Nominatie Gouden Label – Bij Chandos verscheen een magnifieke cd met drie meesterlijke pianoconcerti van Amerikaans/joodse componisten. Een gelegenheid om heel wat te ontdekken, want naast het niet zo onbekende Pianoconcerto in F van George Gershwin, zijn de pianoconcerti van Barber en Copland bij ons daarentegen vrijwel onbekend en dus onbemind. ‘t Zou niet mogen!
Nominatie Gouden Label – Bij Chandos verscheen een magnifieke cd met drie meesterlijke pianoconcerti van Amerikaans/joodse componisten. Een gelegenheid om heel wat te ontdekken, want naast het niet zo onbekende Pianoconcerto in F van George Gershwin, zijn de pianoconcerti van Barber en Copland bij ons daarentegen vrijwel onbekend en dus onbemind. ‘t Zou niet mogen!
Deze eerste opname van dirigent en violist Peter Oundjian (°1955) met zijn RSNO en de Chinese pianiste Xiayin Wang als soliste, geeft een fascinerend beeld van Amerikaanse muziek, waarbij zowel het eclecticisme als de verschillende richtingen die gezocht en onderzocht werden door jonge, Amerikaanse componisten, hoorbaar is.
Samuel Barber (1910-1981) volgde het “Europese concerto” en componeerde een sterk driedelig werk, in vele opzichten zeer lijfelijk, met, zoals geopenbaard in de prachtige langzame beweging, de pure pracht van zijn tedere lyriek (emotioneel en expressief, de pinksterversie van “Das Lied von der Erde”), waartoe hij als componist in staat was. Het Pianoconcert op. 38 was een opdrachtwerk dat Barber componeerde voor de muziekuitgeverij G. Schirmer ter gelegenheid van hun 100-jarig bestaan. Het werk ging op 24 september 1962 in première tijdens de openingsfestiviteiten van de Philharmonic Hall (vandaag de Avery Fisher Hall), de eerste concertzaal van het Lincoln Center, met John Browning uit Denver/Colorado als solist en het Boston Symphony Orchestra o.l.v. Erich Leinsdorf (1912-1993).
Het werk werd door de muziekpers enthousiast onthaald en Barber kreeg er de Pulitzer Prize en de Music Critics Circle Award voor. Weet dat John Browning (1933-2003), (overigens specialist van Bach en Scarlatti op piano!), in 1964 het concerto opnam met het Cleveland Orchestra o.l.v. George Szell. Tussen haakjes, als u eens een heel mooie pianist wil zien, maar dan een echt mooie pianist in de meest letterlijke betekenis van het woord, moet u eens een foto opzoeken van John Browning…
Diversiteit aan invloed
Samuel Barbers Concerto dateert uit 1962 en is een compositie die de diversiteit aan invloed in de Amerikaanse muziek van de twintigste eeuw laat horen. In zijn concerto zijn Slavische elementen van Russische muziek, jazz en romantiek terug te vinden. Barbers Pulitzer Prize winnend Concerto toont de diversiteit aan van harmonische ambiguïteit en gespierde dissonantie. De subtiele jazz invloed verrijkt de muzikale taal, met name in de ritmes van de krachtige, compacte finale. De muziek manifesteert een dramatische en retorische stijl, diep geworteld in de romantiek waar Barber van doordrongen was.
Coplands concerto daarentegen, van nauwelijks een goeie 15 minuten, was door zijn hoogst origineel jazz idioom, een brandend, vernieuwend meesterwerk dat de toon zette van een extraverte stijl die door Leonard Bernstein vervolledigd werd. Aaron Coplands Piano Concerto uit 1926 is die andere belangrijke compositie, beïnvloed door jazz maar in tegenstelling tot Gershwin weerspiegelen de jazz elementen bij Copland eerder de guitige muziek van de componisten van het Parijs van de jaren ’20. De twee bewegingen geven weer wat Copland veronderstelde als zijnde de twee fundamentele stemmingen van jazz, de langzame blues en het pittig nummer.
Gershwin
Aan de andere kant en in een andere richting hebben we George Gershwin met zijn onnavolgbare stijl en onvergetelijke melodieën in de briljante en luchtige versie van “het klassiek Pianoconcerto”, adembenemend gespeeld door Wang en de RSNO, een soliste en een orkest die zich duidelijk comfortabel voelen in het sensueel heupwiegend Blue note idioom. In 1924 vroeg bandleider Paul Whiteman Gershwin een “jazzconcert” te componeren. Het resultaat was “Rhapsody in Blue”. In 1925 kreeg Gershwin vervolgens van dirigent Walter Damrosch (1862-1850) de opdracht een concerto te componeren. Zo gezegd, zo gedaan. Gershwin componeerde zijn meesterwerk in de rust en stilte van het prachtig adult education center and summer resort, “Chautauqua”, op een goeie 20 kilometer van New York. Eerst noemde Gershwin zijn concerto “New York Concerto” maar naderhand werd het, het “Concerto in F” (groot). Op 3 december 1925 ging het werk in première in Carnegie Hall met de 27-jarige Gershwin zelf als solist. Opdrachtgever Damrosch dirigeerde. Hij zou drie jaar later ook “An American in Paris” in première dirigeren. Het Concerto in F was wellicht de mooiste synthese van “klassieke muziek” en de toenmalige jazz.
En Xiayin Wang speelt dat fantastisch. Ze heeft haar natuurlijke, aangeboren affiniteit met Gershwins muziek overigens al laten horen op haar vorige Chandos cd waarop ze nl. bewerkingen van Earl Wild (1915-2010) speelde, bekend voor zijn Gershwin transcripties en transcripties van Rachmaninov liederen.
Meesterlijk
Deze niet te missen cd biedt een waaier aan expressie, compositorische spitsvondigheden en pianistische en orkestrale virtuositeit. Van martellato en gedreven ritmiek à la Bartok en de hemels mooie Canzone (Mahler ontdaan van pijn en vertwijfeling) bij Barber naar de episch, apocalyptische kracht van de oudste Hebreeuwse tijden, het wiegend, swingende “à la Bernstein” (is eigenlijk omgekeerd, Bernstein is vaak à la Copland), de verleidelijke, nocturnal red light music en het uitgelaten enthousiasme bij Copland, naar de snode, jazzy skyline sound van de jonge Gershwin.
Meesterlijk! De jonge Chinese pianiste Xiayin Wang die nu in de VS woont, boeit wereldwijd het publiek en verkrijgt een steeds grotere internationale bekendheid door haar innemende combinatie van uitmuntende technische virtuositeit, verfijnd, muzikaal vakmanschap en persoonlijke verve. Hier schittert ze als soliste in die drie grote Amerikaanse pianoconcerti. Het Royal Scottish National Orchestra speelt uitstekend onder haar nieuwe muziekdirecteur, Peter Oundijian.
Dit is een magnifieke cd, een verder bewijs van het talent van Wang. Zowel in het opwindend en atletisch Concerto van Barber, de maatwisselingen bij Copland als in de accenten van Gershwin. Xiayin Wang is een virtuoze met kracht en pit wiens pianospel een spannende rit is van begin tot eind. Een prachtige release die twee nieuwe vrienden oplevert, de verwaarloosde, meesterlijke concerti van Barber en Copland. Schitterend. Warm, warm aanbevolen.
-75x75.jpg)
