• Home
  • Over KC
  • Partners
  • Toevoegen evenement
donderdag, september 28, 2023
  • Login
Klassiek Centraal
  • Home
  • Nieuws
    • New Releases
    • Interviews
    • Gouden Labels
  • Recensies
    • Concerten
    • Cd & DVD
    • Evenementen
    • Boeken
  • In de kijker
  • Evenementen agenda
  • Partners
    • Partner worden
  • Meer informatie
    • Over KC
    • Wie is wie
Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
  • Home
  • Nieuws
    • New Releases
    • Interviews
    • Gouden Labels
  • Recensies
    • Concerten
    • Cd & DVD
    • Evenementen
    • Boeken
  • In de kijker
  • Evenementen agenda
  • Partners
    • Partner worden
  • Meer informatie
    • Over KC
    • Wie is wie
Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
Klassiek Centraal
Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
Home Recensies Boeken

Van noten en tonen

door: Redactie
28 juni 2012
in Boeken, Recensies
Leestijd:5 minuten
A A
Van noten en tonen, Ignace Bossuyt, Davidsfonds
Share on FacebookShare on Twitter

Begrijpend luisteren: een gids voor een beter gehoor

ookinteressant

Klinkende moderne feeërieën: Ne Me Touchez Pas

Filosoof Tomas Serrien over ervaring en betekenis muziek

Alweer tijd voor een nieuw 20・21 Festival in Leuven

Vele muzikale begrippen zijn voor de doorsnee muziekliefhebber al even ondoorgrondelijk als het vakjargon dat sportjournalisten hanteren. 

Begrijpend luisteren: een gids voor een beter gehoor

Vele muzikale begrippen zijn voor de doorsnee muziekliefhebber al even ondoorgrondelijk als het vakjargon dat sportjournalisten hanteren. Het leerboek Van noten en tonen. Wegwijs in muzikale begrippen, dat in september 2010 verscheen, wil dit euvel verhelpen en bespreekt daartoe op een heldere manier een aantal van de grondslagen uit de muziekleer. Inzicht in de bouwstenen van de (klassieke) muziek intensifieert immers het plezier en de emotie die met het luisteren gepaard gaan. 'Dit begrijpen [van de muziek] maakt haar schoonheid niet stuk, maar zorgt er precies voor dat wij die opmerken', zo wordt de Duitse musicoloog Hans Eggebrecht geciteerd. En dat is ook het uitgangspunt van Ignace Bossuyt, de auteur van deze publicatie: het emotioneel genot van de muziek wordt niet beknot, maar versterkt door de kennis van de regels. Wie dus echt van muziek houdt, is bereid zich de spelregels en de specifieke terminologie eigen te maken.

Tot de gangbare muzikale basiselementen die in het boek beknopt behandeld worden, behoren de melodie, de maat en het ritme, de akkoorden, de tonaliteit, het tempo, de dynamiek en ten slotte de klankkleur. Naast deze zeven hoofdstukken, die samen deel één van het boek vormen, worden in een tweede deel alfabetisch een aanzienlijk aantal courante (ballet, pianoconcerto, sopraan) en minder courante muziektermen (aleatorie, kreeftgang, semibrevis) (zeer) summier verklaard. Dit lexicon, met bijhorende muzikale referenties, maakt dat deze inleiding evengoed als naslagwerk kan worden gehanteerd. Ongetwijfeld een bijkomende troef, niettegenstaande er in dit genre in het Nederlands taalgebied degelijke alternatieven beschikbaar zijn die naast de muzikale terminologie ook instrumenten en componisten aan bod laten komen. Het gebruiksvriendelijke woordenboek XYZ van de klassieke muziek onder redactie van Katja Reichenfeld (Van Holkema & Warendorf, 2003) is hiervan een goed voorbeeld. Een korte literatuurlijst en, vooral, een index van namen en composities ter illustratie van de gebruikte termen sluiten Van noten en tonen af.  

Het bijwijlen technische, tekstuele gedeelte wordt aanschouwelijk gemaakt aan de hand van notenvoorbeelden en andere didactische hulpmiddelen. Een leek wordt mogelijk afgeschrikt door een paginagrote afdruk van de inzet uit de derde symfonie van Johannes Brahms (p. 35) of de zogeheten kwintencirkel (p. 50) – de schematische weergave van een reeks tonaliteiten –, maar de lezer zal snel merken dat deze voorbeelden het betoog bevattelijker en de lectuur een flink stuk aangenamer maken. Probeert u als ongeschoolde Liebhaber de volgende passage uit het derde hoofdstuk over consonanten en dissonanten, met de misleidende doch snedige titel 'Goed en slecht', maar eens te vatten zonder enige visuele ondersteuning (p. 39): 'De melodie, […], plaatst Bach in de sopraanpartij. Hij harmoniseert het koraal vierstemmig door toevoeging van drie onderstemmen (alt, tenor en bas). Per kwartnoot schrijft hij een akkoord. Hier en daar splitst hij de kwart in twee achtsten om een vloeiende melodische beweging in secunden te bekomen. Het eerste akkoord, als opmaat naar maat 1, bestaat uit de tonen re – fa – la: d' (bas) – d' (tenor) – f' (alt) – a' (sopraan): een volmaakte drieklank met kleine terts en kwint.' En zo loopt de beschrijving van de aanhef van de koraalmelodie O Haupt voll Blut und Wunden uit Bachs Mattheuspassie nog een halve pagina verder. Het moge duidelijk zijn: zonder illustraties zou dit werkje al snel verzanden in een gortdroge, klankloze woordenstroom. Gelukkig zijn de muziekvoorbeelden even representatief als talrijk en heeft de auteur daarvoor geput uit zowel 'populaire' stukken (Vivaldi's Vier Jaargetijden) als minder bekende werken (Purcells barokopera Dido and Aeneas). En dan nog blijven sommige tekstdelen een harde noot om te kraken.   

Ignace Bossuyt is met dit boekje niet aan zijn proefstuk toe. Deze West-Vlaamse professor zet zich met zijn publicaties al vele jaren onverdroten in om klassieke muziek ook voor een breder publiek toegankelijk te maken. Populariseren, heet dat dan met een in dit geval fout woord. Want de analyses van deze academicus op relatieve rust mogen dan wel drempelverlagend werken, ze zijn ook steeds met de nodige musicologische kennis onderbouwd. De nadruk ligt daarbij in vele gevallen, maar allerminst uitsluitend, op de renaissancepolyfonie en de barok, J.S. Bach (1685-1750) in het bijzonder, met monografieën over onder meer de monumentale Golbergvariaties (BWV 988) en het schitterende Weihnachts-Oratorium (BWV 248).

Daarnaast is Bossuyt ook docent aan de Universiteit Vrije Tijd van het Davidsfonds. Het idee voor Van noten en tonen is gegroeid uit de terugkerende vragen van de deelnemers aan de muziekcursussen, zo leert het dankwoord, en biedt menig cursist een handige leidraad en een eerste kennismaking met de muziekleer. Maar zoals de auteur in het voorwoord zelf te kennen geeft, kunnen binnen het beknopte bestek niet alle elementen in detail behandeld worden. Waarschijnlijk is de toegevoegde waarde voor de muzikaal geschoolde lezer daarom eerder beperkt, terwijl de hoofdstukjes op een aantal andere punten niet meer dan een opstapje kunnen zijn. De vormgeving is sober met een aantal groene kleuraccenten en opgevulde letters als ware het vierde noten. Het lettertype is duidelijk, doch in het lexicon behoorlijk klein. Dit boekje springt in het rek dus niet meteen in het oog, maar dat is ook niet de bedoeling. Het oefenen en aanscherpen van het oor: dat is de betrachting.

In een interview in De Tijd twee dagen voor het Klara-evenement 'Iedereen klassiek' in Gent, dat plaatsvond op 3 december 2011, waarschuwde presentator Kurt Van Eeghem dat men bezig is de klassieke muziek te vermoorden. “Klassiek wordt weggestopt in een getto en dat is rampzalig.” De auteur van Van noten en tonen heeft alvast de niet onaanzienlijke verdienste de muren van dit getto te willen slopen. Of althans de noodzakelijke werktuigen aan te reiken waarmee dit kan. En hij doet dit op een laagdrempelige en bijgevolg toegankelijke manier. Het eindresultaat is daarmee ook een treffend voorbeeld van de ijver waarmee bevlogen lesgevers, ook wanneer ze op emeritaat zijn, de jeugd trachten binnen te gidsen in de meest wonderbaarlijke der werelden: die van de klassieke muziek.  

Ontwaart u dus een ontluikend muzikaal gevoel bij een familielid of vriend, dan zal u hem/haar met deze gids ongetwijfeld een groot plezier kunnen doen.

Tags: DavidsfondsIgnace Bossuyt
Vorig artikel

75 jaar Koningin Elisabethwedstrijd Viool

Volgend artikel

Der junge Beethoven

Redactie

Redactie

Ook interessant:

Dringend herwaardering nodig, zelfs voor de jonge Haendel.
Boeken

Dringend herwaardering nodig, zelfs voor de jonge Haendel.

23 november 2022
Ode aan Vienna
Concerten

Ode aan Vienna

14 januari 2022
Duitse barokmuziek? Méér dan Bach
Boeken

Duitse barokmuziek? Méér dan Bach

24 mei 2021
100 jaar Leonard Bernstein en de Amerikaanse Kunstmuziek gevierd in Leuven
Evenementen

100 jaar Leonard Bernstein en de Amerikaanse Kunstmuziek gevierd in Leuven

22 maart 2019
Sint Augustinuskerk en Antwerps Muziekcentrum Amuz te boek gesteld
Boeken

Sint Augustinuskerk en Antwerps Muziekcentrum Amuz te boek gesteld

27 augustus 2018
Zingende Torens, in woord en beeld bejubeld
Boeken

Zingende Torens, in woord en beeld bejubeld

1 november 2017
Volgend artikel
Der junge Beethoven

Der junge Beethoven

Francis Poulenc, Dialogues des Carmélites, Bel Air Classics dvd

Dialogues des Carmélites van Francis Poulenc

Rise and Fall of the City of Mahagonny, Bel Air

Rise and Fall of the City of Mahagonny op dvd

Blijf op de hoogte

Blijf op de hoogte

Abonneer je vandaag op de nieuwsbrief van Klassiek Centraal net als 3771 andere lezers, en blijf wekelijks op de hoogte van de nieuwste artikelen.

één e-mail per week op donderdag

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Categorieën

  • Boeken (231)
  • Cd & DVD (845)
  • Concerten (892)
  • Evenementen (429)
  • Gouden Labels (55)
  • In de kijker (30)
  • Interviews (114)
  • New Releases (406)
  • Nieuws (646)
  • Opinie (23)
  • Recensies (2.053)

Klassiek Centraal is het magazine voor klassiek Muziek, Opera & Dans in Vlaanderen. Klassiek Centraal wordt volledig gemaakt door vrijwilligers. 

Wilt u ook meewerken aan Klassiek Centraal stuur ons dan een bericht via redactie@klassiek-centraal.be

Blijf op de hoogte:

Wekelijks (op donderdag) verstuurd Klassiek Centraal een overzicht van alle gepubliceerde artikelen. Schrijf je snel hiernaast in om niks te missen.

Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
  • aaa radiotest
  • Advertenties voor schrijvers
  • Cookiebeleid (EU)
  • Dashboard
  • Evenementen agenda
  • Evenementen lijst
  • Event ingeven
  • Home 1
  • Home 2
  • Home 3
  • Links
  • My account
  • Nieuws
  • Organizer Dashboard
  • Over KC
  • Partner worden
  • Partners
  • Privacy verklaring
  • Shop
  • Single event
  • Submit Organizer Form
  • Submit Venue Form
  • test
  • Thank you!
  • Venue Dashboard
  • Vrijwilligers gezocht!
  • Wie is wie
  • Wij bieden aan

© 2020 Klassiek Centraal VZW - Varkensmarkt - 2800 Mechelen - Design en hosting Kyzoe.be.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
Cleantalk Pixel

Add New Playlist

Deze website gebruikt cookies om optimaal te functioneren. U vindt onze privacy policy en cookie verklaring hier.