Een voorstelling die integrerend en veelbelovend van start gaat, maar over de hele lijn niet helemaal overtuigt. Nu eens is de dans abstract, dan weer verhalend. Op de samenhang is moeilijk de vinger te leggen. Hemelse en sacrale muziek een dansante vertaling geven is een  delicate operatie.

De aankleding van de dansers door Allessandro Sartori, Ermenegildo Zegna Couture, is subtiel. De strakke lijnen van de lichtregie, United Visual Artists,  zijn terug te vinden in de wit/zwarte pakken van verschillende snit. Alleen is het jammer dat die soberheid in het laatste deel teniet gedaan wordt met lange rokken en soorten kazuifels. Daardoor maak je de connotatie met pijen van paters of ridders! De muziek van Bach is tijdloos, overstijgt modes en trends. De pure kracht van muziek als magische brandstof voor dansers, waar lang nog niet alle mogelijkheden zijn uit gepuurd. Er wordt deels gewerkt met opgenomen muziek en deels  wordt er live gespeeld door het Symfonisch Orkest Opera Vlaanderen olv Daniel Inbal en door solist Eric Crambes.

Benjamin Millepied

Choreograaf Benjamin Millepied kunnen we bestempelen als een key-player in het wereldje van jonge choreografen. Hij was sterdanser bij het New York City Ballet. Al vrij jong, op 33-jarige leeftijd, brak hij zijn danscarrière af. Hij maakt internationaal furore met de balletthriller ‘Black Swan’ met in de hoofdrol Nathalie Portman. Nadien werden ze een koppel. Hij was een tijdje directeur van het Parijse Opera Ballet. Als choreograaf die graag buiten de klassiek lijntjes kleurt, botste hij als snel met het conservatieve instituut. Nu heeft hij zijn eigen balletgezelschap. Voor ‘Bach Studies’ heeft hij Bachs compositietechnieken onder de loep genomen en raakte hij vooral gefascineerd door de complexe ritmes, canons, fuga’s en natuurlijk, het briljante contrapunt van de oude meester.

Bach Studies

Voor artistieke duizendpoot Benjamin Millepied, net zoals voor artistiek directeur van ballet Vlaanderen Sidi Larbi Cherkaoui, is kunst een open laboratorium. Ze delen dezelfde filosofie over dans, maar hebben elk hun eigen zeer kenmerkende stijl.

Het openingsbeeld is een mooie setting. Een donkere muur met twee hoge ramen die de scène in een diffuus licht hullen. Je waant je in een statige herenwoning of een riant klooster. Op de indrukwekkende tonen van Mattheuspassie Nr. 1 voor koor ‘Kommt Ihr Töchter, Helft Mir Klagen’ betreden de dansers vanuit de zijcoulissen achteraan rechts het podium. Ze dragen een meubel, met het silhouet van een stoel, gaan tot het midden en lopen dan in één lijn naar voor. In enkele seconden wordt het cosy tafereel afgesloten. Een soort afscheid van het wereldse en terugvallen op zichzelf. De dansers bevinden zich in een lege ruimte en zijn nu aangewezen op zichzelf als sfeermakers. De stoelen worden in een ruime cirkel geplaatst. De muziek zuigt de dansers mee in een bewegend universum. Ze maken een vrije val in een ander tijdsbestek, dat evenwel  vreemd vertrouwd lijkt.

In het tweede deel verhuizen de stoelen naar de zijkanten. Violist Eric Crambes verschijnt ten tonele en speelt Partita nr.2 in d voor viool. Uit een samenspel van ideeën en sferen, een cultureel amalgaan, groeien solo’s, duetten en ruimere samenstellingen. De scène blijft in een diffuse belichting gehuld. Langwerpige ledstroken lichten verticaal op. Eerst in stilstand, maar even later beginnen ze te pivoteren op hun as. Die beweging leidt geweldig af. Millepied gebruikt in zijn choreografie de klassieke basis, waarop hij nieuwe bewegingen ent. Vooral de mannelijke dansers imponeren.

Het tweede deel na de pauze gaat op hetzelfde stramien door. De ledverlichting wordt hier anders gebruikt. Het lijkt wel of de dansers zich bewegen in een sterrenstelsel, gedragen op de vleugels van de tijd.  In het laatste deel wordt gedanst op Passacaglia en Fuga in c voor orgel BWV582, muziek de je gewoon van je sokken blaast. Bach slaagde erin de onbevattelijke grootheid van de schepping te vatten in magistrale muziek. De dans gaat in een soort van geordende chaos altijd dwingender en indringender tot het magische slotakkoord. Als publiek word je meegezogen door de fysieke kracht van de muziek en hoe de beweging tot stand komt voor het menselijk lichaam, het zinnelijk vrouwelijke en het viriele mannelijke.

Een mooie en interessante balletvoorstelling, de verschillende  fragmenten zijn evenwel kwalitatief niet gelijkwaardig. Elk heeft een eigen karakter, dynamiek en tijdsverloop. Gelaagde stukken vol nuance, zachte lyriek en tempowisselingen. Welke informatie wil je als artiest uitwisselen met het publiek. Geef je weinig of veel informatie vrij? Het is telkens een onderzoek naar ritme en expressie in vloeiende bewegingen. De ene keer zit choreograaf Millepied er boenk op, in ander passages voel je hem spartelen. De muzikale architectuur van Bach doorgronden is zelfs voor de allergrootsten een aartsmoeilijke opgave. Voor de dansers van Ballet Vlaanderen niets anders dan lof. De prachtige muziek van Bach is de sterke ruggengraat van de voorstelling.

• WAT: Wereldcreatie ‘Bach Studies’
• WIE: Ballet Vlaanderen, chroreograaf : Benjamin Millepied, aankleding van de dansers: Allessandro Sartori & Ermenegildo Zegna Couture, lichtregie: United Visual Artists, muziek: Symfonisch Orkest Opera Vlaanderen olv Daniel Inbal en solist Eric Crambes
• WAAR & WANNEER: Opera Antwerpen, première 19 mei 2019
• FOTO’S: © Opera Ballet Vlaanderen