Het Zwitserse bergdorp Verbier is al lang geen eenvoudig bergdorp meer. Het skitoerisme maakte van het kleine oord met een paar duizend inwoners het grootste skioord van Zwitserland. In de zomer wilde men daar ook wat doen om het plaatsje aanlokkelijk te maken en zo ontstond het Verbierfestival. Tal van grote namen van de klassieke muziekwereld vinden jaarlijks de weg naar het ruim 2.000 meter hoog gelegen pitoreske oord.
Klassiek Centraal werd uitgenodigd het festival voor enkele dagen bij te wonen. Het werd een moeilijke keuze welke drie dagen uit een druk drieweeks programma te kiezen. Uiteindelijk vielen we voor Thomas Quasthoff, Vadim Repin, Mischa Maisky en anderen.
Geen klassieke zang maar jazz en blues
In het verleden nam Thomas Quasthoff al een aantal cd’s op met lichtere muziek in de rand van zijn enorme carrière als liedzanger. Zijn gezondheid dwong hem echter om het klassieke podium vaarwel te zeggen en mogelijk voortijdig definitief te stoppen met zingen. We wilden hem dan bij zijn terugkeer zeker niet missen.
Samen met de jazz en blues grootmeesters Frank Chasternier (piano), Dieter Ilg (contrabas) en Wolfgang Haffner (percussie) bracht Quasthoff een staalkaart uit het gekende repertoire van gecomponeerde en niet geïmproviseerde jazz en blues.
De pianist kon het niet laten om te pas en vooral ten onpas te zitten wibbelen achter zijn klavier. Het moet blijkbaar zo. Ach ja. De basbariton zong voor de micro, veel moeite had hij niet te doen om de eerder eenvoudige dingen te zingen al kon hij niet altijd zijn trio begeleiders overstemmen. Helaas hoorden we ook minder zuivere klanken zingen en met veel show en gepraat, omzeilde Quasthoff als de eerste de beste gladde entertainer die het publiek naar de hand weet te zetten, de muzikale mindere prestatie. Is het wel goed dat hij op die manier een twee carrière begint? Voor de centen misschien wel, het publiek ging uit de bol en gilde als pubers. Heel ongewoon, zo’n veelal oudere mensen zien te transformeren.
‘Rencontres inédites’
Het was te warm in Verbier, 28°C op 2.000 meter hoogte doet een mens toch wat afzien, zeker als je zoals ik zwakke longen hebt. Dag één ging het me behoorlijk goed, dag twee werd zwaar en dag drie deed mijn rechterlong echt pijn en ademde ik moeilijk. Maar ik beet door, zoveel als mogelijk. Het was wel de oorzaak dat ik een concert aan mij voorbij liet gaan en plat op mijn bed lag en dat ik op het concert onder het motto ‘Rencontres inédites’ bij de pauze naar de hotelkamer terugkeerde. Zo miste ik dus jammer genoeg een en ander. Niks aan te doen, volgende keer gaat iemand met een paar betere longen naar Verbier.
Nikolaï Lugangsky is een pianist die zich zeer vlot kan aanpassen als begeleider aan de leidende muzikant. Hij blijft er rustig en bescheiden bij en laat de eer aan zich voorbijgaan. De man heeft een mooie aanslag en doseert zeer afgewogen wat kan, mag en moet. Een grote muzikant. Hij begeleide de altviolist Antoine Tamestit. Wat een uitzonderlijk getalenteerd man is dat ! Je kent hem misschien van zijn zwart glitterkostuum dat iets van een rockmuzikant heeft. Het is deel van de artistieke vrijheid, maar die vrijheid gunt hij zich niet als hij begint te spelen. Onmiddellijk transformeert hij van ‘showbeest’ naar een zeer zuiver, zeer partituur en zielsgetrouw interpreet die een pakkend mooie warme, emotievolle klank uit zijn instrument tovert. Zijn vertolking, heel perfect gevolgd door Lugansky, van de sonate voor alto en piano van Brahms, was om meteen te vereeuwigen.
Minder was de prestatie van Mischa Maisky die duidelijk last had van de warmte. Hij zat te snuiven, trok aan zijn bezweet wit hemd en trok grimassen. Zijn spel was soms op het randje van valse tonen en dit in de eerste sonate voor viool en piano waar de vioolpartij was bewerkt voor cello. Opnieuw bewees Nikolaï Lugansky zijn kunnen en maakte het wat mindere spel van Maisky goed. Gek genoeg ging het publiek door het dak en juichte Mischa Maiky toe, die er niets van scheen te begrijpen, groette en snel ging hij van het podium. Door het heftig aandringen van het publiek kwam hij toch nog even op om weer snel te groeten, vermoeiend kijkend naar de zaal en hops, weg was hij.
Vadim Repin en Nikolaï Lugansky
Vrijdagvoormiddag, 11 uur. De lelijke kerk, het enige echt lelijke gebouw in Verbier, liep opnieuw vol, deze maal voor de winnaar van de Koningin Elisabethwedstrijd Viool 1989. Hij zou samen, en zeg echt maar samen, met Nikolaï Lugansky werken brengen van Prokofiev, Ravel en Beethoven. Ik geraakte toch nog in die kerk, sleffend bergop gaand als een bejaarde man met pijn in de rechterlong en aan het borstbeen. Niet goed, zo dacht ik, nog enkele dagen hier en ze dragen me naar een kliniek… Maar dankzij de schitterende vioolklanken van Vadim Repin verzachtte te pijn en het moeilijkere ademen. Leve de muziek die heelt.
Rustig en met veel inzicht speelde het duo door de vijf melodieën voor viool en piano, het opus 35 bis van Sergej Prokofiev. Een wat langer werk, niet altijd erg vlot tot saai geschreven, maar als je twee heren van het niveau hebt dat het publiek op het podium mocht beleven, dan krijg je muziek. Zo werd het ook best genietend luisteren naar de sonate voor viool en piano van Maurice Ravel.
Voor de Kreutzersonate van Ludwig Van Beethoven was het voor de viool te warm. Repin stemde tussen de delen zijn instrument telkens bij. Er had in die kerk/multifunctionele hal airco moeten staan. Hoe dan ook, we kregen een doorsnee vertolking. Genialiteit bleef deze keer achterwege – ook musici zijn mensen en ze hadden het zo warm als het publiek – maar het was hoe dan ook Beethoven die we hoorden. Een gezonde oersterke, soms boze, soms smoorverliefde Ludwig.
Het publiek dankte uitbundig – misschien hoort het daar bij de geplogenheden om bij elk concert opvallend bravogeroep te geven – en het werd op de wenken bediend met een prettig bisnummertje.
Met dubbele gevoelens keerde ik huiswaarts. Mijn zwakke longen speelden me parten, al had ik dat moeten weten…
- WAT: Verbierfestival
- WIE: Thomas Quasthff & Trio; Antoine Tamestit, Mischa Maisky, Nikolaï Lugansky; Vadim Repin & Nikolaï Lugansky
- WAAR & WANNEER: Verbier (Zwitserland), 2, 3 en 4 augustus 2017
- FOTO’S: © Klassiek Centraal
