• Home
  • Over KC
  • Partners
  • Toevoegen evenement
Radio
maandag, december 11, 2023
  • Login
Klassiek Centraal
  • Home
  • Nieuws
    • New Releases
    • Interviews
    • Gouden Labels
  • Recensies
    • Concerten
    • Cd & DVD
    • Evenementen
    • Boeken
  • In de kijker
  • Evenementen agenda
  • Partners
    • Partner worden
  • Meer informatie
    • Over KC
    • Wie is wie
Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
  • Home
  • Nieuws
    • New Releases
    • Interviews
    • Gouden Labels
  • Recensies
    • Concerten
    • Cd & DVD
    • Evenementen
    • Boeken
  • In de kijker
  • Evenementen agenda
  • Partners
    • Partner worden
  • Meer informatie
    • Over KC
    • Wie is wie
Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
Klassiek Centraal
Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
Home Recensies Boeken

Veld en habitus, studie over Herbert von Karajan

door: Michel Dutrieue
6 oktober 2015
in Boeken, Recensies
Leestijd:4 minuten
A A
Karajan als Musikstar
Share on FacebookShare on Twitter

Als Band 10 verscheen in de zeer gespecialiseerde reeks musicologische uitgaven van de KlangKulturStudien, een studie van Dr. Ricarda Kopal over Herbert von Karajan. Het is een muziek-etnologische studie geworden over het fenomeen Karajan als Musikstar.

ookinteressant

Het sprookje van Tsaar Saltan van Nikolay Rimsky-Korsakov in de Munt

Opera Ballet Vlaanderen – VONK ‘Schemer’

Muzische liefde en aardse passie: Les Contes d’Hoffmann

Specialiste van de dirigenten mythe

Aan het Institut für Musik­wissen­schaft und Medien­wissen­schaft van de Humboldt universiteit in Berlijn, bestaat zoiets als een bangelijk intellectuele Forschungsgruppe voor en naar Musikethnologie und Anthropologie der Musik (BEAM). Dr. Ricarda Kopal werkt daar als Kuratorin op het gebied van Musikethnologie, Medientechnik en Berliner Phonogramm-Archiv, en is in die hoedanigheid ook verbonden aan het Ethnologisch Museum in Berlijn. Ricarda Kopal neemt in Duitsland zowat aan alle referaten, congressen en symposia deel waar er binnen de Musikforschung ook maar eventjes plaats wordt gemaakt voor een etnomusicologische benadering van het besproken onderwerp. Reeds in 2010 nam ze in Keulen deel aan het Karajan-Diskurs, een symposium Zur gesellschaftlichen und musikalischen Inszenierung eines Dirigentenmythos. Nu is haar boek verschenen.

Neutrale, zakelijke observatie

Het boek stelt zich de vraag hoe dirigent Herbert von Karajan (1908-1989) vandaag ervaren wordt op het gebied van de klassieke westerse kunstmuziek en hoe het werkt als referentiepunt voor belanghebbenden op dit gebied? Deze vraag staat centraal binnen een etno musicologische benadering die zich bezighoudt met het huidig image van Karajan, specifiek op sociaal gebied. Een dergelijke benadering was tot op heden grotendeels Anglo-Amerikaans. Als theoretisch uitgangspunt dient bij Kopal het concept van de habitus op sociaal gebied van Pierre Bourdieu, evenals onderzoek naar het muzikaal Sterrendom. Het boek betracht voor het eerst een neutrale observatie van Herbert von Karajan. Het is een interdisciplinair naslagwerk zonder biografische referentie en is zeer zakelijk en objectief. Het is een sachlichen Auseinandersetzung mit der Wirkungsweise dieses Ausnahmedirigenten.

Volgens de theorie van Bourdieu

Kopal onderwerpt het fenomeen Karajan aan een onderzoek volgens de reproductie- en distinctietheorie die de Franse socioloog Pierre Bourdieu (1930-2002) in zijn hoofdwerk La distinction, Critique sociale du jugement heeft beschreven. Die komt hier op neer dat om macht en invloed te verwerven binnen een bepaald veld (champ), mensen economisch, cultureel en sociaal kapitaal nodig hebben. In elk veld ontwikkelen mensen dan onbewust een bepaalde habitus, een duurzame manier van waarnemen, denken en handelen. Gezien het uniek sterrendom van Karajan binnen de wereld van de klassieke muziek, is het, en zeker niet volgens Kopal, niet overbodig om dit uniek fenomeen eens van binnenuit uit te vergroten om zo te komen tot beter begrip en duiding.

Stimulans voor verder onderzoek

Het is een boek waarin eindelijk eens iemand het veld opent voor een inhoudelijke bespreking van de werking van deze uitzonderlijke dirigent. Want, dat hij uitzonderlijk was staat buiten kijf, hoe dan ook. Het boek met veel Engelse citaten ziet zich als een stimulans voor verdere wetenschappelijke studie. In het bijzonder, kan de historische impact op de interpretatie van de geschiedenis een unieke empirische ervaring worden op basis van het getuigenis meer dan vijftig jaar geluidsopnamen? Dit is een zaak voor toekomstig onderzoek.

Karajan vandaag

Tussen juni 2009 en maart 2013 interviewde Kopal muziekjournalisten, muziekpedagogen, toontechnici en concertbezoekers. Haar presentatie richt zich op de manier waarop Karajan vandaag wordt gezien op het gebied van de zogenaamde West-Europese kunstmuziek. Door onderzoek van de berichtgeving in de media, vooral tijdens het Karajan Jaar 2008, en door het uitvoeren van veldwerk op het gebied van de West-Europese kunstmuziek, realiseerde Kopal zich, beïnvloed door de Amerikaanse etnomusicoloog Philip Vilas Bohlman, dat sterrenstatus een belangrijk referentiepunt leek te zijn. Verschillende academische disciplines buigen zich wel over het fenomeen sterrendom, maar er zijn weinig benaderingen die zich concentreren op muzieksterren, laat staan op klassieke muzieksterren. Daarom gaat ze eerst in de lijn van haar collega Silke Borgstedt, die promoveerde op Der Musik-Star. Empirische Imageanalysen von Alfred Brendel, Stefanie Hertel und Robbie Williams auf Basis einer historisch-systematischen Starkonzeption, een kijkje nemen in de rol van het sterrendom in (etno) musicologisch onderzoek in het algemeen, om vervolgens een overzicht te geven van een aantal aspecten die van bijzonder belang waren voor haar onderzoek. Op basis van deze aspecten toont ze aan hoe in het geval van Karajan, een “starimage” werd gemaakt en versterkt werd door stereotiepe herhaling. Omdat Karajan al meer dan twintig jaar overleden is, buigt ze zich ook over een aantal aspecten van het historisch discours in verband met zijn “ster-image”.

Gedegen inhoud

Kopal opent haar boek met een situering van Musikethnologische Forschung im Feld der „klassischen westlichen Kunstmusik”: Standortbestimmung. Als Musikethnologische Perspektive onderscheidt ze „Klassisch” , „Westlich”  en „Kunstmusik”. Dit loopt afgekort als KWK als een rode draad doorheen haar boek. Vervolgens bespreekt ze in de lijn van de Zweedse antropoloog Ulf Hannerz, Methodische Implikationen musikethnologischer Feldforschung „at home” , the ethnomusicological past, en online. Haar 4de hoofdstuk bevat de essentie van haar betoog. Daarin heeft ze het over het Startum als Forschungsperspektive in der Musikethnologie, Stars, Startum und Image en het Image-Begriff. Om Die Konstruktion eines Karajan-Images te volgen en te begrijpen bespreekt ze  in de zin van de methodologische analyse de discours van Michel Foucault, verschillende componenten als Diskursgeschichtliche Bezugspunkte, Perfektionismus, Technikaffinität, Nachwuchsförderung, Nationalsozialismus, Erfolg en Schönklang oder Karajan-Klang (de legendarische Karajan Sound). In Karajan als Bezugspunkt für das gegenwärtige „Kunstmusikwesen” plaatst ze hem onder Musiker und Musikerinnen, Wissensvermittlung en Medien, Lokale Geschichte und Erinnerung, Generationenunterschiede , Kulturmanagement , Institutionen en Politik. Als Schlussbetrachtung beschrijft en resumeert ze dan Karajan als „klassischer” Musikstar. Een bibliografie en diskografie , een Verzeichnis der Filmbeiträge im Karajan-Jahr en een in het Engels samenvattende Zusammenfassung vervolledigen deze sociologische studie, een intellectuele analyse van de bovenste plank die ik u kan aanbevelen.

Tags: Herbert von Karajan
Vorig artikel

Versmolten geluk

Volgend artikel

In een straat met meerdere kroegen komt een massa volk, de eenzame kroeg verdwijnt

Michel Dutrieue

Michel Dutrieue

Michel Dutrieue (°Oostende, 1960) studeerde aan de Koninklijk Muziekconservatoria van Brussel en Gent. Is sinds 1987 docent/cursusbegeleider literatuur, muziekgeschiedenis en muziek beluisteren. Tussen 1985 en 2005 was hij medewerker bij BRT 3, Radio 3 en Klara. In 1990 verscheen zijn boek "Eros & Thanatos in het fin-de-siècle-Wenen (BRT-uitgave). Hij leidde gedurende een periode van tien jaar het vierstemmig gemengd koor "De Profundis" en werd als componist opgenomen in het "Lexicon van Vlaamse componisten". In Gent had hij 10 jaar zijn eigen operaclub waarvoor hij avondvullende besprekingen van de producties van de Vlaamse Opera gaf. Sedert november 2012 is hij lid van de beoordelingscommissie muziek van de minister van cultuur.

Ook interessant:

Het vocale talent van een diva
Cd & DVD

Het vocale talent van een diva

7 oktober 2017
Herbert von Karajan
Cd & DVD

“So schön war es auch wieder nicht!”, das ‘Wunder-Karajan’

8 juli 2014
Volgend artikel
Kurt Van Eeghem

In een straat met meerdere kroegen komt een massa volk, de eenzame kroeg verdwijnt

Trio Van Beethoven Wien, Franz Ortner, Clemens Zeilinger, Verena Stourzh

Amazing Haydn - Fascination Beethoven

Burkhard Fritz en Ausrine Stundyte als Tannhäuser en Venus: hun confrontatie is heel geloofwaardig uitgebeeld, als een koppel in crisis in het dagelijkse leven.

Tannhäuser | Vlaamse Opera

Blijf op de hoogte

Blijf op de hoogte

Abonneer je vandaag op de nieuwsbrief van Klassiek Centraal net als 3771 andere lezers, en blijf wekelijks op de hoogte van de nieuwste artikelen.

één e-mail per week op donderdag

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Categorieën

  • Boeken (231)
  • Cd & DVD (854)
  • Concerten (917)
  • Evenementen (437)
  • Gouden Labels (55)
  • In de kijker (31)
  • Interviews (117)
  • New Releases (413)
  • Nieuws (683)
  • Opinie (23)
  • Recensies (2.087)

Klassiek Centraal is het magazine voor klassiek Muziek, Opera & Dans in Vlaanderen. Klassiek Centraal wordt volledig gemaakt door vrijwilligers. 

Wilt u ook meewerken aan Klassiek Centraal stuur ons dan een bericht via redactie@klassiek-centraal.be

Blijf op de hoogte:

Wekelijks (op donderdag) verstuurd Klassiek Centraal een overzicht van alle gepubliceerde artikelen. Schrijf je snel hiernaast in om niks te missen.

Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
  • Advertenties voor schrijvers
  • Cookiebeleid (EU)
  • Dashboard
  • Evenementen agenda
  • Evenementen lijst
  • Event ingeven
  • Home 1
  • Home 2
  • Home 3
  • Links
  • My account
  • Nieuws
  • Organizer Dashboard
  • Over KC
  • Partner worden
  • Partners
  • Privacy verklaring
  • radio stream
  • Shop
  • Single event
  • Submit Organizer Form
  • Submit Venue Form
  • test
  • Thank you!
  • Venue Dashboard
  • Vrijwilligers gezocht!
  • Wie is wie
  • Wij bieden aan

© 2020 Klassiek Centraal VZW - Varkensmarkt - 2800 Mechelen - Design en hosting Kyzoe.be.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
Cleantalk Pixel

Add New Playlist

Deze website gebruikt cookies om optimaal te functioneren. U vindt onze privacy policy en cookie verklaring hier.