusief de mysterieuze intervallen waarbij de vaak ophitsende flamenco even stilvalt. We schrijven dan wel 1905-1908 maar het werk zit boordevol dissonanten die eerder aanleunen bij Debussy en Ravel dan bij de toen reeds wegkwijnende romantiek. El polo is een vederlichte wals maar bij Lavapiés haalt Albéniz het onderste uit de pianistieke kast. Niet overdreven snel maar wel moeilijk. Ish-Hurwitz brengt het trefzeker ten gehore, voldoende diep in de toetsen (met de linkerhand) zodat het duidelijk ‘leesbaar’ blijft.
Málaga (uit boek 4) is iets minder overtuigend. Het ligt niet aan de uitvoering maar aan de ietwat verwarrende compositie. Of we hierbij aan de stad aan de Costa del Sol moeten denken, laat ik in het midden.
Jerez is het langste stukje op de cd en vrij intimistisch. Dit is al bij al geen programmamuziek (ondanks titel en ondertitels) en u hoeft zich dus geen beelden voor ogen te roepen van de stad Jerez de la Frontera of van flamencodanseressen. Dit is allerminst commercie. Albéniz had intussen ontdekt dat je met opera – o.a. Pepita Jiménez en Koning Arthur – en met zijn oratorium Christus veel meer geld kon verdienen dan met pianomuziek.
Met Eritaña (oorspronkelijke titel Macarena) sluiten we af met een vrolijke noot. Gek wordt het niet, wel vol fijne humor. Een soort muzikaal spel met vraag en antwoord waar we graag aan deelnemen.
Opnametechnisch is dit eveneens een zeer gave productie. Voor de audiofielen: zowel Surround als SACD en DSD (direct stream digital). Het zal ergens wel goed voor zijn.
